خشک کردن ورقه‌های سیب‌زمینی با هوای گرم به کمک لامپ رشته‌ای: بهینه‌سازی فرآیند با استفاده از روش سطح پاسخ

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی انگلیسی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.2025.92986.1423

نویسنده

دیوید ویوانکو پزانتزس^*

گروه مهندسی غذا، دانشکده شیلات و مهندسی غذا، دانشگاه ملی کالائو، کالائو، لیما، پرو

چکیده

مطالعه حاضر کاربرد روش سطح پاسخ جهت بهینه سازی و مدلسازی ریاضی خشک کردن ورقه‌های سیب‌زمینی در یک خشک کن آزمایشگاهی هوای گرم به کمک لامپ های رشته‌ای را بیان می‌کند. تأثیر دما، توان لامپ‌های رشته‌ای و ضخامت ورقه به‌عنوان متغیرهای مستقل بر سطح پاسخ متغیرهای وابسته شامل زمان خشک شدن، پذیرش کلی محصول و ضریب نفوذ مؤثر آب مورد بررسی قرار گرفت. ارزش بالای پذیرش کلی محصول به‌عنوان پارامتر بهینه برای خشک کردن ورقه‌های سیب‌زمینی در نظر گرفته شد. روش سطح پاسخ با استفاده از طرح مرکب مرکزی چرخشی برای بهینه‌سازی متغیر وابسته اعمال شد. معادلات رگرسیون چند جمله‌ای درجه دوم برای هر متغیر پاسخ به‌دست آمد. شرایط بهینه خشک کردن جهت دسترسی به بالاترین پذیرش در ارتباط با دما، توان و ضخامت به‌ترتیب برابر 69.33 درجه سانتی‌گراد، 328.80 وات و ضخامت 4.40 میلی‌متر بود. زمان بهینه خشک کردن حدودا 130 دقیقه بود. خشک کردن در مدت زمان کاهش سرعت خشک‌کنندگی صورت گرفت. نتایج نشان داد که افزایش انرژی توسط لامپ‌های رشته‌ای منجر به کاهش 30 درصدی زمان خشک کردن شد. با استفاده از روش شبه نیوتن سیمپلکس، ثابت‌های مدل‌های ریاضی برای شبیه‌سازی منحنی خشک کردن تعیین شدند و مدل مزدوج دو جمله‌ای و پنج ثابت، بهترین برازش را نشان داد. با استفاده از معادله قانون فیک، ضریب نفوذ مؤثر آب از 10-10 4.48 تا 9-10 3.38 متر مربع برثانیه متغیر بود و در شرایط خشک کردن بهینه 9-10 2.46 متر مربع بر ثانیه بود. اطلاعات به‌دست‌آمده از این پژوهش درتوسعه خشک‌کن‌ها و کنترل فرآیندهای خشک کردن در مقیاس تجاری و صنعتی کمک اساسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

