زمین شیمی و پیدایش کانیهای گروه آلومینیم، فسفات- سولفات (APS) در زون دگرسانی آرژیلیک پیشرفته، شمال‌غرب شیرکوه، یزد

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 1، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، بهمن 1389، صفحه 151-165   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v2i2.7849

نویسندگان

بتول تقی پور^* ؛ فرید مر

دانشگاه شیراز

چکیده

توده های لوکوکرات با ترکیب گرانیتی تا گرانودیوریتی در شمال‌غرب باتولیت شیرکوه، واحدهای رسوبی منطقه شامل کنگلومرا (کرتاسه پایینی)، ماسه‌سنگ و شیل- ماسه‌سنگهای تریاس- ژوراسیک را تحت تأثیر قرار داده اند. توده‌های لوکوکرات در پی ایجاد دگرگونی مجاورتی در منطقه، دگرسانی گرمابی وسیعی را در این سنگهای میزبان به‌وجود آورده اند. فازهای دگرسانی تأخیری بیشتر ماسه‌سنگهای آرکوزی سازند سنگستان را تحت تأثیر قرار داده و سبب شکل‌گیری زونهای دگرسانی پروپیلیتیک، کوارتز- سریسیت، آرژیلیک پیشرفته و سیلیسی در منطقه شده است. زون کوارتز- سریسیت گسترده ترین زون دگرسانی در این منطقه است. زون دگرسانی آرژیلیک پیشرفته با مجموعه کانیهای زیر مشخص شده است: ژاروسیت، آلونیت و فیروزه، که این کانیها جزئی از کانیهای آلومینیم، فسفات- سولفات‌دار (APS) می باشند. با در نظر گرفتن مجموعه کانیهای ژاروسیت، آلونیت و فیروزه و واکنشهای رخ‌ داده بین این کانیها، دگرسانیهای این منطقه در یک سامانه با فوگاسیته بالای اکسیژن و اسیدیته بالا شکل گرفته است.

کلیدواژه‌ها

شیرکوه؛ توده های لوکوکرات؛ دگرسانی؛ ژاروسیت؛ فیروزه

مراجع

[1] خلیلی م.، گزارش ماگماتیسم باقی آباد ـ ده بالا، شرق باتولیت شیرکوه، دانشگاه اصفهان، منتشر نشده(1374) 157 ص.

[2] رضائیان ک.، نقره ئیان، م.، مکی زاده، م. ع. و شرافت، ش.، زمین شناسی و ژنز اندیس کانی فیروزه، علی آباد (تفت یزد)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم پایه) جلد هیجدهم، شماره 2 (1382) 145-158 ص.

[3] زراسوندی ع.، زنتیلی، م.، لیاقت، س.، مر، ف.، امامی، م. ح.، یعقوب‌پور، ع.، تعیین سن توده‌های نفوذی و کانه‌زایی مس پورفیری در منطقه علی آباد و دره زرشک یزد به روش K-Ar و 39Ar/40Ar، چکیده مقالات بیست و سومین گردهمایی علوم زمین (1383) 29 ص.

[4] اسلامی زاده ع.، پترولوژی سنگهای آذرین علی آباد و دره زرشک ناحیه یزد (زون ایران مرکزی) و کانه‌زایی مس وابسته به آن، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، واحد علوم و تحقیقات (1382) 231 صفحه.

[5] مکی زاده، م. ع.، بررسی کانی شناسی و پترولوژیکی اسکارن های ایران مرکزی (استان یزد)، پایان نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی (1386) 188 صفحه.

[6] تقی پور، ب.، 1386، کانی شناسی و ژئوشیمی دگرسانیهای گرمابی در کمان ماگماتیسم سنموزوئیک ایران مرکزی (استان اصفهان) و البرز غربی، زون طارم سفلی (استان قزوین)، دانشگاه اصفهان ( 1386)211 ص.

[7] نبوی، م. ح.، نقشه چهارگوش یزد، مقیاس 000/1:250 سازمان زمین شناسی کشور (1972).

[8] Forster, H., Mesozoic-Cenozoic metallogenesis in Iran, Journal of the Geological society of London, V. 135, (1978) 443-445.

[9] سبزه‌ئی م.، روشن روان ج.، ناظم‌زاده شعاعی م و علائی مهابادی س، گزارش اکتشافات فلدسپات و کائولن در منطقه یزد، مدیریت زمین‌شناسی منطقه جنوب خاوری مرکز کرمان، 62 ص (1365).

[10] Zarasvand A. Liaghat,s and Zentill, M., Geology of the Darreh-Zereshk and Ali-Abad porphyry copper deposits, Central Iran, International Geology Review, V. 47(2005) 620-646.

[11] Taghipour B., Noorbehesht I., The occurrences of turquoise in advanced argillic alteration of Darreh-Zereshk and Ali Abad porphyry copper deposite, Taft-Yazd province, Central Iran, Abstracts of the 17th Annual V. M. Goldschmidt Conference Cologne, Germany, Geochemica et Cosmochemica Acta, (2007) A 992.

[12] Jambor J. L., Mineralogy of sulfide-rich tailings and their oxidation products. In Environmental Geochemistry of sulfide mine-wastes (J. L. Jambor & D. W. Blowes, eds mineral Assoc. Can. Short course 22 (1994) 59-102.

[13] Stoffregen R. E., Alpers C. N., and Jambor J.L., Alunite-jarosite crystallography, thermodynamic and geochronology. In sulfate minerals, crystallography geochemistry and environmental significance (C. N. Alpers, J. L. Jambor & D. K. Nordstro, eds) Rev. Mineral. Geochem. 40 (2000) 454-475.

[14] Dutrizac J. E. and Jambor J. L., Jarosite and their application in hydrometallugy, In sulfate minerals: crystallography, Geochemistry and environment, (Significance C. N. Alpers, J. L. Jambor & D. K. Nordstrom. eds. Rev. Mineral. Geochem. 40 (2000) 405-443.

[15] Keith W J., Calk L., and Ashley R. P.,

Crystals of coexisting alunite and jarosite, gold field, Nevada. United States Geology Survey professional paper, 1124-C, (1979) C-C5.

[16] Darke K. E., Boyce A. J., Clapperton C.M., Fallick A. E., Redwood S.D., and Rice C. M., Supergene mineralization at the Kori Kollo gold mine, Bolivia, Expoloration mining Geology, 6 (1997) 209-221.

[17] Jamieson H. E, Robinson C., Alpers C., Nordstrom D., poustovetov A., and Lowers H., The composition of coexisting jarosite-group minerals and water from the richmond mine, Iron mountain, California, the canadian mineralogist, 43(2005) 1225-1242.

[18] Celik M., Minamilte and alunite occurrences formed from volcanic Emanations, west. Southwest of konya, Turkey, 2(1999) 89-97.[19] Foster, R. D., Gold metallogeny and exploration, Chapman & Hall (1996) 432 p.