شادی‌ها و غمگنی‌های مترجم: خوانش و تحلیل انتقادی آرای ترجمانیِ خوزه اوُرتِگا گاسِت

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 5، دوره 48، شماره 3، مهر 1394، صفحه 103-115   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v48i3.55014

نویسنده

محمدرضا لرزاده^*

گروه زبان انگلیسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

گاه جدل بی‌حاصل و غیرکاربردی در زمینه معنا به مباحثی چون ترجمه افراطی کواین کشیده می‌شود که در آن، معنا نه طی تعامل بینافردی، بلکه به صورت رفتارشناسانه و طی ارتباط میان عمل و بافتار حاصل می‌شود و معنا دست نیافتنی تصویر می‌شود. در این میان، فیلسوف اسپانیایی، خوزه اورتگا ی. گاست کمی از این فضای منطقی محض دوری می‌گزیند: وی هرچند همه امور بشری را در عین محتمل بودن دست‌نیافتنی می‌شمارد، نسبیت‌ عام حاکم بر ارتباط درون‌زبانی و بینازبانی را پذیرفته و بسط می‌دهد و تعامل زبانی را عامل مفاهمه گویش‌وران زبان می‌داند. به زعم وی، سهل و ممتنع بودن برقراری ارتباط باعث تن دادن ساده و بی‌پیرایه آن به تحلیل نمی‌شود و ترجمه نیز باری افزون بر ارتباط نخستین بر گردن مترجم می‌گذارد تا در فضای سکوت زبانی وارد شود و با ناگفته‌ها انتقال معنا کند. این مقاله ضمن تبیین و تحلیل نقادانه تفصیلی آرای مذکور، الگوی ترجمانی ارائه شده از سوی اورتگا را به تصویر می‌کشد و کاربرد آن را در عمل ترجمه بررسی می‌کند. در پایان و پس از مداقه در این نظرات می‌توان نتیجه گرفت که توجه فراوان اورتگا به بافت و کلان‌اندیشی نظری وی گاهی باعث می‌گردد که اهمیتی شاید بیش از واقع به ناگفته‌های درون و بینازبانی داده شود و برای مترجم نقشی برسازنده و ابداع‌گر قایل شود که شاید در مورد ترجمه ادبی صادق باشد، ولی نادیده گرفتن اینکه بخش اعظم عمل ترجمه در حیطه متون غیرادبی است، نقش و رسالت مترجم را دچار انحراف و دگرگونی بسیار
می‌کند.

کلیدواژه‌ها

خوزه اورتگا گاست؛ شادی‌ها و غمگنی‌ها؛ سکوت؛ میانجی‌گری؛ نسبیت عام؛ ارتباط بینازبانی

مراجع

Castro-Paniagua, F. (2001). English-Spanish Translation, through a Cross-Cultural Interpretation Approach. US: University Press of America.

 

Dobson, A. (1989). An Introduction to the Politics and Philosophy of Jose Ortega y Gasset. Cambridge: Cambridge University Press.

 

Dust, P. (1989). Ortega y Gasset and the Question of Modernity. Michigan: Prisma Institute.

Graham, J. (1994). A Pragmatist Philosophy of Life in Ortega y Gasset. Missouri: University of Missouri Press.

 

Graham, J. (2001). The Social Thought of Ortega y Gasset: A Systematic Synthesis in Postmodernism and Interdisciplinarity. Missouri: University of Missouri Press.

 

Heidegger, M. (1964). What is Philosophy? Malden: Wiley-Blackwell.

 

Lasonsky, M. (1999). Humboldt: 'On Language': On the Diversity of Human Language Construction and Its Influence on the Mental Development of the Human Species. Edinburgh: Cambridge University Press.

 

Mann, D. (1999). History, in H. Gordon (Ed.) Dictionary of Existentialism (pp. 181-250). Westport: Greenwood Publishing Group.

 

Marias, J. (1967). History of Philosophy. California: Dover Publications.

 

Nekeman, P. (1988). La traduction, notre avenir [Translation, Our Future]. Manchester: Euroterm.

 

Orringer, N. (1998). Orteha y Gasset, Jose, in in D. Craig, Routledge Encyclopedia of Philosophy, London and New York: Routledge.

 

Ouimette, V. (1982). Jose Ortega y Gasset. California: Twayne Publishers

Ortega y Gasset, J. (1935). Historia como sistema [History as System]. Unknown.

 

Ortega y Gasset, J. (1992). The misery and splendor of translation (Tr. by E. Miller), In R. Schulte & J. Biguenet (Ed), Theories of Translation: An Anthology of Essays from Dryden to Derrida (pp. 93-112). Chicago: University of Chicago Press.

 

Ortega y Gasset, J. (2002). What is Knowledge? (Tr. by J. Garcia-Gomez). Albany: SUNY Press.

Ryan, B. (Ed.) (1991). Hispanic Writers: A Selection of Sketches from Contemporary Authors. Detroit: Gale Research.

 

Schulte, R. & Biguenet, J. (Eds.). (1992). Theories of Translation: An Anthology of Essays from Dryden to Derrida. Chicago: University of Chicago Press.

 

Tosi, A. (2003). Crossing Barriers and Bridging Cultures: The Challenges of Multilingual Translation for the European Union. Toronto: Multilingual Matters.

 

White, J. (2003). The Edge of Meaning. Chicago: University of Chicago Press.