رابطه کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی با نقش میانجی دلبستگی شغلی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 5، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30، آبان 1404، صفحه 101-124   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.94403.1243

نویسندگان

فاطمه محمدشریفی¹؛ احمد شعبانی^{* 2}؛ سعید رجائی پور³؛ مرتضی محمدی استانی⁴

¹کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²استاد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه و اهداف: کیفیت زندگی کارى برنامه‌ای جامع و گسترده است که باعث افزایش رضایت، ارتقای یادگیری سازمانی و یاریگر تغییر و تحول کارکنان می‌شود. متغیرهای تأثیرگذار دیگری نظیر خودکارآمدی و دلبستگی شغلی نیز با کیفیت زندگی کاری در ارتباط است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی با نقش میانجی دلبستگی شغلی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان است.
روش‌ها: پژوهش حاضر با روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آمارى شامل تمامی کتابداران کتابخانه‌هاى دانشگاه‌هاى دولتی شهر اصفهان در سال 1403 به تعداد 101 نفر بود. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های استاندارد متغیرها بود. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس 26 و  اسمارت پی‌ال‌اس استفاده شد.
یافته‌­ها: یافته‌ها نشان داد که میانگین خودکارآمدی، بالاتر از حد متوسط و میانگین کیفیت زندگی کاری و دلبستگی شغلی کتابداران، پایین‌تر از حد متوسط بود. همچنین فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر وجود رابطه میان کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی با نقش میانجی دلبستگی شغلی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های شهر اصفهان تأیید شد و الگوی پیشنهادی و تمام ضرایب مسیرهای آن از برازش مناسبی برخوردار بودند.
بحث و نتیجه‌گیری: با بهبود کیفیت زندگی کارى، محیط کارى کتابداران توسعه پیدا کرده و خودکارآمدى نیز افزایش می‌یابد که این افزایش موجب دلبستگی شغلی بیشتر کتابداران و افزایش علاقه‌مندى کاربران به کتابخانه و استفاده از آن خواهد شد. مدیران کتابخانه‌ها می‌‌توانند با ایجاد فضاى مناسب کارى، در نظر گرفتن پاداش براى کارهاى مثبت، حمایت از کتابداران در مقابل نظارت و نیز کاهش سطح اضطراب و استرس آنان، خودکارآمدى در کتابداران را تقویت نمایند.
اصالت/ارزش: کیفیت زندگی کاری کتابداران به عوامل دیگری مرتبط بوده که توجه به این عوامل در جهت تقویت کیفیت زندگی کاری امری لازم و ضروری است. به نظر می‌رسد که تمرکز و بررسی توأمان کیفیت زندگی کاری با سایر مولفه‌های دخیل نظیر خودکارآمدی و دلبستگی شغلی از اصالت و تازگی برخوردار بوده و تاکنون انجام نشده است.

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی کارى؛ خودکارآمدى؛ دلبستگی شغلی؛ کتابداران دانشگاهی؛ دانشگاه‌هاى دولتی