خشک‌کردن سیب‌زمینی؛ سینتیک؛ مدل‌سازی ریاضی؛ RSM

مراجع

1. Botelho, F., Correa, P., Gonelli, A., Marico, A., Martins, A., Magalhaes, F., & Campos, S. (2011). Periods of constant and falling-rate for infrared drying of carrot slices. Revista Brasileira de Engenharia Agrícola e Ambiental, 15(8), 845-852. https://doi.org/10.1590/s1415-43662011000800012
2. Bouhile, Y., Guo, Y., Wu, B., Dai, J., Song, C., Pan, Z., & Ma, H. (2025). Research progress in the application of infrared blanching in fruit and vegetable drying process. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 24(1), e70103. https://doi.org/10.1111/1541-4337.70112
3. Celma, A.R., Rojas, R., & Lopez-Rodriguez, F. (2008). Mathematical modelling of thin-layer infrared drying of wet olive husk. Chemical Engineering and Processing, 47(1), 1810-1818. https://doi.org/10.1016/j.cep.2007.10.003
4. Crank, J. (1975). The mathematics of diffusion. 2nd ed. New York, USA. Editorial Oxford University Press; Pag. 105.
5. Chen, D., Li, K., & Zhu, X. (2012a). Determination of effective moisture diffusivity and activation energy for drying of powdered peanut shell under isothermal conditions, BioResources, 7(3), 3670-3678. https://doi.org/10.15376/biores.7.3.3670-3678
6. Chen, C., & Pan, Z. (2023). An overview of progress, challenges, needs and trends in mathematical modeling approaches in food drying. Drying Technology, 41(16), 2586–2605. https://doi.org/10.1080/07373937.2023.2207636.
7. Diamante, L.M., & Munro, P.A. (1993). Mathematical modelling of the thin layer solar drying of sweet potato slices. Solar Energy, 51, 271–276. https://doi.org/10.1016/0038-092x(93)90122-5
8. Erbay, Z., & Icier, F.A (2009). Review of thin layer drying of foods: Theory, modeling, and experimental results. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 50, 441–464. https://doi.org/10.1080/10408390802437063
9. Espinaco, B.Y., Niizawa, I., Cuffia, F., Zorrilla, S.E., & Sihufe, G.A. (2025). Astaxanthin and chia oil encapsulated in gel beads: Evaluation of the impact of their addition in a commercial yogurt by a consumer-based sensory analysis. International Dairy Journal, 160, 106080.
10. FAO. (2023) Potato consumption in the world; Retrieved from: https://agraria.pe/noticias/fao-produccion-mundial-de-papa-en-2022-caeria-un-6-tras-el-r-30702
11. Flores-Hurtado, Z.K., & Leon-Villugas, P.L. (2019). Thesis: Management factors in potato industrialization in the Huasahuasi-Tarma district. National University of Central Peru.
12. Garcia, P.A., Muniz, B., Hernandez, G.A., Gonzales, M.L., & Fernandez, V.D. (2013). Comparative analysis of the kinetics of osmotic and hot air flow dehydration of pineapple (Ananas comosus) variety Cayena lisa. Revista Ciencias Técnicas Agropecuarias, 22(1), 62-69.
13. Gongora, CH.M. (2012). Osmo-convective drying with hot air of star fruit slices (Averrhoa carambola). Master's thesis. Santiago de Cali. University of Valle, Colombia.. 2012.
14. Gudino, A.D., & Calderon, T.A. (2014). Pineapple drying using a new solar hybrid dryer. Energy Procedia, 57(1), 1642-1650. https://doi.org/10.1016/j.egypro.2014.10.155
15. Henderson, S.M., & Pabis, S. (1961). Grain drying theory I: Temperature effect on drying coefficient. Journal of Agricultural Engineering Research, 6,169–174.
16. Hohl, K., & Dreyer, J. (2025). Sensory analysis and hedonic evaluation of fermented plant-based prod-ucts similar to yogurt. Not imitating, but emancipating. Ernahrungs Umschau, 72(1), 10-17.
17. Huang, D., Yang, P., Tang, X., Luo, L., & Sunden, B. (2021). Application of infrared radiation in the drying of food products. Trends in Food Science & Technology, 110, 765-777. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2021.02.039
18. Karathanos, V.T. (1999). Determination of water content of dried fruits by drying kinetics. Journal of Food Engineering, 39, 337–344. https://doi.org/10.1016/s0260-8774(98)00132-0
19. Konar, N., Durmaz, Y., Genc Polat, D., & Mert, B. (2022). Optimization of spray drying for chlorella vulgaris by using rsm methodology and maltodextrin. Journal of Food Processing and Preservation, 46(5), e16594. https://doi.org/10.1111/jfpp.16594
20. Kushwah, A., Kumar, A., & Gaur, M.K. (2023). Optimization of drying parameters for hybrid indirect solar dryer for banana slices using response surface methodology. Process Safety and Environmental Protection, 170, 176-187. https://doi.org/10.1016/j.psep.2022.12.003
21. Lewicki, P.P.,& Korczak, K. (1996). Modeling convective drying of apple. Drying '96 - Proceedings of the 10th International Drying Symposium (IDS 961, Vol. B, (C. Strumillo and Z. Pakowski, eds.) pp. 965-972, Krakow, Poland.
22. Madukasi, A.H., Onyenanu, I.U., Oghenekaro, P.O., Nzenwa, C.C., & Madu, K.E. (2025). Optimization of the drying parameters for plantain chips using a locally made tray dryer: A study on drying efficiency and drying rate modeling using RSM.Journal of Food Technology & Nutrition Sciences, 206(7), 2-10. SRC/JFTNS-268. https://doi.org/10.47363/jftns/2025(7)206  
