تحلیل استراتژیک دیپلماسی‎شهری کلان شهر مشهد

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 9، آذر 1397، صفحه 105-131

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v4i9.77501

نویسندگان

محرم مشایخی؛ سید هادی زرقانی^* ؛ امید علی خوارزمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

امروزه کلان­شهرها؛ در عرصه روابطِ فراملی و تعاملاتِ بین­ المللی و در بخش­ها و نهادهای گوناگون شهری، در حال توسعه ظرفیت­ها و پتانسیل­ های درونی هستند. بنابراین در حال حاضر؛ برای ارزیابی وضعیتِ یک کلان­ شهر، در حوزه تعاملات و ارتباطاتِ فراملی، نیازمند شناختِ ظرفیت­‌ها و توانایی­های بخش­ها و نهادهای شهری هستیم. بر این اساس؛ از مهمترین بخش­های ارزیابی و نمایشِ روابط فراملی شهری، نهاد شهرداری و استفاده از پتانسیلِ دانشگاه، در زمینه­ی افزایش تعاملاتِ بین‎المللی درحوزه‌های فناوری اطلاعات، اقتصاد و فرهنگ است. پژوهش حاضر؛ با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به کارگیری مدل تحلیلِ استراتژیکِ سوات، و با تاکید بر تعاملاتِ فراملی شهرداری از طریقِ روابط فراملی دانشگاه­های کلان ­شهر مشهد، در حوزه دیپلماسی‎شهری و تاثیرگذاری آن بر جایگاه فراملی این کلان شهر ایرانی، به بررسی وضعیتِ دیپلماسی‎شهری، در کلان ­شهر مشهد و استراتژی­ سازی دیپلماسی‎شهری در این کلان شهر، پرداخته است. این پژوهش؛ ضمنِ معرفی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت­ها و تهدیدهای کلان ­شهر مشهد در استراتژی دیپلماسی شهری، به شرح وضعیتِ اقداماتِ دانشگاه­های کلان­ شهر مشهد در زمینة تعاملات و روابط فراملی، با بررسی دو شاخصِ تعدادِ دانشجویان بین­ المللی و تعدادِ تفاهمات بین­ المللی دانشگاهی و نیز بررسی وضعیتِ اقداماتِ بخش روابط عمومی و امور بین­ الملل شهرداری مشهد در زمینة گسترشِ روابط فراملی و توسعه دیپلماسی‎شهری کلان شهر مشهد، با بررسی سه شاخصِ پیمان­ها و تفاهمات همکاری شهری کلان­ شهر مشهد، عضویت و مَناصبِ رسمی‌کلان شهر مشهد در سازمان‌ها و مَجامعِ بین­المللی و اقداماتِ اجرایی شهرداری کلان­شهر مشهد، می‌پردازد. روش­ گرداوری اطلاعات در این پژوهش مبتنی بر روشِ­ کتابخانه­ ای و میدانی است. عمده ­ترین ابزاری که مُحَققّان در روش کتابخانه­ای برای جمع­آوری اطلاعات از آن استفاده کرده اند، عبارتنداز: کتاب­ها، مقاله ­ها، مجله ­ها، نشریات، اسناد، مطبوعات، آمارنامه­ ها. همچنین در روش­ میدانی مُحَققّان، از ابزارهایی همچون پُرسشنامه، مُصاحبه، بَهره بُرده‌اند. پُرسشنامه این پژوهش از نظریاتِ 40 متخصص و کارشناس در حوزه­های مرتبط، استفاده کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با استفاده از مدل تحلیل استراتژیک سوات، جایگاه کلان­شهر مشهد در استراتژی دیپلماسی‎شهری؛ موقعیت محافظه­ کارانه WO، است که ارتقا این جایگاه استراتژیک دیپلماسی‎شهری در وضعیتِ فعلی، نیازمندِ سیاستگذاری کلان ­شهر مشهد در جهت برطرف کردنِ نقاط ضعف داخلی با استفاده مطلوب از فرصت­های خارجی است.

کلیدواژه‌ها

دیپلماسی؛ دیپلماسی شهری؛ کلان شهرمشهد؛ SWOT

مراجع

1. Asadi, R (2017). Studying the potentialsfor urban diplomacy in Mashhad and its priorities with emphasis on Islamic countries. Research project affiliated to the Planning and Development Department of Human Capital of Mashhad Municipality [In Persian].

2. Ahmadipour, Z; Ghourchi, M & GhaderiHajat, M (2012). Explaining the Place of Urban Diplomacy in the Development of Geopolitical Influence area. Geography and Urban Development periodical , Spring and Summer 2012, No. 1, 157- 182 [In Persian].

