Seven Periods of Human Sacred History from the Isma‘īlīs' Point of View

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 6, Volume 40, Issue 2 - Serial Number 81, November 2008, Pages 170-212   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/philosophy.v40i2.3174

Author

Alī Riḍā Rūḥī Mīrābādī^*

Abstract

In the second half of the 2nd/8th century, the Ismā‘īlī sect, who
believed in the Imamate of Ismā‘īl, the second son of Imam Ja‘far
al-Ṣādiq (A.S.), was formed. The Ismā‘īlīs brought up specific
views concerning Imamate. From their point of view, the world of
being can not survive a moment without the existence of an Imam
and that mankind is always in need of a teacher, leader, and
infallible Imam. The Ismā‘īlīs made great efforts to trace the
existence of Imamate back to the beginning of creation. To this
end, they presented special theories and interpretations of history
and Prophethood.
According to one of these theories human sacred history consists of seven periods during which mankind achieves perfection. Every period is formed by the emergence of a Prophet who is also called Nāṭiq along with his Waṣī (legatee) who is also called Ṣāmit (silent) or Asās (base). After them, seven Imams appear who attain Imamate one after another. Undoubtedly, Neo-Platonism has been influential in the formation of this idea.
Nāṭiq is the medium for the revelation of ordinances from God to people; Asās is the authority for interpretation of the ordinances; and Imam expresses the interior and the exterior of sharī‘a (law).
In the first six periods, Adam (A.S.), Noah (A.S.), Abraham (A.S.), Moses (A.S.), Jesus (A.S.), and Muḥammad (S.A.W.) were the law giving Prophets and with the coming of every new Nāṭiq the previous sharī‘a would have been abrogated. Of course, the ancient Ismā‘īlī sources were of divergent opinions on this issue.
In order to better elucidate this issue, the Ismā‘īlīs have made specific esoteric interpretations of Imamate and the popularity of the number seven. This period of time, which is dedicated to each Nāṭiq, may be a period of manifestation or a period of concealment; moreover, it may be a greater period or a lesser period, each one of which is explained in detail in this article.
The present article addresses this issue with the use of the ancient theological and historical sources of Ismā‘īlīs.

Keywords

Ismā‘īlīs; seven periods; Nāṭiq; Imam; period of manifestation; period of concealment; greater period; lesser period

References

ابراهیم‌ حسن، حسن، و طه احمد شرف؛ عبید‌الله المهدی امام  الشیعة الاسماعیلیه و مؤسس الدولة الفاطمیة فی بلاد المغرب، مکتبة النهضة المصریة، مصر.

ابن ابی السالم الوداعی، علی‌بن‌حنظله؛ سمط الحقایق فی عقائد الاسماعیلیة.

ابن‌‌هیثم، جعفر‌بن‌احمد؛ المناظرات، ‌تصحیح Welferd Madlung و Paulu Walker، مؤسسه مطالعات اسماعیلی، لندن، 2000م.

اربعه کتب اسماعیلیه، تصحیح اشتروطمان،‌ بیروت، مجمع علمی گوتنگین مؤسسة النور للمطبوعات، 2002م.

اربع رسائل اسماعیلیه، تحقیق عارف تامر، منشورات دار مکتبة الحیاة، بیروت،1978م.

اسماعیلیه مجموعه مقالات، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1381.

اشعری، علی؛ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ترجمة محسن مؤیدی، انتشارات امیرکبیر، تهران.

اشعری قمی، سعد‌بن‌عبدالله؛  المقالات والفرق، تصحیح محمدجواد مشکور، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 13631.

ایران و یمن سه رسالة اسماعیلی، تصحیح و ترجمه و شرح به فرانسه هنری کربین، قسمت ایرانشناسی ایران و فرانسه، تهران، 1340.

بزون، حسن؛ القرمطة بین الدین و الثورة، مؤسسه انتشارات العربی، لبنان، 1997م.

بغدادی، عبدالقادر؛ الفرق بین الفرق، تصحیح محمدبن‌الحسن الکوثری، مرکز نشر الثقافه الاسلامیه، قونیه، 1367ق.

تامر، عارف؛ الامامة فی الاسلام، دارالکتب العربی، بیروت، بی‌تا.

تامر، عارف ؛ تاریخ الاسماعیلیة، ریاض‌الرئیس للکتب والنشر، لندن، 1991م.

ثابت‌بن‌سنان؛ اخبار القرامطة فی الحساء، الشام، العراق،الیمن، تصحیح سهیل زکار، دارالکوثر، ریاض، بی‌تا.

جعفی، مفضل‌بن‌عمر؛ الهفت الشریف من فضائل مولانا جعفر الصادق(ع)، تحقیق و تقدیم مصطفی غالب، دارالاندلس للطباعه و النشر و التوزیع، بیروت.

جمال‌الدین، محمدسعید؛ دولة الاسماعیلیة فی ایران، دارالثقافه، قاهره ،1419ق.

حامدی، ابراهیم‌بن‌حسین؛ کتاب‌ کنزالولد، تصحیح مصطفی غالب، دارالنشر فرانز شتایز، لیسابدن، 1391ق.

خراسانی فدائی، محمدبن‌زین‌العابدین؛ تاریخ الاسماعیلیة یا هدایة المؤمنین الطالبین، تصحیح الکساندر سیمونوف، انتشارات اساطیر، تهران، 1373.

داعی ادریس، عمادالدین؛ عیون‌الاخبار و فنون الآثار، تصحیح مصطفی غالب، دارالاندلس، بیروت، 1986م.

دخویه؛ قرمطیان بحرین و فاطمیان، ترجمة محمدباقر امیرخانی، انتشارات سروش، تهران،1371.

