تحلیلی از شأن تأسیسی فلسفه اسلامی (با توجه به مبانی فکری رضا داوری اردکانی)

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1404

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2025.94913.1471

نویسندگان

فاطمه حسن پور^{* 1}؛ جعفر شانظری²

¹دانشجو

²استاد

چکیده

در این مقاله به تحلیلی از تأسیسی بودن فلسفه اسلامی با تأکید بر مبانی فکری رضا داوری اردکانی می‌پردازیم. این امر با تحلیل محتوای کیفی و استنتاج از آن صورت می‌پذیرد. نویسندگان با بررسی آثار داوری به استنباطی راه یافته‌اند که با ابتنای به آن می‌توان به یک فلسفه شأن تأسیسی داد. این استنباط مبتنی بر سه عنصرکلیدی است که اولاً یافت این عناصر و ثانیاً تحلیل آنها در شأنی معرفتی و ثالثاً قراردادن آنها در مقدماتِ تحلیلی استدلالی، تماماً توسط نویسندگان صورت گرفته است. این عناصر کلیدی شامل نگاه ویژه‌ی داوری به تاریخ، ماهیت فلسفه و جایگاه فیلسوف است. نویسندگان در تحلیل نظرگاه وی، فلسفه را بیان جلوه‌ای از وجود و حقیقت تاریخ را تحقق این جلوه‌ از وجود و همچنین فیلسوف را تماشاگر و حکایتگر آن می‌دانند. نویسندگان مبتنی بر این مبانی ، به تحلیل شأن تأسیسی فلسفه در معنای عمومی آن و سپس به تدقیق در معنای تأسیسی بودن فلسفه اسلامی پرداخته‌اند. براین اساس فلسفه اسلامی به مثابه‌ی درک متفاوتی از وجود و فیلسوف به مثابۀ حکایتگر آن در متن و بطن تاریخی متعلق به عالَم اسلامی است و لذا بنا بر استنباط مذکور در تحلیل بنیاد اندیشه داوری ، فلسفه اسلامی، فلسفه‌ای تأسیسی است.

کلیدواژه‌ها

وجود؛ تاریخ؛ فلسفه؛ فیلسوف؛ داوری اردکانی؛ فلسفه اسلامی