اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات56
تعداد شماره‌ها2,165
تعداد مقالات22,607
تعداد مشاهده مقاله121,458,112
تعداد دریافت فایل اصل مقاله52,212,899
سربلند, سحر, مهرخو, فریبا, فتاحی, محمد, فروزان, مریم. (1404). سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی گیاه تلخه Acroptilon repens روی فراسنجه‌های جدول زندگی و پیش‌بینی روند رشد جمعیتی Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). سامانه مدیریت نشریات علمی, 39(3), 249-267. doi: 10.22067/jpp.2025.92221.1222
سحر سربلند; فریبا مهرخو; محمد فتاحی; مریم فروزان. "سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی گیاه تلخه Acroptilon repens روی فراسنجه‌های جدول زندگی و پیش‌بینی روند رشد جمعیتی Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 39, 3, 1404, 249-267. doi: 10.22067/jpp.2025.92221.1222
سربلند, سحر, مهرخو, فریبا, فتاحی, محمد, فروزان, مریم. (1404). 'سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی گیاه تلخه Acroptilon repens روی فراسنجه‌های جدول زندگی و پیش‌بینی روند رشد جمعیتی Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 39(3), pp. 249-267. doi: 10.22067/jpp.2025.92221.1222
سربلند, سحر, مهرخو, فریبا, فتاحی, محمد, فروزان, مریم. سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی گیاه تلخه Acroptilon repens روی فراسنجه‌های جدول زندگی و پیش‌بینی روند رشد جمعیتی Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 39(3): 249-267. doi: 10.22067/jpp.2025.92221.1222

سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی گیاه تلخه Acroptilon repens روی فراسنجه‌های جدول زندگی و پیش‌بینی روند رشد جمعیتی Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران
مقاله 2، دوره 39، شماره 3 - شماره پیاپی 69، مهر 1404، صفحه 249-267    اصل مقاله (2.44 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2025.92221.1222
نویسندگان
سحر سربلند1؛ فریبا مهرخو* 1؛ محمد فتاحی2؛ مریم فروزان3
1گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
2گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
3مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
چکیده
سفیدبالک گلخانه (Trialeurodes vaporariorum)، یکی از مهم‌ترین آفات مخرب محصولات صیفی و گلخانه­ای در ایران و دنیا می‌باشد. در این تحقیق، سمیت تنفسی و اثرات زیرکشندگی عصاره­های آبی و متانولی گیاه تلخه بر فراسنجه­های جدول زندگی و پیش­بینی روند رشد جمعیتی سفیدبالک گلخانه انجام شد. روش مورد استفاده در زیست­سنجی­، آغشته کردن کاغذ صافی به غلظت­های مورد نظر عصاره­ها بود. جهت مطالعه جدول زندگی از 60 عدد تخم هم­سن برای هر یک از تیمارها و شاهد استفاده شد. تجزیه داده­ها با استفاده از تئوری جدول زندگی دوجنسی ویژه سن-مرحله رشدی و با استفاده از برنامه TWOSEX–MSChart انجام شد. نتایج نشان داد که استفاده از غلظت زیرکشنده عصاره­­های آبی و متانولی گیاه تلخه منجر به طولانی شدن مراحل نابالغ، کاهش طول عمر حشرات کامل و میزان باروری T. vaporariorum نسبت به شاهد شد. اگرچه اختلاف معنی‌داری بین تیمارها از نظر فراسنجه­های رشد جمعیتی سفیدبالک گلخانه وجود نداشت، ولی میزان فراسنجه­های مذکور نسبت به شاهد کاهش یافت. به موازات تأثیر عصاره­های آبی و متانولی گیاه تلخه بر بیولوژی، سرعت روند رشد جمعیتی سفیدبالک گلخانه نیز تحت تأثیر عصاره­ها قرار گرفت، به‌طوری‌که با افزایش مدت زمان یک نسل حشره (T) (21/28 روز)، در نتاجی که والدین آن‌ها با غلظت زیرکشنده عصاره­ آبی تیمار شده بودند، سرعت رشد جمعیتی کمتری داشتند. مجموع نتایج تحقیق حاضر نشان داد که هر دو عصاره گیاه تلخه منجر به کاهش فراسنجه­های رشد جمعیتی سفیدبالک گلخانه شدند، ولی عصاره آبی به‌دلیل افزایش طول دوره مراحل نابالغ، افزایش مدت زمان طول یک نسل، باعث کاهش سرعت رشد جمعیت بیشتر سفیدبالک گلخانه نسبت به عصاره متانولی گردید، که در صورت فرموله شدن می­تواند به‌عنوان حشره­کش­ با منشأ گیاهی در مدیریت آفت مد نظر قرار گیرند.