مراجع

Abdolahzadeh, P., & Moslemi, M. (2017). The life quality of librarians on public libraries in terms of physical and mental health. Library and Information Sciences, 20(2), 108-130. https://lis.aqr-libjournal.ir/article_48761.html?lang=en 
Ahmadi, M., Amiri Darreh Bidi, M., Jamshidi, A., & Kameli, A. R. (2022). Positive psychological capital: Identify and present the framework of factors affecting employees' feeling of self-efficacy in the workplace (Case study: University of Tehran). Journal of Human Resources & Capital Studies, 2(1), 207-229. https://www.hureca.ir/article_151161.html 
Asgarshyan, P., Kheyri, E., Bayazi, N., Asgarshyan, B., & Asgarshyan, F. (2023). The effectiveness of problem solving skills training on exam anxiety, self-efficacy and source of control of male secondary school students. Rooyesh-e-Ravanshenasi Journal (RRJ), 12(5), 203-212. DOR:20.1001.1.2383353.1402.12.5.20.2 
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037//0033-295x.84.2.191 
Demır, S. (2020). The role of self-efficacy in job satisfaction, organizational commitment, motivation and job involvement. Eurasian Journal of Educational Research, 20(85), 205-224. https://doi.org/10.14689/ejer.2020.85.10 
Dhamija, P., Gupta, S., & Bag, S. (2019). Measuring of job satisfaction: the use of quality of work life factors. Benchmarking: An International Journal, 26(3), 871-892. https://doi.org/10.1108/BIJ-06-2018-0155 
Ebadollah Amoughin, J., & Derikvand, Z. (2022). Investigating the relationship between organizational intelligence on job satisfaction and quality of life of university librarians. Sciences and Techniques of Information Management, 8(4), 442-458. https://doi.org/10.22091/stim.2023.7482.1674 
Eslami Khalili, A., & Hajian, P. (2022). Investigating the effect of authentic leadership style and organizational culture on job performance mediated by job involvement 10th International Conference on Management Research and Humanities in Iran, 14 September 2022, University of Tehran, Tehran. 
Ghanbari, S., & Hemmati, M. (2015). Investigating the relationship between quality of work life and self-efficacy of elementary school teachers in Hamedan city. Journal of Educational Leadership & Administration, 9(1), 117-134. https://sanad.iau.ir/en/Journal/edu/Article/857455 
Hosseinzadeh Bandaghiri, A., Razavi, S. A. A., & Fazelli, A. (2018). The Effect of Self-efficiency and Psychological Hardiness on Job Burnout through the Mediating Role of Job Motivation (Study Case: the Employees of Public Libraries of Khuzestan Province). Research on Information Science and Public Libraries, 24(3), 479-494. DOR:20.1001.1.26455730.1397.24.3.3.2 
Izadi, A., Barzegar, M., & Javidi, H. (2017). Investigating the relationship between emotional intelligence and quality of work life with self-efficacy of staff members of police headquarter commanders. Resource Management in Police, 5(3), 147-160. 
Jalilpour, P., Akbari Shaye, Y., & Piruzfar, M. (2013). The relationship between quality of life and job involvement among librarians of Shahid Chamran University and Jondishapoor University of Medical Sciences libraries. Library and Information Science Research, 3(2), 51-66. https://doi.org/10.22067/riis.v3i1.13495 
Kanungo, R. N. (1982). Measurement of job and work involvement. Journal of applied psychology, 67(3), 341-349. https://doi.org/10.1037/0021-9010.67.3.341 
Khan, F., Preeti, & Gupta, V. (2024). Examining the relationships between instructional leadership, teacher self-efficacy and job satisfaction: a study of primary schools in India. Journal of Educational Administration, 62(2), 223-238. https://doi.org/10.1108/JEA-09-2022-0145 
Lewis, D., Brazil, K., Krueger, P., Lohfeld, L., & Tjam, E. (2001). Extrinsic and intrinsic determinants of quality of work life. Leadership in Health Services, 14(2), 9-15. https://doi.org/10.1108/13660750110391539 
Miltiadou, M., & Savenye, W. C. (2003). Applying social cognitive constructs of motivation to enhance student success in online distance education. AACE Review (formerly AACE Journal), 11(1), 78-95. https://www.learntechlib.org/primary/p/17795/ 
