قابلیت تلاقی سه گونه قارچ صدفی (Pleurotus spp.) و ارزیابی خصوصیات هیبریدهای حاصل

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1404

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2025.91744.1406

نویسندگان

مرتضی تقوی شربیانی¹؛ علیرضا مطلبی آذر¹؛ جابر پناهنده²؛ امین جهانیان^{* 3}

¹1- گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

²گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

³دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده

مهم‌ترین برنامه توسعه هر کشوری تأمین منابع غذایی کافی است و با توجه به افزایش بی رویه جمعیت، تنها با استفاده از روش‌های کشاورزی سنتی نمی‌توان بر مشکل کمبود مواد غذایی غلبه کرد. امروزه قارچ‌های خوراکی یکی از منابع مهم تأمین مواد غذایی در دنیا محسوب می شوند و کشت آنها با افزایش جمعیت به طور پیوسته در حال افزایش است. از این رو اهمیت کارهای اصلاحی بر روی قارچ های خوراکی روز به روز بیشتر احساس می‌شود در این تحقیق سه گونه قارچ صدفی (Pleurotus osturatus var florida, P. eryngii, P. corncopia) به منظور بهره‌مندی از صفات ویژه هر گونه و تجمع آنها در یک گونه، با همدیگر تلاقی داده شدند. منوکاریون هر یک از گونه‌ها تهیه شد. سپس منوکاریون دو گونه به فاصله 5 میلی‌متر از هم قرار داده شدند. برای کشت اسپان هیبریدها و والدین برای هر کدام سه بستر حاوی کلش گندم (به وزن 8/6 کیلوگرم) تهیه گردیده و استریل شدند. نتایج نشان داد از بین 300 تلاقی، فقط در 4 تلاقی، میسیلیوم منوکاریون‌های فلوریدا و ارنجی به‌طرف هم رشد کرده و با تشکیل قوص اتصال، دی کاریون تولید کردند و چهار هیبرید به‌نام‌های H1 ,وH40 ,H11 ,H32 به‌دست آمد. در حالی که از بین 300 تلاقی بین منوکاریون‌های فلوریدا با قارچ زرد و نیز 100 تلاقی بین منوکاریون‌های ارنجی با قارچ زرد به علت ناسازگاری بین گونه‌ای، هیچ دی کاریونی تولید نشد. اسپان هیبرید‌های تولیدی به همراه فلوریدا و ارنجی، تهیه شد و سپس در بسترهای استریل به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار کشت شدند. از لحاظ پنجه دوانی بین ژنوتیپ‌ها اختلاف قابل ملاحظه‌ای وجود داشت و هیبریدها از این لحاظ به ارنجی شبیه بوده و در مدت زمان طولانی‌تری نسبت به فلوریدا پنجه دوانی کردند. هیبرید H40 و H32 به‌خاطر اینکه از تعداد روز تا ظهور اولین پین و نهایتاً از طول دوره کاشت کمتری برخوردار بودند، زودرس‌تر از والدین و سایر هیبریدها بودند. هیبرید H40 با دارا بودن وزن تر اندام خوراکی مشابه با ارنجی یک هیبرید مناسب محسوب می‌گردد. هیبرید H40 از عملکرد (وزن تر) و بیوماس بیشتری نسبت به هیبریدهای دیگر برخوردار بوده و مشابه ارنجی بود. حداقل اسپور زایی در هیبریدهای H1 وH11 مشاهده گردید که این مقدار اسپور زایی حتی کمتر از ارنجی بود. هیبرید H40 هر چند از برخی صفات هیبرید مطلوبی به نظر می‌رسد اما از اسپور زایی زیاد و مشابه فلوریدا بخوردار بود.

کلیدواژه‌ها

عملکرد؛ ارنجی؛ فلوریدا؛ قارچ زرد؛ هیبرید بین گونه‌ای