بررسی عملکرد مصرف انرژی در استان‎های ایران: تحلیل تجزیه شاخص

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 3، دوره 25، شماره 15، اردیبهشت 1397، صفحه 57-86   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.v25i16.68848

نویسندگان

زین العابدین صادقی^* ؛ سید عبدالمجید جلایی؛ مهلا نیک روش

شهید باهنر کرمان

چکیده

در این مطالعه تلاش شده است تا تغییرات مصرف انرژی با استفاده از رویکرد تحلیل تجزیه شاخص و روش میانگین شاخص دیوژیا در سال 1390 برای استان‎های ایران بررسی شود[1]. تجزیه مکانی با استفاده از مدل چند منطقه‌ای  برای مصرف انرژی انجام شده است. نتایج نشان می‎دهد در رتبه‎بندی اثر شدت سیستان و بلوچستان با رتبه 1 کمترین توان صرفه‌جویی و تهران با رتبه 31 بیشترین توان صرفه‌جویی را دارند. میانگین کشوری اثر شدت358.46 میلیون تن معادل زغال‌سنگ می‎باشد. استان‎هایی که در زیر مقدار میانگین کشوری اثر شدت قرار گرفته‌اند توان صرفه‌جویی بالاتری دارند و مصرف انرژی کمتری دارند. در رتبه‌بندی اثر ساختار استان کرمان در رتبه 1 و استان خوزستان در رتبه 31 قرار دارد، که به ترتیب دارای کمترین و بیشترین ساختار صنعتی انرژی بری هستند. میانگین کشوری اثر ساختار   77.38- میلیون تن معادل زغال‌سنگ می‎باشد که نشان دهنده عملکرد بهینه تعداد کمی از ساختار صنعت استان‎هاست. در رتبه‌بندی اثر فعالیت استان تهران با رتبه 1 و استان خراسان جنوبی با رتبه 31 در ابتدا و انتهای لیست رتبه‌بندی اثر فعالیت قرار گرفته‌اند. میانگین کشوری اثر فعالیت  281.07- میلیون تن معادل زغال‌سنگ است که 11 استان در بالای این مقدار جای گرفته‌اند. در اثر شدت ترتیب مناطق[2] به‌صورت منطقه پنج، منطقه دو، منطقه سه، منطقه چهار و منطقه یک می‎باشد. در اثر ساختار ترتیب مناطق به‌صورت منطقه دو، منطقه پنج، منطقه یک، منطقه چهار و منطقه سه کشور می‎باشد و درنهایت اثر فعالیت به‌صورت منطقه چهار، منطقه یک، منطقه سه، منطقه پنج و منطقه دو ایران رتبه‌بندی شده است.
 
[1] -ز فراورده‎های نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، بنزین، گاز طبیعی و برق با هم واحد کردن آنها به عنوان یک سبد انرژی استفاده شده است
[2] -در منطقه بندی استان‎های کشور به همجواری، محل جغرافیایی و اشتراکات توجه‎شده است. این منطقه بندی به شرح زیر است ( وزارت کشور،1393)
منطقه1: تهران، قزوین، مازندران، سمنان، گلستان، البرز، قم
منطقه2: آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی،اردبیل، زنجان،گیلان، کردستان
منطقه3: کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی، خوزستان
منطقه4: اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان
منطقه5: خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان

کلیدواژه‌ها

IDA؛ LMDI؛ مصرف انرژی؛ شدت انرژی؛ شاخص عملکرد انرژی

مراجع

Ang, B. W. (2005). The LMDI approach to decomposition analysis: a practical guide. Energy policy, 33(7), 867-871.

Ang, B. W., & Choi, K. H. (1997). Decomposition of aggregate energy and gas emission intensities for industry: a refined Divisia index method. The Energy Journal, 59-73.

Ang, B. W., & Zhang, F. Q. (2000). A survey of index decomposition analysis in energy and environmental studies. Energy, 25(12), 1149-1176.

Ang, B. W., Huang, H. C., & Mu, A. R. (2009). Properties and linkages of some index decomposition analysis methods. Energy Policy, 37(11), 4624-4632.

Ang, B. W., Xu, X. Y., & Su, B. (2015). Multi-country comparisons of energy performance: the index decomposition analysis approach. Energy Economics, 47, 68-76.

Ang, B. W., Xu, X. Y., & Su, B. (2015). Multi-country comparisons of energy performance: the index decomposition analysis approach. Energy Economics, 47, 68-76..

Ang, b.w.(2004). Decomposition analysis for policy making in energy: which is the preferred method?. Journal of energy policy.32, 1131-1139.

Ang,B.W., Wang,H.,(2015). Index Decomposition Analysis With Multidimensional and Multilevl Energy data. Journal Energy Economics.51,67-76.

Behboudi, D., Aslaninia, N. M., & Sojoodi, S. (2010). Decomposition and determinants of energy intensity in Iran. Quarterly Energy Economics Review, 7 (26), 105-130. (in Persian)

Choi, K.H., Ang, B.W., (2012). Attribution of Changes in Divisia Real Energy Intensity Index an Extension to Index Decomposition Analysis. Energy Econ. 34, 171–176.

Ferreira Neto,A.B., Perobelli,F.S., Bastos, S.Q.A.(2014). Comparing energy use structures: an input-output decomposition analysis of large economies. Journal energy economics. 43, 102-113.

Hatzigeorgiou, E. Polatidis, H., Haralambopoulos, D. (2008). CO2 Emissions in Greece for 1990-2002: A Decomposition Analysis and Comparison of Results Using the Arithmetic Mean Divasia Index and Logarithmic Mean Divisia Index Techniques. Energy 33, 492-499.

Khalili Araghi, A., Sharzei, G., Barkhordari, S. (2012). A Decomposition Analysis of CO2 Emissions Related Energy Consumption in Iran. Journal of Environmental Studies, 38(1), 93-104. (in Persian)

Sadeghi, Z., Akbarifard, H., & Hashemi, F. (2017). Investigate Energy Efficiency Trend Of Transportation Sector. Quarterly Journal oF Transportation Research. 13,(4). (in Persian)

Sadeghi, Z., horri, H., mohammad mirzaee, A. (2014). Structural decomposition analysis of Iran emission: Input – Output Approaches. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 3(10), 145-175. (in Persian)

Shahiduzzaman, Md., Layton, A.(2015). Changes iv CO2 emissions over business cycle recessions and expansions in the united states: a decomposition analysis. Journal applied energy.150, 25-35.

Sun, J. (1998). Changes in energy consumption and energy intensity: a complete decomposition model. Energy economics, 20(1), 85-100.

Wang, C. (2013). Changing energy intensity of economies in the world and its decomposition. Energy Economics, 40, 637-644.

www.cop21paris.org

Xu, X. Y., & Ang, B. W. (2014). Multilevel index decomposition analysis: Approaches and application. Energy Economics, 44, 375-382.