23. Marinos-Kouris, D., & Maroulis, Z.B. (1995). Transport properties in the drying of solids. In: Handbook of Industrial Drying. pp. 113–160. Mujumdar, A.S. Eds., 2nd Edition, Marcel Dekker Inc., New York. https://doi.org/10.1201/9780429289774-4
24. Midagri. (2023). Ministries of agricultural development and irrigation ministry of agriculture and irrigation: Statistics; Retrieved From: https://www.gob.pe/midagri
25. Midilli, A., Kucuk, H., & Yapar, Z. (2002). A new model for single layer drying. Drying Technology, 20(7), 1503-1513. https://doi.org/10.1081/drt-120005864
26. Montgomery, D.C. (2004). Design and analysis of experiments. 2nd ed. Mexico D.F., Mexico. Editorial Limusa S.A.; pág. 320.
27. Overhults, D.G., White, G.M., Hamilton, H.E., & Ross, I.J. (1973). Drying soybeans with heated air. ASAE, 16, 112–113. https://doi.org/10.13031/2013.37459
28. Oviedo-Lopera, J.C., Urrea-Galeano, V., Zuluaga-Hernandez, C.D., Rodriguez-Ortiz, L.M., Moreno-Zarta, J.F. (2017). S-curves - Application in fruit evaporation and drying technologies. Espacios Magazine, 38(N°51), 9-24.
29. Ouyang, N., Ma, H., Liu, D., Guo, L., Guo, Y., & Wang, Y. (2025). Improvement and development of physical field drying technology: Principles, models, optimizations and hybrids. Food Engineering Reviews, 1-28. https://doi.org/10.1007/s12393-025-09398-6
30. Page, G.E. (1949). Factors influencing the maximum rate of air-drying shelled corn in thin-layers. M.S.Thesis, Purdue University, West Lafayette, Indiana.
31. Ramaswamy, H.S., & Nsonzi, F. (1998). Convective-air drying kinetics of osmotic pre-treated blueberries. Drying Technology, 26(3/5), 743-759. https://doi.org/10.1080/07373939808917433
32. Ravi, K., Prashant, K., Nishant, K.H., & Om Prakash, P. (2025). Semi-empirical thin-layer drying model for the agricultural products. Chemical Engineering Communications, 212(5), 728-738. https://doi.org/10.1080/00986445.2024.2432672
33. Sharma, G., Verma, R., & Pathare, P. (2005). Mathematical modeling of infrared radiation thin-layer drying of onion slices. Journal of Food Engineering, 71(3), 282-286. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2005.02.010
34. Simal, , Femenia, A., Garau, M.C., & Rosello, C. (2005). Use of exponential, Page´s and diffusional models to simulate the drying kinetics of kiwi fruits, Journal of Food Engineering, 66(1), 323-328. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2004.03.025
35. Tahmasebi, M., Gundoshmian, T.M., Roshanianfard, A., Akbari, R., Agdam, B.R., & Nowacka, M. (2025). Modeling and optimization of quality properties of lentils during the hot air drying process utilizing the response surface methodology (RSM). Heat Transfer. https://doi.org/10.1002/htj.23371
36. Tangkham, W., Vuong, O., Bui, D., Nooritthi, T., & Shields, T. (2025). Effects of cricket powder on growth performance, carcass traits, pork quality, physicochemical, and sensory analyses of finishing swine. Journal of Food Research, 14(1), 1-74. https://doi.org/10.5539/jfr.v14n1p74
37. Thakur, A.K., & Gupta, A.K. (2006). Water absorption characteristics of paddy, brown rice and husk during soaking, Journal Food Engineering, 75(2), 252-257. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2005.04.014
38. Treybal, R.E. (1980). Mass transfer operations. Ed. Mexico D. F. Mexico. Editorial McGraw-Hill; pág. 480.
39. Uribe, E., Vega-Galvez, A., Di Scala, K., Oyanadel, R., Saavedra-Torrico, J., & Miranda, M. (2011). Characteristics of convective drying of pepino fruit (Solanum muricatum): Application of Weibull distribution. Food Bioprocess Technology, 4(8), 1349-1356. https://doi.org/10.1007/s11947-009-0230-y
40. Vander der Werf, L., Cavalera, S., Delpech, C., Chapuis, A., & Courtois, F. (2023). A generic drying model for cassava products. Drying Technology, 41(15), 2487–2500. https://doi.org/10.1080/07373937.2023.2255391
41. Vega, G.A., Lemus, M.R., Tello, I.C., Miranda, M., & Yagnam, F. (2009). Kinetic study of convective drying of blueberry variety O’Neil (Vaccinium corymbosum). Chilean Journal of Agricultural Research, 69(2), 171-178. https://doi.org/10.4067/s0718-58392009000200006
42. Verma, L.R., Bucklin, R.A., Ednan, J.B., & Wratten, F.T. (1985). Effects of drying air parameters on rice drying models. Transaction of the ASAE, 28, 296–301. https://doi.org/10.13031/2013.32245
43. Vivanco-Pezantes, D., & Nieto-Freire, D.J. (2021). Use of response surface methodology for optimizing microwave drying of ginger (Zingiber officinale) slices and determining equilibrium moisture conditions. Agroindustrial Science, 11(2), 211-219. https://doi.org/10.17268/agroind.sci. 2021.02.11
44. Vivanco, P.D. (2023). Drying of red seawed (Chondracanthus chamissoi) with hot air assisted by incandescent bulbs. Research Project. Universidad Nacional del Callao, Provincia Constitucional del Callao, Lima. Perú. https://doi.org/10.7764/eure.51.153.10