کلیدواژه‌ها
سفید بالک گلخانه؛ سمیت مزمن؛ فراسنجه‌های دموگرافی؛ فراسنجه‌های رشد جمعیت؛ گیاه تلخه
مراجع
  1. Amini Jam, N., Kocheyli, F., Mossadegh, M.S., Rasekh, A., & Saber, M. (2012). Effect of imidacloprid and pirimicarb on functional response of Aphidius matricariae Haliday (Hym: Braconidae) under laboratory conditions. Plant Pest Research, 2(3), 51-61.
  2. Baqeri, F., & Noori Deh Bozorgi, Z. (2023). Insecticidal and repellency properties of apple of sodom, Calotropis procera extract on greenhouse whitefly. Plant Pest Research, 3(13), 17–26. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22124/iprj.2023.25732.1536
  3. Abdollahzadeh-Bovani, M., Mehrkhou, F., & Forouzan, M. (2024). Sublethal effects of thiocyclam hydrogen oxalate and spiromesifen on life table and population growth parameters of Encarsia formosa (Hymenoptera: Aphelinidae). Biological Control of Pests and Plant Diseases, 12(1), 111-131. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/jbioc.2024.376343.343
  4. Bett, P.K., Deng, A.L., Ogendo, J.O., Kariuki, S.T., Kamatenesi-Mugisha, M., Mihale, J.M., & Torto, B. (2016). Chemical composition of Cupressus lusitanicaand Eucalyptus saligna leaf essential oils and bioactivity against major insect pests of stored food grains. Industrial Crops and Products, 82, 51–62. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2015.12.009
  5. Cárdenas-Ortega, N.C., González-Chávez, M.M., Figueroa-Brito, R., Flores-Macías, A., Romo-Asunción, D., Martínez-González, D.E., Pérez-Moreno, V., & Ramos-López, M.A. (2015). Composition of the essential oil of Salvia ballotiflora (Lamiaceae) and its insecticidal activity. Molecules, 20(5), 8048-8059. https://doi.org/10.3390/molecules20058048
  6. Chi, H. (2024 a). TWOSEX-MSChart: A computer program for age stage, two-sex life table analysis. National Chung Hsing University, Taichung, Taiwan; available from. http://140.120.197.173/ Ecology/Download/TWOSEX-MSChart.rar.
  7. Chi, H. (2024 b) TIMING-MSChart: A computer program for the population projection based on age-stage, two-sex life table. Taichung, Taiwan: National Chung Hsing University; Available from. http://140.120.197.173/Ecology/Download/TimingMSChart.rar.
  8. Chi, H., You, M., Atlıhan, R., Smith, C. L., Kavousi, A., Özgökçe, M. S., Güncan, A., Tuan, S.-J., Fu, J.-W., Xu, Y.-Y., Zheng, F.-Q, Ye, B.-H., Chu, D., Yu, Y., Gharekhani, G., Saska, P., Gotoh, T., Schneider, M.I., Bussaman, P., Gökçe, A., & Liu, T.X. (2020). Age-stage, two-sex life table: An introduction to theory, data analysis, and application. Entomologia Generalis, 40(2), 103-124. https://doi.org/10.1127/entomologia/2020/0936
  9. Choi, W.I., Lee, E.H., Choi, B.R., Park, H.M., & Ahn, Y.J. (2003). Toxicity of plant essential oils to Trialeurodes vaporariorum(Homoptera: Aleyrodidae). Journal of Economic Entomology, 96(5), 1479–1484. https://doi.org/10.1093/jee/96.5.1479
  10. Cis, J., Nowak, G., & Kisiel, W. (2006). Antifeedant properties and chemotaxonomic implications of sesquiterpene lactones and syringin from Rhaponticum pulchrum. Biochemical Systematics and Ecology, 34(12), 862-867. https://doi.org/10.1016/j.bse.2006.05.019
