از انفعال تا آگاهی کنشگرانه: تحول شخصیت اصلی رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم در پرتو تحلیل نظام‌مند ایدئولوژیک دیالوگ

جستارهای نوین ادبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1404

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2025.90611.1646

نویسندگان

مریم صالحی نیا^{* 1}؛ بی‌بی مریم نظام‌پور²؛ محمودرضا قربان صباغ³

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشیار زبان انگلیسی دانگشاه فردوسی مشهد

چکیده

برخلاف خوانش‌های رایج، این پژوهش نشان می‌دهد که شخصیت کلاریس در رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، فرایند تحولی عمیق از انفعال به کنشگری را طی می‌کند که از طریق تحلیل نظام‌مند دیالوگ در دو سطح پیشنهادی در این جستار قابل اثبات است. سطح اول، دیالوگ‌های صریح را در بر می‌گیرد که شامل گفت‌وگوهای مستقیم، مونولوگ‌های درونی، و مکاشفه‌های شخصیتی است؛ این سطح، ویژگی‌های اولیه شخصیت، روابط بین‌فردی و فضای اجتماعی-فرهنگی حاکم بر داستان را برای خواننده آشکار می‌سازد. سطح دوم و عمیق‌تر، دیالوگ‌های چندصدایی را تحلیل می‌کند که محصول تعامل پویا و پیچیدۀ کلاریس با آواهای بیرونی (اجتماعی) و درونی (فردی) و حتی اشیاء و جانوران است. در کانون این تحلیل چندصدایی، دو مفهوم جدید قرار دارد: «آواهای انفکاکی» که با صداهای دیگر در تعارض قرار می‌گیرند و با واکنش مقاومت از سوی شخصیت مواجه‌اند و «آواهای انضمامی» که در هستۀ هویت شخصیت اصلی ادغام شده و تمهیدات شکل‌گیری یک هویت نوین و پویا را فراهم می‌آورند. یافته‌ها نشان می‌دهد که این چارچوب تحلیلی، علی‌رغم سادگی ظاهری رمان، روشی کارآمد برای کاوش عمیق‌تر هویت است و با ارائۀ تعریفی نسبتاً جامع و چندسطحی از دیالوگ، الگویی بدیع را برای مطالعات شخصیت‌پردازی در ادبیات داستانی پیشنهاد می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

فمینیسم؛ دیالوگ؛ آواهای انفکاکی؛ آواهای انضمامی؛ تحول شخصیت

مراجع