رویکردی شناختی به مفهوم «دانستن» در گویش مشهدی در مقایسه با چند زبان

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 آبان 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2025.94673.1339

نویسندگان

محمد رضا پهلوان نژاد^{* 1}؛ پویا شهریاری راد²

¹گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

در این جُستار در پی آنیم که مفهوم‌سازی «دانستن» را در گویش مشهدی بررسی کنیم. برای نیل به این مقصود، ابتدا درآمدی پیرامون مفهوم دانستن ارائه‌خواهیم‌داد. این درآمد شامل مفهوم فلسفی (شامل تجربه‌گرایی، خردگرایی، عمل‌گرایی، و پست‌مدرنیسم ) و شناختی دانستن است. ابتدا توضیح خواهیم داد که در علوم شناختی، "دانستن" اغلب به عنوان یک فرآیند ذهنی شامل ذخیره، بازیابی و دستکاری اطلاعات مفهوم سازی می شود. سپس به نقش استعاره‌های مفهومی در درک این مفهوم در زبان‌های گوناگون خواهیم پرداخت. در مرحلۀ بعد در پی پاسخ به این پرسش خواهیم بود که ساز و کار درک این فعل نزد گویشوران مشهدی چگونه است. یافته‌ها حاکی از آن است که در گویش مشهدی، این مفهوم به دو صورت «دانستن»و «یادداشتن» برای زبان‌ها، مهارت‌ها، نشانی‌ها، و دانش عملی ظاهر می‌شود و درک فعل «یادداشتن» ناشی از فرایند شیءانگاری است. نتایج به‌دست‌آمده می‌تواند برای پژوهشگران زبانشناسی شناختی و گویش شناسان مفید فایده باشد.

کلیدواژه‌ها

دانستن؛ مفهوم‌‌سازی؛ استعارۀ مفهومی؛ گویش مشهدی