ریاضیات - یک "علم شبه طبیعی"در آموزش مدرسه ای

به سوی علوم ریاضی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1404

نوع مقاله: مقاله علمی-ترویجی (ترجمه)

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tmsj.2025.93757.1066

نویسندگان

مجید افشاری^{* 1}؛ حمیدرضا کاشفی²

¹گروه آموزش فیزیک، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 56441 -888 تهران، ایران

²گروه آموزش ریاضی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 56441 -888 تهران، ایران

چکیده

بدون شک بارزترین مشخصه ای که ریاضیات را از شاخه های مختلف علوم تجربی متمایز می کند و آن را به

عنوان ملکه علوم مطرح می سازد، قطعیت و تغییرناپذیری نتایج آن است. در واقع، همپل یک ویژگی خاص از

ریاضیات مدرن را توصیف می کند. او این قطعیت و تغییرناپذیری را ناشی از این دیدگاه می داند که ریاضیات پس از هیلبرت

به سمت یک علم صوری-انتزاعی توسعه یافته است، که دیگر نیازی به پیوند هستی شناختی به واقعیت

ندارد، بلکه صرفاً بر سازگاری منطقی استوار است. با وجود این در مدارس ریاضیات هنوز به این شکل انتزاعی تدریس

نمی شود و بنا به دلایلی نمی توان آن را به این صورت آموزش داد و استفاده از وسایل کمک آموزشی، نمودارها و کاربردهای

دنیای واقعی در تدریس ضروری است. از دیدگاه ساخت گرایی، دانش آموزان در این محیط به جای یک جهان بینی صوری

–انتزاعی که توسط همپل توصیف شده، یک جهان بینی ریاضی به اصطلاح »تجربی–عینی« را بر اساس اشیاء واقعی

ً می سازند. از نظر معرفت شناختی، این جهان بینی ریاضی »تجربی- عینی« کاملا به علوم طبیعی نزدیک است و درباره ی

ریاضیات در مدارس مدرن به عنوان چیزی شبیه به یک »علم شبه طبیعی« بحث می کند. از این منظر سوالات مربوط

به باورهای اصلی، اصطلاحات و فرآیندهای علوم طبیعی )آموزش( به طور عام و فیزیک )آموزش( به طور خاص، برای

معلمان ریاضی اهمیت زیادی دارد و طیف وسیعی از احتمالات را برای بحث های بیشتر در میان

ریاضیات و علوم تجربی باز می کند.

کلیدواژه‌ها

میان رشته ای؛ رابطه بین ریاضیات و فیزیک؛ معرفت شناختی