پهنه‌بندی فرسایش در حوضة آبخیز داورزن با استفاده از الگوهای منطق فازی

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 10، دوره 3، شماره 5، خرداد 1384   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v3i5.3059

نویسندگان

یمانی یمانی^* ؛ دادرسی دادرسی؛ داورزنی داورزنی

چکیده

پدیدة فرسایش همواره به عنوان یکی از مهمترین عوامل هدردهندة منابع ارضی به شمار می‌رود. با توجه به روند افزایش فرسایش خاک در حوضه‌های آبخیز، استفاده از روشها و تکنیکهای دقیقتر برای مطالعه و ارزشیابی فرآیند تخریب و فرسایش با هدف حفاظت منابع آب و خاک ضروری می‌نماید. منطقة مورد مطالعه حوضة آبخیز داورزن در شهرستان سبزوار است. پدیدة فرسایش در این حوضه، در سالهای اخیر روند افزایشی و چشمگیری داشته است. در این پژوهش، ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر فرسایش حوضه، به منظور ارزیابی دقیق درجة تأثیرگذاری هریک از عوامل بر پدیدة مزبور، از الگوی منطق فازی برای پهنه‌بندی خطر فرسایش استفاده شده است.الگوی مذکور به دلیل درنظر گرفتن محدوده‌ای از احتمالات به جای اختصاص به یک عدد قطعی برای وزن‌دهی به عوامل، می‌تواند تجزیه و تحلیل دقیقتری را از نقش عوامل طبیعی و انسانی ارائه نماید. برای افزایش میزان دقّت محاسبات و سرعت پردازش اطّلاعات و تلفیق‌ لایه‌های اطّلاعاتی، از سیستم اطّلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار الویس استفاده شده است. سپس با بهره‌گیری از قواعد و ترکیب توابع عضویّت فازی و کاربرد عملکردهای جمع جبری فازی، ضرب جبری فازی و فازی گاما با توابع 2/0، 5/0، 8/0 اقدام به آزمون آنها با توجه به شرایط منطقه برای مشخص نمودن مناسبترین روش برای پهنه‌بندی خطر فرسایش گردیده است. نتایج نشان می‌دهد که اپراتور 5/0 در الگوی فازی گاما، بهترین پهنه‌بندی را در حوضة داورزن ارائه داده است.
واژه‌های کلیدی: فرسایش، پهنه‌بندی،الگوی منطق فازی، حوضة آبخیز داورزن، شهرستان سبزوار.