تاثیر تیدیازورون بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه پروانش (Catharanthus roseus L.) تحت تنش کم‌آبیاری

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آبان 1404

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2025.95290.1456

نویسندگان

عبدالحسین رضایی نژاد^{* 1}؛ مینا قاسمی کمالوند²؛ فرهاد بیرانوند²؛ ناهید زمردی²

¹لرستان

²گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی لرستان، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر محلول‎پاشی تیدیازورون بر مولفه‌های رشدی و ویژگی‎های فیزیوبیوشیمیایی گل پروانش (Catharanthus roseus L.) تحت شرایط تنش کم‌آبیاری بود. آزمایش به‌‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل تنش کم‌آبیاری در سه سطح 80 (شاهد)، 50 و 20 درصد آب قابل دسترس و فاکتور دوم شامل محلول‌پاشی تیدیازورون در سه سطح صفر (شاهد)، 5/2 و 5 میلی‌گرم در لیتر بود. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش سطح تنش کم‌آبیاری، باعث کاهش معنی‌داری در مولفه‌های رشدی گیاه (مانند ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، قطر گل، قطر و حجم ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه)، سرعت تبادلات گازی (سرعت فتوسنتز و تعرق، هدایت روزنه‌ای و مزوفیلی، غلظت دی‌اکسید کربن درون سلولی)، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و محتوای نسبی آب برگ شد، از طرفی باعث افزایش قابل توجهی در طول ریشه، کارآیی مصرف آب فتوسنتزی، نشت الکترولیت، میزان مالون دی‌آلدئید و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌‌اکسیدانی از جمله پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. محلول‌پاشی تیدیازورون، باعث افزایش در شاخص‌های رشدی گیاه (اندام‌های هوایی و ریشه)، بهبود تبادلات گازی، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی، شاخص ثبات کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی شد و در مقابل نشت الکترولیت و محتوای مالون دی‌آلدئید را کاهش داد. به‌طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تنش کم‌آبیاری دارای اثرات منفی بر رشد رویشی و زایشی در پروانش می‏باشد. با این‌وجود، کاربرد تیدیازورون با بهبود رشد ریشه و افزایش فعالیت سیستم آنتی‌اکسیدانی آنزیمی اثرات تنش کم‌آبیاری را کاهش و مقاومت گیاه به تنش را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

خشکی؛ فتوسنتز؛ گیاهان زینتی؛ هدایت مزوفیلی؛ هورمون