ژئومورفوتوریسم سواحل جنوبی دریای خزر، چالشها و عوامل تهدید کننده

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 4، دوره 3، شماره 5، خرداد 1384   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v3i5.3053

نویسنده

زمردیان زمردیان^*

چکیده

هم‌اکنون بالغ بر 15% از جمعیت فعّال کشورمان از بیکاری رنج می‌برند. یکی از راههای اشتغالزایی، توجه به صنعت توریسم است که به دلیل اهمیت تجاری آن در اقتصاد کشورها به «صنعت نامرئی» معروف است. از این حیث ایران دارای شرایط ویژه‌ای است و در زمینه‌های توریسم فرهنگی (فرهنگ‌گرا) و توریسم طبیعی(طبیعت‌گرا) بسیار توانمند است. در این رهگذر عناصر مورفولوژی ساحلی ایران دارای اهمیت و جایگاه خاصّی است، به‌ویژه سواحل جنوبی دریای خزر (با طول 664 کیلومتر) با برخورداری از مواهب طبیعی و ژئومورفولوژیک، توانسته است شایستگی خود را نسبت به سایر خطوط ساحلی ایران به اثبات برساند. این ناحیه به دلیل برخورداری از پتانسیلهایی همچون سواحل پست و ماسه‌ای (با شیبی ملایم و کمتر از 1%)، تالابها و مردابهای ساحلی (با شرایط اکولوژیکی خاص)، جزایر و شبه جزایر خوش‌منظر و دیدنی، ترکیب آرمانی کوه و جنگل و دریا، وجود گل‌فشانها و غیره همراه با سایر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، هر ساله پذیرای میلیونها تن گردشگر داخلی و خارجی است. متأسفانه در سالهای اخیر (به‌ویژه دو دهة اخیر) برخی عوامل طبیعی و انسانی (نظیر بالا آمدن سطح آب دریای خزر و خیزش آب، لای گرفتگی و آلودگی تالابها، تخریب جنگلها و تشدید فرسایش، آلودگیهای نفتی حاصل از بهره‌برداری میدانهای نفتی خزر، ساخت و سازهای بی‌رویه و غیرمتمرکز در خط ساحلی و غیره) اکوتوریسم ناحیه را تهدید نموده، به طوری که گاهی اوقات در شرایط بحرانی قرارگرفته است. از این‌رو برای حفظ و تداوم حیات طبیعی و دستیابی به توسعة پایدار سواحل مورد مطالعه، ضروری است که مسؤولان بی‌درنگ به فکر چاره باشند، و این موضوع مستلزم به‌کارگیری راهکارهای علمی و عملی مناسب می‌باشد.
واژه‌های کلیدی: ژئومورفوتوریسم، ساحل، دریای خزر، چالشها و تهدیدات