ارزیابی و تحلیل کیفیت مسکن در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان کنویست شهرستان مشهد)

Journal of Research and Rural Planning

Article 7, Volume 4, Issue 1 - Serial Number 9, January 1394, Pages 133-148   

DOI: 10.22067/jrrp.v4i9.33826

Authors

حمداله سجاسی قیداری^{* 1}; طاهره صادقلو²; حمیده محمودی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²داشگاه فردوسی مشهد

Abstract

هدف: مسکن به‌عنوان فضایی که انسان بیشترین وقت خود را در آن می‌گذراند همواره در نظر برنامه ریزان جایگاه خاصی داشته و از دیدگاه‌های مختلفی به آن پرداخته شده است. در دوره رشدگرایی به جهت غلبه تفکر کمی گرایی با محوریت پوزیتیویسم منطقی، کمی گرایی در مسکن مورد تأکید قرار می‌گرفت اما با تغییر در رویکرد نظری به‌سوی توسعه پایدار، توجه به جنبه‌های کیفی مسکن افزایش یافت. مساکن روستایی به جهت تبعیت از الگوهای مرسوم ساخت‌وساز با توجه به شرایط محیطی، پیوند با معیشت روستایی و ... دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی می‌باشد؛ اما به لحاظ کیفیت نیازمند تقویت برای ارتقای سطح زندگی روستاییان می‌باشد. در این راستا هدف مطالعه حاضر، تحلیل کیفیت مسکن روستایی و تفاوت‌های آن در دهستان کنویست شهرستان مشهد می‌باشد.
روش: برای این منظور با روش‌شناسی کتابخانه‌ای و توصیفی- تحلیلی، 25 روستا از منطقه به‌عنوان روستاهای نمونه و تعداد 362 خانوار از طریق نمونه‌گیری از مجموع 4499 خانوار روستایی، برای مطالعه انتخاب گردید تا پرسشنامه‌های تدوین‌شده از طریق شاخص‌های تحقیق تکمیل گردد. برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش‌های آماری و مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره ویکور استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که باوجوداینکه به‌طورکلی سطح کیفی مسکن در بین روستاهای منطقه پایین هست اما روستاهای 25 گانه مورد مطالعه به لحاظ سطح کیفیت مسکن نیز با هم تفاوت دارند و روستاهای خیرآباد، کنارگوشه و فرخ‌آباد دارای کوتاه‌ترین فاصله از ایده آل مثبت و دورترین فاصله از ایده آل منفی است.
محدودیت‌ها/ راهبردها: ضعف در داده های آماری رسمی در ارتباط با مسکن روستایی به‌ویژه کیفیت مساکن ازجمله محدودیت‌های پژوهش می‌باشد.
راهکارهای عملی: با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده می‌توان توجه به جنبه‌های کیفی مسکن روستایی در زمینه های امنیت مسکن، استحکام مسکن، بهداشت و سلامت، تسهیلات زیرساختی و ساختمانی، آسایش و رفاه، میزان همجواری، فرم مورد تأکید می‌باشد.
اصالت و ارزش: این مطالعه از جهت تأکید بر رویکرد شاخص‌های کیفی گرا در مطالعات و برنامه‌ریزی مسکن روستایی دارای اهمیت می‌باشد. زیرا مساکن روستایی به لحاظ کیفی تفاوت‌های بسیاری با مسکن در نواحی شهری داشته و از سطح آسیب‌پذیری بالایی برخوردار هستند.

Keywords

مسکن; ارزیابی کیفیت; مناطق روستایی; دهستان کنویست