روابط سیاسی- مذهبی نزاریان قلعۀ شاهنشاه و ملوک نیمروز (650-610 ق)

تاریخ و فرهنگ

مقاله 4، دوره 45، شماره 1، شهریور 1392   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v0i0.21992

نویسندگان

محمدحسن الهی زاده¹؛ سیدمحمدرضا سادسی^{* 2}

¹بیرجند

²دانشگاه بیرجند

چکیده

با انتخاب قهستان به عنوان یکی از مراکز مهم فعالیت نزاریان در ایران، محتشمان محلی این ایالت تلاش خود را جهت گسترش هر چه بیشتر حوزۀ نفوذ در منطقه مصروف داشتند. یکی از مراکز مهمی که نزاریان فکر گسترش نفوذ بدان را در ذهن می پروراندند، ولایت نیمروز (سیستان) بود. آنها از طریق تصرف قلعه هایی که در گذرگاه های ورودی سیستان بود، عرصه را بر حکام آن ایالت تنگ می‌کردند. یکی از این قلعه ها، شاهنشاه یا شاهان دژ بود. موقعیت سوق الجیشی این قلعه که در گذرگاه شمالی ورود به سیستان واقع بود، راه را برای نفوذ هر چه بیشتر نزاریان در سیستان هموار می کرد؛ لذا در طول دوران حضور در قلعه تنش های فراوانی را با حکام محلی سیستان ایجاد کردند.
سرانجام اتحاد حاکم وقت سیستان با مهاجمان مغول سرنوشتی دیگر را برای ساکنان شاهنشاه رقم زد. تضعیف حاکمیت نزاریان در سیستان نتیجۀ نهایی این اتحاد بود. نوشتار پیش رو به دنبال آن است تا ضمن معرفی قلعۀ شاهنشاه، نقش آن را در گسترش دعوت نزاری در نیمۀ شرقی ایران بخصوص سرزمین سیستان مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

نزاریان؛ سیستان؛ نیمروز؛ نهبندان؛ نِه؛ قلعۀ شاهنشاه