3. AshouriKarizaki, S. (2016). Evaluation of Tourism Scenarios in Mashhad based on 1404Horizon. Master's Degree Thesis, Ferdowsi University of Mashhad [In Persian].

4. Acuto, M., (2012). Urban Diplomacy Local Leaders Global Challenges. In: http://opencanada.org/features/ the-think/essays/urban-diplomacy.

5. Beall, J., (2002). Globalization and Social Exclusion In Cities : Framing The Debate With Lessons Form Africa and Asia. In:http://Www.sagejournals.com.

6. Dehshiri, M.R. (2013), Para-Diplomacy in Globalization Era: Case Study of Urban Diplomacy.Periodical of GlobalizationStrategic Studies, winter 2013, forth year, No. 13, 34-54 [In Persian].

7. Dassa Kaye, D., (2005). Rethinking Track Two Diplomacy, Clingendael: Netherland Institute Of International Relations.

8. FeredR, D.(2000). Strategic Management. Translation by Ali Parsaeean and Mohammad Aerabi, Tehran: Office of Cultural ResearchPublication, First Edition [In Persian].

9. Ghourchi, M (2015). Writings on globalization-global cities and transnational role of cities. Tehran: Center of Studies and Planning publication, First Edition [In Persian].

10. Henrikson, A.K., (2006). What Can Public Diplomacy Achive? Clingendael: Netherland Institute of International Relations

11. http://intl.iau.ir [In Persian].

12. http://stp.um.ac.ir [In Persian].

13. http://ana.ir [In Persian].

14. https://www.sadjad.ac.ir [In Persian].

15. The Head Office of International Studens of Ferdowsi University of Mashhad [In Persian].

16. International Management of Mashhad Medical Sciences University [In Persian].

17. International and Scientific Cooperation Office of Razavi Islamic science University [In Persian].

18. International Students' Office of Imam Reza(PBUH) International University[In Persian].

19. International and Scientific Cooperation Office of Imam Reza (PBUH) International University [In Persian].

20. International Academic Relations Department in Ferdowsi University of Mashhad [In Persian].

21. Mashhad Municipality, (2013). A report on the six-year performance of Mashhad Municipality from 2007 to 2012.Volume I: Prospects and Headquarters [In Persian].

22. MashhadMunicipality, (2016).Statistics of 2016 in Mashhad [In Persian]

23. NajatiHosseini, S.M (2011). Urban politics and urban diplomacy from theory to experience. Historical SociologyJournal, third year, No. 7, autumn and winter 2011, p. 117-142 [In Persian].

24. Naghibzadeh, A (2008). History Diplomacy and International Relations, Tehran, Publications Ghomes]In Persian[.

25. Non-Iranian Students Affairs of Razavi Islamic science University [In Persian].

26. Pluijm, R. Melissen, J., (2007). City Diplomacy: The Expanding Role Of Cities In International Politics, Clingendael: Netherland Institute Of International Relations.

27. Rahnama, M.R; Khakpour, B; Sadegi, M (2012). Strategic Management Analysis in Mashhad Metropolis with SWOT Model. Geography and Planning, 16(42). 173-198 [In Persian].

28. Results of the Population and Housing Census, 2016, Iran's Statistics Center, Population by country division differentiations [In Persian].

29. Sizoo, A. Musch, A., (2008). City Diplomacy: The Role Of Local Governments In Conflict Prevention, Peace-Building and Post-conflict Reconstruction, Deltahage, The Hague.

30. Taghvaei, M. Mobaraki, O. (2010). Studying and Analyzing Tabriz touristiccenters in order to plan tourism in this city. No. 33, autumn 2010, 59-82 [In Persian].

31. Toloei, M. (2006). Comprehensive Political Science Culture). Tehran: Elm Publication [In Persian].

32. Thonon, C.B., (2006). City Diplomacy Practices, Barcelona: City Diplomacy Office Of Diputacio Barcelona

33. Zolfagarzadeh, M. M. Sanaei, M. (2013). Scientific and Technological Diplomacy: Theoretical Framework and Scientific Ideas).RahyaftJournal, No. 54, spring and summer 2013, p. 45-66 [In Persian].

34. Zarghani, S.H. Skandaran, M. (2014). Urban Diplomacy- Analyzing the role of Cities as New Actor in the Field of International Relations. Publication of Urban and Regional Studies and Research, 5(20), spring 2014, p. 163-182 [In Persian].

35. Zarif, M.J.Sajjadpour, K.(2008). Multilateral Diplomacy. Tehran: Publication ofStudies Office [In Persian].

36. Ziyari, k. (2004). Schools, Theories and Models for Regional Planning and Programming. First Edition, Yazd:YazdUniversity Press [In Persian].