Putra, I. N. T. D., Ardika, I. W., Antara, M., Idrus, S., & Hulfa, I. (2021). The effects of quality of work life on job performance, work motivation, work ethics, job satisfaction, and self-efficacy of hotel employees in Lombok. Asia-Pacific Journal of Innovation in Hospitality and Tourism, 10(3), 19-37. https://www.cabidigitallibrary.org/doi/pdf/10.5555/20220228433 
Rahnama, N., Bakhtiarpour, S., Bavi, S., Jayrvand, H., & Bozorgi, Z. D. (2021). Providing a Model of Quality of Work Life Based on Job Stress and Self-efficacy Mediated by Fatigue in Married Nurses. Iranian Journal of Psychiatric Nursing (IJPN), 9(1), 43-55. https://ijpn.ir/browse.php?a_id=1663&sid=1&slc_lang=en 
Rostami, R., Mohamadi, A., Nazari, M., Veysmoradi, A., & Bahraini, S. S. (2016). The effect on the quality of working life, job performance mediating psychological empowerment of citizens. Urban and Rural Management, 14(41), 309-322. https://ijurm.imo.org.ir/article-1-721-en.html 
Saberfarzam, A., Reshadatjoo, H., & Ghourchian, N. (2022). The Relationship between the Quality of Work-Life, Psychological Capital, and Job Performance: A Study on Health Researchers. Journal of the Iranian Institute for Health Sciences Research, 21(4), 377-384. https://doi.org/10.52547/payesh.21.4.377 
Saberi, M. K., Soltani, N. N., Rashid, A. A., & Mazloom, J. (2018). The role of job attachment and emotional commitment as a mediator between internal marketing and customer-oriented behavior of librarians in public libraries. Research on Information Science and Public Libraries, 24(1), 81-102. DOR:20.1001.1.26455730.1397.24.1.9.4 
Sabonete, S. A., Lopes, H. S. C., Rosado, D. P., & Reis, J. C. G. d. (2021). Quality of work life according to Walton’s model: Case study of the higher institute of defense studies of Mozambique. Social Sciences, 10(7), 244. https://doi.org/https://doi.org/10.3390/socsci10070244 
Sadeqi Jabali, M. J., Maryam, Torki, S., Peykani Qarneh, F., & Safari Mohammadi, F. (2019). The Relationship between Quality of Work Life and Productivity of Health Information Management Staff in Educational Hospitals of Isfahan. Management Strategies in Health System, 4(2), 136-147. https://doi.org/10.18502/mshsj.v4i2.1409 
Saraji, G. N., & Dargahi, H. (2006). Study of quality of work life (QWL). Iranian journal of public health, 35(4), 8-14. https://ijph.tums.ac.ir/index.php/ijph/article/view/2143/2124 
Schwarzer, R., & Jerusalem, M. (1991). Scales for the assessment of teacher and student variables. Freie Universitat (German). 
Seifi, L., & Asgari, A. (2017). Work life quality and burnout of public librarians of South Khaorsan in Iran. Research on Information Science and Public Libraries, 22(4), 631-651. DOR:20.1001.1.26455730.1395.22.4.1.8 
Shahidi, N., & Hadadnia, S. (2023). The mediating role of job attachment in the relationship between self-efficacy and effectiveness of physical education teachers. Journal of New Approaches in Educational Adminstration, 13(6), 98-110. 
Sharafi, Z., Akbari, M., Ahmadian, H., & Hassani, R. (2020). Designing the causal model of job attachment based on social support and job independence with a mediating role of job self-efficacy among the staff of a military hospital. EBNESINA, 22(1), 66-73. https://doi.org/10.22034/22.1.66 
Shariat Ullah, M., Islam, M., & Ukil, M. I. (2022). Work from home during COVID-19: the role of perceived hope, intrinsic spirituality and perceived supervisor support on job involvement. Management Matters, 19(1), 57-72. https://doi.org/10.1108/MANM-12-2021-0005 
Tajvaran, M., & Seif, M. H. (2018). Prediction Model of Job Involvement based on quality of work life and organizational justice of Physical Education Teachers in Shiraz City: the mediating role of conflict and organizational commitment. Sport Management and Development, 6(3), 71-85. https://doi.org/10.22124/jsmd.2018.2969 
Walton, R. E. (1973). Quality of working life: what is it? Sloan Management Review (pre-1986), 15(1), 11-21. https://www.proquest.com/openview/05174145ee53de19223eae9febab8ba8/1?pq-origsite=gscholar&cbl=35193.