مقایسه ی روش تجربی بهینه برای برآورد تابش با مقیاس‌های زمانی مختلفدر ناحیه ی اقلیمی مشهد

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 7، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 14، تیر 1389   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v8i14.9000

نویسندگان

محمد موسوی بایگی^* ؛ اشرف اشرف

چکیده

تابش خورشیدی، یکی از مهمترین پارامترهای تأثیرگذار در توازن حرارتی جو زمین بوده و مبنای بسیاری از مطالعات اقلیمی است. با توجه به نبود امکان استفاده از پیرانومتر در همه، روش‌های تجربی بسیاری برای برآورد آن توسط محققان در سراسر جهان پیشنهاد شده است. در این تحقیق از هفت الگوی پیشنهادی که برای اقلیم نیمه خشک مشهد واسنجی شده است، برای انتخاب بهترین الگوی برآورد تابش خورشیدی در مقیاس‌های زمانی مختلف استفاده شده است. این الگوها عبارت اند از الگوی آنگستروم- پرسکات پیشنهادی توسط فائو، الگوی آنگستروم- پرسکات واسنجی شده توسط خلیلی و رضایی صدر شماره 1 و 2، الگوی آنگستروم- پرسکات واسنجی شده توسط علیزاده و خلیلی، الگوی رگرسیون خطی علیزاده و خلیلی، الگوی صباغ و الگوی گلور- مک کلوت. بررسی نتایج در دو مقیاس روزانه و ماهانه (متوسط روزانه در ماه) نشان داد که در مقیاس روزانه الگوی آنگستروم- پرسکات واسنجی شده توسط خلیلی و رضایی صدر که دارای ، ، و است و طیف جذبی بخارآب موجود در اتمسفر نیز در آن منظور شده است، بهترین الگوی برآورد تابش خورشیدی در اقلیم نیمه خشک مشهد می باشد. همچنین در این مقیاس، معادله ی آنگستروم ـ پرسکات شماره 2 (واسنجی شده توسط خلیلی و رضایی صدر) و معادله ی رگرسیونی علیزاده و خلیلی در اولویت های بعدی قرار دارند. برای مقیاس ماهانه نیز، می‌توان الگوی گلور- مک کلوت را با ، ، و به عنوان بهترین الگوی برآورد تابش خورشیدی در این منطقه معرفی نمود.
کلیدواژه‌ها: اقلیم نیمه خشک مشهد، تابش طول موج کوتاه، طیف جذبی، الگوهای برآورد تابش خورشیدی، مقیاس روزانه و ماهانه.