  11. Croft, B.A. (1990). Arthropod Biological Control Agents and Pesticides(pp. 723). John Wiley & Sons, Inc.
  12. de França, S.M., Breda, M.O., Barbosa, D.R.S., Araujo, A.M.N., & Guedes, C.A. (2017). The sublethal effects of insecticides in insects. In: Shields, V.D.C. (eds.) Biological Control Pest Vector Insect, 23–39. https://doi.org/10.5772/66461
  13. Dehghani, M., & Ahmadie, K. (2011). Effects of Melia azedarach and Peganum harmala L. extracts on nymphal and pupal developmental duration of Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). Journal of Herbal Drugs, 2(4), 239–244. (in Persian) .
  14. Desneux, N., Decourtye, A., & Delpuech, J.M. (2007). The sublethal effects of pesticides on beneficial arthropods. Annual Review of Entomology, 52(1), 81-106. https://doi.org/10.1146/annurev.ento.52.110405.091440
  15. Erdogan, C., Velioglu, A.S., Gurkan, M.O., Denholm, I., & Moores, G.D. (2021). Detection of resistance to pyrethroid and neonicotinoid insecticides in the greenhouse whitefly, Trialeurodes vaporariorum(Westw.) (Hemiptera: Aleyrodidae). Crop Protection, 146, https://doi.org/10.1016/j.cropro.2021.105661
  16. Fahim, M., Safar Alizadeh, M.H., & Safavi, S.A. (2012). Evaluation of susceptibility of egg, nymph, and adult of greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae) to two plant essential oils (spearmint and cumin) under laboratory conditions. Journal of Agricultural Knowledge and Sustainable Production, 22(3). 28-35.
  17. Gamarra, H., Sporleder, M., Carhuapoma, P., Kroschel, J., & Kreuze, J. (2020). A temperature-dependent phenology model for the greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). Virus Research, 289, 198107. https://doi.org/10.1016/j.virusres.2020.198107
  18. Gerling, D., & Sinai, P. (1994). Buprofezin effects on two parasitoid species of whitefly (Homoptera: Aleyrodidae). Journal of Economic Entomology, 87(4), 842-846. https://doi.org/10.1093/jee/87.4.842 .
  19. Guo, S.S., You, C.X., Liang, J.Y., Zhang, W.J., Geng, Z.F., Wang, C.F., & Lei, N. (2015). Chemical composition and bioactivities of the essential oil from Etlingera yunnanensisagainst two stored product insects. Molecules, 20, 15735–15747. https://doi.org/10.3390/molecules200915735
  20. Heidari, A., Moharramipour, S., Poormirza, A.A., & Talebi, A.A. (2005). Effects of pyriproxyfen, buprofezin, and fenpropathrin on the growth population parameters in Trialeurodes vaporariorumWestwood (Hom.: Aleyrodidae). Iranian Journal of Agricultural Science, 36(2), 353–361. (in Persian with English abstract).
  21. Heydarzade, A., Valizadegan, O., Negahban, M., & Mehrkhou, F. (2019). Efficacy of Mentha spicata and Mentha pulegium essential oil nanoformulation on mortality and physiology of Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae). Journal of Crop Protection, 8(4), 501-520. (in Persian with English abstract).
  22. Heydarzade, A. (2020). Survey on efficacy of nanoformulation containing essential oils of Mentha spicata and Mentha pulegium L. on biological and physiological aspects of Ephestia kuehniella Zeller (Lep.: Pyralidae) and Tribolium castaneum Herbst (Col.: Tenebrionidae). Ph.D. Thesis, Urmia University, 155 p. (in Persian with English abstract)
  23. Isman, M.B. (2020). Botanical insecticides in the twenty-first century—fulfilling their promise? Annual Review of Entomology, 65,233–249. https://doi.org/10.1146/annurev-ento-011019-025010
  24. Koul, O., Walia, S., & Dhaliwal, G.S. (2008). Essential oils as green pesticides: Potential and constraints. Biopesticides International, 4(1), 63-84.