دفتری، فرهاد؛ تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمة فریدون بدره‌ای، نشر فرزان، تهران، 1375.

دفتری، فرهاد؛ سنتهای عقلانی در اسلام، ترجمة فریدون بدره‌ای، نشر فرزان، تهران، 1380.

رازی، احمدبن‌حمدان؛  کتاب الاصلاح، به اهتمام حسین‌ مینوچهر و مهدی محقق، مقدمة انگلیسی شین­نوموتو، انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران، دانشگاه مک‌گیل،‌ 1377.

رسائل اخوان  الصفا و خُلان الوفا، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1405ق.

سبحانی، جعفر؛ تاریخ الاسماعیلیة و فرق الفطحیة، الواقفیة، القرامطه، الدروز و النصریة، دارالاضواء، بیروت، 1419ق.

سجستانی، ابویعقوب؛ کشف المحجوب، به قلم هنری کربین، تهران، کتابخانة طهوری، 1367.

سجستانی، ابویعقوب؛ الینابیع، تصحیح مصطفی غالب، المکتب التجاری للطباعه و التوزیع و النشر، بیروت، 1965م.

شهرستانی، محمدبن‌عبدالکریم‌احمد؛ الملل و النحل، تصحیح صدقی جمیل العطار، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، بیروت، 1422ق.

طوسی، نصیرالدین؛ روضة التسلیم یا تصورات، تصحیح و لادیمیر ایوانف، جامی، تهران، 1363.

عثمان، هاشم؛ الاسماعیلیة بین الحقائق و الاباطیل، تقدیم عارف تامر، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، 1419ق.

غالب، مصطفی؛ الامامة و القائم القیامة، داروالمکتبه الهلال، بیروت، 1981م.

غالب، مصطفی؛ تاریخ الدعوة الاسماعیلیة منذ اقدم العصور حتی عصرنا الحاضر، دارالاندلس، بیروت، 1965م.

قاضی نعمان، نعمان‌بن‌حیون، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار، تصحیح سیدمحمد حسینی جلالی، مؤسسة نشر اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.

قاضی نعمان، نعمان‌بن‌حیون؛ رسالة افتتاح الدعوة، تصحیح وداد القاضی، دارالثقافه،‌بیروت.

قاضی نعمان، نعمان‌بن‌حیون؛ اساس التأویل، تصحیح عارف تامر،‌ منشورات دار الثقافه، بیروت، بی‌تا.

قبادیانی، ناصرخسرو؛ وجه دین، تصحیح دکتر غلامرضا اعوانی، مقدمة انگلیسی سیدحسین نصر، انجمن شاهنشاهی ایران، تهران، 1397ق.

قبادیانی، ناصرخسرو؛ خوان الاخوان، با مقدمه و حواشی ع.قویم، انتشارات کتابخانه بارانی، تهران، 1338.

قبادیانی، ناصرخسرو؛ جامع الحکمتین، تصحیح هنری کربین و محمد معین، کتابخانه طهوری، 1363.

قبادیانی، ناصرخسرو؛ گشایش و رهایش، تصحیح سعید نفیسی به  اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار، انتشارات اساطیر، تهران،1380.

قرطبی، عریب‌بن‌سعد؛ صلة تاریخ  الطبری، بریل، لیدن، هلند، 1897م.

کرمانی، احمد حمیدالدین؛ مجموعة رسائل الکرمانی، تصحیح مصطفی غالب، مؤسسة الجامعیة للدراسات و  النشر و التوزیع، بیروت، 1407ق.

کرمانی، احمد حمیدالدین؛ الریاض  فی الحکم بین الصادین صاحبی الاصلاح و النصرة، دارالثقافه، بیروت، بی‌تا.

کرمانی، احمد حمیدالدین؛ المصابیح فی اثبات الامامة، تصحیح مصطفی غالب، منشورات حمد، بیروت،1969م .

مادلونگ، ویلفرد؛ فرقه‌های اسلامی،‌ ترجمة ابوالقاسم سری، انتشارات اساطیر، تهران، 1381.

مادلونگ، ویلفرد؛ مکتبها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانه، ترجمة جواد قاسمی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1375ش.

مسعودی،‌ علی‌بن‌حسین؛ التنبیه و الاشراف، ترجمة ابوالقاسم پاینده، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1365ش.

مسکویه، ابوعلی؛ تجارب الامم، ترجمة علینقی منزوی، انتشارات توس.

مطلی،ابن‌عبدالرحمن؛ المجالس المستنصریه، تصحیح و تقدیم الدکتور محمد زینهم و محمد عزب، مکتبه مدبولی، قاهره، 1413ق.

مقریزی، احمدبن‌علی؛ اتعاظ الحنفاء باخبار ائمة الفاطمیین الخلفاء، تصحیح جمال‌الدین الشیال، قاهره، 1416ق.

منتخبات اسماعیلیه، تصحیح الدکتور عادل العوّا، مطبعة الجامعة السوریة، دمشق، 1378ق.

نوبختی، حسن ‌بن ‌موسی؛ فرق الشیعة، تصحیح سید محمد صادق آل بحرالعلوم، المطبعة الحیدریة، نجف، 1355ق.

ولید، علی‌بن‌محمد؛ تاج العقائد و معدن الفوائد،  تصحیح عارف تامر، مؤسسه عزالدین للطباعه و النشر، بیروت،1403ق.

هاجسن، مارشال؛ فرقة اسماعیلیه؛ هفت باب، ترجمة فریدون بدره‌ای، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1369.

Corbin, henry, Cyclical time and ismaili gnosis, iandan,1983.