بررسی اثرات زیست محیطی توسعه‌ی فیزیکی شتابان شهرها ـ با تأکید بر شهرهای تهران و تبریزـ

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 6، دوره 5، شماره 9، آذر 1386   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v5i9.4240

نویسنده

محمدزاده محمدزاده^*

چکیده

زمین پدیده‌ای است مطلق و ثابت؛ بااین وجود، تحت تأثیر عوامل گوناگونی چون توسعه و گسترش شهرها، ادغام روستاها در بافت فیزیکی شهرها، رشد واحدهای مسکونی و صنعتی، ایجاد تغییر در الگوی مصرف زمین و سوء مدیریت، به‌طور قابل ملاحظه ای کاهش می‌یابد. از مقایسه‌ی رشد جمعیّت شهری با فضای اشغالی آن‌ها معلوم می‌‌شود که به موازات رشد جمعیّت، فضاهای اطراف شهرها نیز اشغال شده و در بیشتر موارد مانند شهرهای بانکوک، سائوپولو، تهران و تبریز، میزان تصرّف زمین از رشد جمعیّت به شدّت پیشی می‌گیرد، لذا ضمن نابودی مساعدترین و حاصلخیزترین اراضی کشاورزی، موجب آسیب‌پذیری چرخه‌ی حیات، ارگانیسم‌های گیاهی و جانوری و نیز چشم‌اندازهای طبیعی می‌شود. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که با نزدیک نمودن اهداف حفظ محیط زیست با برنامه ریزی و طرّاحی، علاوه بر حفظ اراضی کشاورزی، می‌توان میزان آسیب پذیری محیط را نیز به حدّاقل رساند. تنظیم الگوی مصرف زمین، برقراری ضوابط اصولی در تفکیک زمین، افزایش تراکم ساختمانی و از همه مهمتر افزایش آگاهی‌های اجتماعی و ایجاد باورهای عمومی مبنی بر بی‌بدیل بودن زمین، از ابزارهای مهم این مدیریت‌اند.
کلید واژه‌: زمین، محیط زیست، رشد فیزیکی، برنامه ریزی شهری.