علل استمرار حکومت آل دابویه درطبرستان

تاریخ و فرهنگ

مقاله 3، دوره 47، شماره 1 - شماره پیاپی 94، تیر 1394، صفحه 91-112   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v47i11.41050

نویسندگان

هوشنگ خسروبیگی؛ آسیه ایزدیار پیربستی^*

دانشگاه پیام نور

چکیده

آل دابویه عنوان خاندانی است محلی که توانست بیش از یک قرن بر ناحیه ای موسوم به پتشخوارگر حکومت نماید. آنان زمانی روی کار آمدند، که از طرفی نفس امپراطوری ساسانی به شماره افتاده بود واز طرفی دیگر سیل بنیان کن اعراب را کسی یارای مقابله با آن نبود. اما حکومت دابویگان در چنین شرایطی توانست پا بگیرد و با قدرت، تا مدتها تداوم یابد. حتی سقوط و زوال بزرگترین حکومت های عصر را چون امپراطوری ساسانیان و خلافت اموی نظاره نماید بی آنکه خللی در ماهیت حکومت محلیش ایجاد شود. به نظر می رسد آنها با استفاده از موقعیت جغرافیایی خاص خود و همچنین با اتکا به قدرت نظامی و برقراری مناسبات سیاسی و در نهایت حفظ ارزشها و سنن باستانی و اتکا به مقبولیت محلی؛ تداوم خود را تضمین نمودند. در این پژوهش با اتکا به منابع این دلایل مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

اسپهبد؛ اعراب؛ آل دابویه؛ دیلمیان؛ ساسانیان؛ طبرستان

مراجع

ابن اثیر، علی بن محمد، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، مترجم: خلیلی، عباس، علمی، تهران، 1374.

ابن حوقل، صوره الارض، مترجم: شعار، جعفر، بنیاد فرهنگ ایران، تهران، 1351.

ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، مترجم: آیتی، عبد المحمد، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1363.

ابن اسفندیار کاتب، بهاءالدین محمد بن حسن، تاریخ طبرستان، مصحح: اقبال آشتیانی، عباس، نشرپدید، بی جا، 1366.

ابن مسکویه رازی، تجارب الامم، مترجم: منزوی، علینقی، توس، تهران، 1376.

اصطخری، ابو اسحاق ابراهیم، مسالک و ممالک، به کوشش افشار، ایرج، علمی و فرهنگی، تهران، 1368.

اعتمادالسلطنه، محمدبن حسن، ا لتدوین فی احوال جبال شروین،به کوشش احمدزاده، مصطفی، فکر روز، تهران، 1373.

اعظمی سنگسری، چراغعلی، «سکه های طبرستان ـ گاوبارگان و حکام خلفا»، بررسی های تاریخی، شماره 44و45، 1352،153-194.

اولیاءالله آملی، محمد بن حسن، تاریخ رویان، به کوشش ستوده، منوچهر، بنیاد فرهنگ ایران، تهران، 1348.

باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، مرکز بازشناسی اسلام وایران، تهران، 1381.

برهان، محمدبن حسین بن خلف. برهان قاطع، به کوشش معین، محمد، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1357.

بلاذری، احمدبن یحیی، فتوح البلدان، مترجم: توکل، محمد، نشر نقره، تهران، 1337.

خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، به کوشش دبیرسیاقی، محمد، خیام، تهران، 1370.

دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، اخبار الطوال، مترجم: مهدوی دامغانی، محمود، نشر نی، تهران، 1364.

رابینو، مازندران و استرآباد، مترجم: وحید مازندرانی، غلامعلی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1383.

زامباور، نسب نامه خلفا و شهریاران و سیر تاریخی حوادث اسلام، ترجمه: مشکور، محمد جواد، افست، بی جا، بی تا.

زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1388.

طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، مترجم: پاینده، ابوالقاسم، اساطیر، تهران، 1362.

فرای، ر. ن، «تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه»، تاریخ ایران از فروپاشی دولت ساسانیان تا آمدن سلجوقیان پژوهش دانشگاه کمبریج، مترجم انوشه، حسن، امیر کبیر، تهران، 1363.

کرمر، جوئل، احیای فرهنگی در عهد آل بویه، ترجمه: حنایی کاشانی، محمد سعید، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1375.

مرعشی، ظهیرالدین بن نصیرالدین، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، موسسه مطبوعاتی شرق، تهران، 1361.

مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، مترجم: پاینده، ابولقاسم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360.

مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد، احسن ا لتقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم: منزوی، علینقی، شرکت مولفان و مترجمان ایران، تهران، 1361.

لسترنج، گای، جغرافیای تاریخی سرزمین های اسلامی خلافت شرقی، مترجم: عرفان، محمود، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1383.

یاقوت حموی بغدادی، شهاب الدین بن عبدالله بن یاقوت بن عبدالله. معجم ا لبلدان، مترجم: منزوی، علی نقی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران، 1380.

یعقوبی، ابن واضح احمد بن ابی یعقوب. تاریخ یعقوبی، مترجم : آیتی، محمد ابراهیم، علمی و فرهنگی، تهران، 1371.