  25. Lawrence, P.O. (1981). Developmental and reproductive biologies of the parasitic wasp Biosteres longicaudatus, reared on hosts treated with a chitin synthesis inhibitor. International Journal of Tropical Insect Science, 1(4), 403-406. https://doi.org/10.1017/S174275840000076X
  26. Locke, J.C., Walter, J.F., & Larew, H.G.L. (1994). Hydrophobic extracted neem oil--A novel fungicide (U.S. Patent No. 5,368,856). United States Patent and Trademark Office.
  27. Moaven, N., Ghorbani, R., & Rezaeian-Doloei, R. (2014). Investigation on biological control of Russian knapweed (Acroptilon repens) with fungal pathogens. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 24(2), 107-122.
  28. Nadaf, M., Nasrabadi, M., Halimi, M., Yazdani, Z., Javanshir, A., Ramazani, S., & Mohaddesi, B. (2013). Identification of non-polar chemical compounds in Acroptilon repensgrowing in Iran by GC-MS. Middle-East Journal of Scientific Research, 17(5), 590–592.
  29. Nikakhtar, S., Aramideh, S., Mirfakhraei, S., & Forouzan, M. (2022). The effect of sublethal concentration of three commercial formulations of neem including Kofa, NeemAzal, and Nimbecidine on the life table parameters of the greenhouse whitefly, Trialeurodes vaporariorum(Hem., Aleyrodidae). Journal of Entomological Society of Iran, 42(4), 313–323. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.52547/jesi.42.4.6
  30. Norouzi-Arasi, H., Yavari, I., Chalabian, F., Kiarostami, V., Ghaffarzadeh, F., & Nasirian, A. (2006). Chemical constituents and antimicrobial activities of the essential oil of Acroptilon repens(L.) DC. Flavour and Fragrance Journal, 21, 247–249. https://doi.org/10.1002/ffj.1568
  31. Oh, Y., Park, S., Byun, H.K., Cho, Y., Lee, I.J., Kim, J.S., & Ye, J.C. (2024). LLM-driven multimodal target volume contouring in radiation oncology. Nature Communications, 15(1), 9186.
  32. Piri Ouchtape, M., Mehrkhou, F., & Foorouzan, M. (2024). Lethal and sub-lethal effects of Clothianidin and summer oil on the life table parameters and population trend of the cabbage aphid, Brevicoryne brassicae(Hem.: Aphididae). Plant Pest Research, 13(4), 17-34. (in Persian with English abstract)
  33. Prince, G., & Chandler, D. (2020). Brevicoryne brassicae and Nasonovia ribisnigri to fungal biopesticides in laboratory and field experiments. Insects, 11(1), 55. 
  34. Rahmani-Aghdam, E., Mehrkhou, F., & Forouzan, M. (2022). Sublethal effects of herbal insecticides, azadirachtin and palizin, on the life history, survival rate, and life expectancy of Trialeurodes vaporariorum(Hemiptera: Aleyrodidae). In Proceedings of the 24th Iranian Plant Protection Congress, Tehran, Iran, p. 46. (in Persian with English abstract)
  35. Rajkumar, V., Gunasekaran, C., Dharmaraj, J., Chinnaraj, P., Paul, C.A., & Kanithachristy, I. (2020). Structural characterization of chitosan nanoparticles loaded with Piper nigrumessential oil for biological efficacy against stored grain pest control. Pesticide Biochemistry and Physiology, 166, https://doi.org/10.1016/j.pestbp.2020.104566
  36. Razavi, S.M., Narouei, M., Majrohi, A.A., & Mohammaddust Chamanabad, H.R. (2012). Chemical constituents and phytotoxic activity of the essential oil of Acroptilon repens (L.) DC from Iran. Journal of Essential Oil-Bearing Plants, 15(6), 943–948. http://dx.doi.org/10.1080/0972060x.2012.10662597
  37. Reshadat Salvanagh, N., Mehrkhou, F., & Fourozan, M. (2024). Lethal and sublethal effects of Flonicamid and BIO2 on life span and population growth parameters of greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). Phytoparasitica, 52(90).
