سنجش و تحلیل شاخص‌های سلامت در مناطق روستایی اسکان عشایری (مطالعۀ موردی: مناطق اسکان عشایری استان‌های فارس و اصفهان)

Journal of Research and Rural Planning

Article 4, Volume 4, Issue 4 - Serial Number 12, December 1394, Pages 95-109   

DOI: 10.22067/jrrp.v4i4.42078

Author

امین دهقانی^*

دانشگاه جیرفت

Abstract

هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش و تحلیل شاخص‌های سلامت در 4 بعد (بهداشتی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی وکالبدی) خانوارهای اسکان یافته در مناطق روستایی اسکان عشایری است که در توسعۀ پایدار جامعۀ عشایری نقش حیاتی دارد؛ چرا که راه دست یابی به بسیاری از اهداف توسعۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را هموار می‌کند.
روش: روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی است. 4496 جمعیت ساکن در پنج منطقۀ اسکان عشایری در استان اصفهان و فارس، جامعۀ آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند و با توجه به گستردگی حجم جامعۀ آماری، از روش نمونه-گیری استفاده شد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر در روستاهای اسکان عشایری به عنوان نمونه بررسی و نتایج به جامعۀ آماری تعمیم داده شد. در این راستا، با توجه به ابعاد و شاخص‌های توسعه، داده های مورد نیاز با استفاده از روش میدانی (پرسش نامه) جمع آوری شد و با استفاده از میانگین رتبۀ هر شاخص و آزمون‌های T.test، رگرسیون گام به گام و مدل تاپسیس استفاده شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان می‌دهد که از نظر تعیین وضعیت شاخص‌های سلامت (بهداشتی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی وکالبدی) در روستاهای اسکان عشایری، شاخص‌های اقتصادی و بهداشتی اسکان از توفیق چندانی برخوردار نبوده است، به ویژه در زمینۀ اقتصادی، وضعیت این عشایر بدتر شده و اشتغال پایدار خود را از دست داده و به مشاغل ناپایدار وابسته شده‌اند. میانگین بعد اقتصادی و بهداشتی در وضعیت نامطلوب قرار دارد؛ اما در بعد اجتماعی- فرهنگی مطلوب و در بعد زیست محیطی– کالبدی وضعیت در بعضی از شاخص‌ها نسبتاً نامطلوب است.
راهکارهای عملی: طبق یافته های پژوهش، پیشنهاد می‌شود در روستاهای عشایری مناطق مورد مطالعه از نظر شاخص‌های سلامت به بعد زیست محیطی، دسترسی به ویژه بعد اقتصادی، توجه بیشتری شود.

Keywords

سلامت; روستا; توسعه پایدار; عشایر; فارس; اصفهان