  38. Reshadat Salvanagh, N. (2021). Survey on the sublethal effects of Flonicamid and Bino2 on the population growth prameters of Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). M.Sc. Thesis, Urmia University, 76 p. (in Persian with English abstract)
  39. Rodriguez, H.C. (2000). Plantas contra plagas: Potencial práctico del ajo, anona, nim, chile y tabaco (133 p.). Red de Acción sobre Plaguicidas y Alternativas en México (RAPAM) y Universidad Autónoma Metropolitana-Unidad Xochimilco.
  40. Rodriguez, H.C., & Vendramim, J.D. (2008). Substancias vegetales para el manejo de las moscas blancas (pp. 83-102). In S. Infante G. (Ed.), Moscas blancas: Temas selectos sobre su manejo. Colegio de Postgraduados, Mundi Prensa.
  41. Rumpf, S., Frampton, C., & Chapman, B. (1997). Acute toxicity of insecticides to Micromus tasmaniae (Neuroptera: Hemerobiidae) and Chrysoperla carnea (Neuroptera: Chrysopidae): LC50 and LC90 estimates for various test durations. Journal of Economic Entomology, 90(6), 1493–1499. https://doi.org/10.1093/jee/90.6.1493
  42. Saeedi, M.R. (2022). Survey on the lethal and sublethal effects of Tondexir and Salpipest on the population growth parameters of Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). M.Sc. Thesis, Urmia University, Urmiam Iran. (in Persian with English abstract)
  43. Safavi, S.A., & Bakhshaei, M. (2017). Biological parameters of Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae) exposed to lethal and sublethal concentrations of Calypso®. Journal of Crop Protection, 6(3), 341–351.
  44. Samareh Fekri, M. (2020). Effect of repellency and oviposition deterrence of plant extract and powder of Acroptilon repens (Asteraceae) and Sophora aculeopoides (Fabaceae) on saw toothed grain beetle (Oryzaephilus surinamensis) in laboratory conditions. Journal of Entomological Research, 12(2), 103-117.
  45. Sharifiyan, M., Mehrkhou, F., & Negahban, M. (2024). Lethal and sublethal effects of Mentha piperita and its nanoformulation on the biological and population growth parameters of Trialeurodes vaporariorum (Westwood). Journal of Entomological Society of Iran, 44(1), 20-30. (In Persian with English abstract)
  46. Smith C.M. (1989). Plant resistance to insects: a fundamental approach. John Wiley and Sons. New York.
  47. SPSS, Inc. (2019). IBM SPSS statistics for windows, version 26.0 (Vol. 440). IBM Corporation.
  48. Stark, J.D., & Banks, J.E. (2003). Population-level effects of pesticides and other toxicants on arthropods. Annual Review of Entomology, 48, 505–519. https:// doi. org/ 10. 1146/ annur ev. ento. 48. 091801. 112621
  49. Toolabi, R., Abai, M.R., Sedaghat, M.M., Vatandoost, H., Shayeghi, M., Tavajoli, S., & Sistanzade Aghdam, M. (2018). Larviciding activity of Acroptilon repens extract against Anopheles stephensi, Culex pipiens, and Culex quinquefasciatus under laboratory conditions. Pharmacognosy Journal, 10(3), 453-456.
  50. Tunalier, Z., Candan, N.T., Demirci, B., & Baser, H.C.K. (2006). The essential oil composition of Acroptilon repens (L.) DC. of Turkish origin. Flavour and Fragrance Journal, 21(5), 462–464. https://doi.org/10.1002/ffj.1670
  51. Vinson, S.B. (1974). Effect of an insect growth regulator on two parasitoids developing from treated tobacco budworm larvae. Journal of Economic Entomology, 67,335–336. https://doi.org/10.1093/jee/67.3.335
  52. Wang, X.H., Liu, M.Y., Hu, G.F., Niu, S.J., Yu, H.T., & Zhang, X.R. (2015). Insecticidal activity of fractions from Acroptilon repens against larvae of Lepidoptera. Journal of Southwest Agriculture, 28(3), 1124–1129.
  53. Watanabe, L.F.M., Bello, V.H., De Marchi, B.R., Sartori, M.M.P., Pavan, M.A., & Krause-Sakate, R. (2018). Performance of Bemisia tabaci MEAM1 and Trialeurodes vaporariorum on tomato chlorosis virus (ToCV) infected plants. Journal of Applied Entomology, 142(10), 1008–1015. https://doi.org/10.1111/jen.12559
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 44,497
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب