زیست چینه نگاری و دیرینه بوم شناسی سازند آسماری در یال جنوبی تاقدیس کوه سیاه و تطابق آن با نواحی مجاور

رخساره‌های رسوبی

مقاله 3، دوره 8، شماره 1، شهریور 1394، صفحه 43-58   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v8i1.23381

نویسندگان

مژگان زارع^{* 1}؛ حسین وزیری مقدم²؛ عزیز الله طاهری³؛ علی غبیشاوی⁴

¹کارشناس ارشد، چینه شناسی و فسیل شناسی دانشگاه اصفهان، ایران

²استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

⁴معاونت زمین شناسی، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، شرکت ملی نفت ایران، اهواز، ایران

چکیده

در این پژوهش، چینه نگاری زیستی و دیرینه بوم شناسی سازند آسماری در یال جنوبی تاقدیس کوه سیاه مورد مطالعه قرار گرفته است. سازند آسماری در برش مورد مطالعه 5/214 متر ضخامت داشته و متشکل از سنگ آهکهای ضخیم، متوسط تا نازک لایه با میان لایه هایی از سنگ آهک مارنی، سنگ آهک دولومیتی، مارن و دولومیت می باشد. در این مطالعه 23 جنس و 20 گونه از روزن داران کف زی مورد شناسایی قرار گرفتند و بر اساس پخش و پراکندگی آنها سه بایوزون تجمعی به سنهای شاتین پسین، آکیتانین و بوردیگالین تعیین گردیدند. اجتماعات زیستی شناسایی شده نشان می دهد سازند آسماری در ناحیه مورد مطالعه در شرایط حاره ای تا نیمه حاره ای و الیگوتروفیک تا مزوتروفیک نهشته شده و با اجتماع فتوزوئن مطابقت دارد. همچنین با توجه به ماهیت بوم شناختیی مرجانهای همزیست دار که در این زمان قادر به ایجاد ساختمانهای مقاوم ریف در برابر امواج نبوده اند، اجتماعات هتروزوئن گسترده تشکیل شده اند. بر اساس تجمعات فونی، سازند آسماری در آبهایی با شوری متفاوت (شوری نرمال تا هیپرسالین) نهشته شده است.

کلیدواژه‌ها

دیرینه بوم شناسی؛ چینه نگاری زیستی؛ روزن‌داران کف‌زی؛ سازند آسماری

مراجع

رحمانی، ع.، 1390. چینه شناسی سازند آسماری در تاقدیسهای بنگستان و خویز و میدان نفتی پارسی. رساله دکتری، دانشگاه اصفهان، 210 ص.

کلنات، ب.، وزیری مقدم، ح.، طاهری، ع.، 1389. زیست چینه نگاری و پالئواکولوژی سازند آسماری در جنوب غرب فیروزآباد. رخساره‌های رسوبی، 3: 71-84.

مطیعی، ه.، 1382. زمین شناسی ایران: چینه شناسی زاگرس. سازمان زمین شناسی کشور، 583 ص.

بختیاری، س.، 1384. اطلس راههای ایران با مقیاس 1:1000000. مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 288 ص.

Adams, T.D., & Bourgeois, F., 1967. Asmari biostratigraphy. Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Unpublished Report 1074: 1–37.

Ahmadhadi, F., Lacombe, O., & Daniel, J.M., 2007. Early reactivation of basement faults in central Zagros (SW Iran): Evidence from pre-folding fracture populations in Asmari Formation and Lower Tertiary paleogeography. In: Lacombe, O., Lave, J., Verges, J., & Roure, F., (eds.), Thrust belts and fore-land basins; from fold kinematics to hydrocarbon systems, rontiers in Earth Sciences. Springer Verlag, Chapter 11: 205–228.

Alavi, M., 2007. Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran. American Journal of Science, 307: 1064-1095.

Allahkarampour Dill, M., Seyrafian, A., & Vaziri-Moghaddam, H., 2010. The Asmari Formation, north of the Gachsaran (Dill anticline), southwest Iran. facies analysis, depositional environments and sequence stratigraphy. Carbonates and Evaporites, 25: 145–160.

Allahkarampour Dill, M., Seyrafian, A., & Vaziri-Moghaddam, H., 2012. Palaeoecology of the Oligocene-Miocene Asmari Formation in the Dill Anticline, Zagros Basin, Iran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen, 263: 167-184.

Beavington-Penney, S.J., & Racey, A., 2004. Ecology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera, applications in palaeoenvironmental analysis. Earth-Science Reviews, 67: 219-265.

Brandano, M., Frezza, V., Tomassetti, L., & Pedly, M., 2009. Facies analysis and Palaeoenvironmental interpretation of the Late Oligocene Attarad Member (Lower Coralline Limestone Formation), Malta. Sedimentology, 56: 1138-1158.

Carannante, G.M., Milliman, J.D., & Simone, L., 1988. Carbonate lithofacies as paleolatitude indicators: problems and limitations. Sedmentary Geology, 60: 333–346.

Cosovic, V., Drobne, K., & Moro, A., 2004. Paleoenvironmental model for Eocene foraminiferal limestones of the Adriatic carbonate platform, Istrian Peninsula. Facies, 50: 61-75.

Ehrenberg, S.N., Pickard, N.A.H., Laursen, G.V., Monibi, S., Mossadegh, Z.K., Svana,T.A., Agrawi, A.A.M., McArthur, J.M. and Thirlwall, M.F., 2007. Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene – Lower Miocene), SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 30: 107-128.

Flugel, E., 2004. Microfacies analysis of limestones, analysis interpretation and application, Berlin, Springer. 976 p.

Geel, T., 2000, Recognition of stratigraphic sequence in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155: 211-238.

Hallock, P., 1981. Production of carbonate sediments by selected large benthic foraminifera on two Pacific coral reefs. Journal of Sedimentary Research, 51: 467-474.

Hallock, P., 2001. Coral reefs, carbonate sedimentation, nutrients, and global change. In: Stanley, G.D., (ed.), The history and sedimentology of ancient reef ecosystems. Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, pp. 387–427.

Hallock, P., & Glenn, E.C., 1986. Larger foraminifera: A tool for paleoenvironmental analysis of Cenozoic depositional facies. Palaios, 1: 55–64.

Hayton, S., Nelson, C.S., & Hood, S.D., 1995. A skeletal assemblage classification system for non-tropical carbonate deposits based on New Zealand Cenozoic limestones. Sedimentary Geology, 100: 56-70.

Heydary, E., 2008. Tectonics versus eustatic control on supersequences of the Zagros Mountains of Iran. Tectonophysics, 451: 56-70.

Hohenegger, J., Yordanova, E., & Hatta, A., 2000. Remarks on West Pacific Nummulitidae. Journal of Foraminifera Research, 30: 3-28.

Hottinger, L., 1997. Shallow bentihic foraminiferal assembelages as signals for depth of their deposition and their limitations. Bulletin de la Societe Geologique de France, 168: 491–505.

James, G.A., & Wynd, J.G., 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium Agreement area. American Association of petroleum Geologists Bulletin, 49 (12): 2182-2245.

James, N.P., 1997. The cool-water carbonate depositional realm. In: James, N.P., & Clarke, J.A.D., (eds.), Cool-water carbonates. SEPM Special Publication, 56: 1–20.

Laursen, G.V, Monibi, S., Allan, T.L., Pickard, N.A.H., Hosseiney, A., Vincent, B., Hamon, Y., Van Buchem, F.S.H., Moallemi, A., & Driullion, G., 2009. The Asmari Formation revisited: Changed stratigraphic allocation and new biozonation. First international petroleum conference & exhibition, Shiraz, Iran, 4-6: 5.

Lees, A., 1975. Possible influences of salinity and temperature on modern shelf carbonate sedimentation. Marine Geology, 19: 59–198.

Lees, A., & Buller, A.T., 1972. Modern temperate-water and warmwater shelf carbonate sediments contrasted. Marine Geology, 13: 67–73.

Leutenegger, S., 1984. Symbiosis in benthic foraminifera, specificity and host adaptations. Jornal of Foraminiferal Research, 14: 16–35.

Logan, B.W., 1959. Environments, foraminiferal facies and sediments of Shark Bay, Western Australia. The University of Western Australia, Unpublished PhD Thesis, 287 p.

Mateu-Vicens, G., Hallock, P., & Brandano, M., 2008. A depositional model and palaeoecological reconstruction of the Lower Tortorian distally steepend ramp of Menorca. Palaios, 23: 465- 481.

Mossadegh, Z.K., Haig, D.W., Allan, T., Adabi, M.H., & Sadeghi, A., 2009. Salinitychanges during Late Oligocene to Early Miocene Asmari Formation deposition, Zagros Mountains, Iran. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 272: 17-36.

Mutti, M., & Hallok, P., 2003. Carbonate system along nutrient and temperature gradient: Some sedimentological and geochemical constraits. International Journal of Earth-Science, 92: 465-475.

Pomar, L., 2001. Types of carbonate platforms: a genetic approach. Basin Research, 13: 313-334.

Pomar, L., Brandano M., & Westphal, H., 2004. Environmental infeluencing skeletal grain sediment associations: a critical review of Miocence examples from the western Mediterranean. Sedimentology, 51: 627-651.

Pomar, L., & Hallock, P., 2007. Changes in coral-reef structure through The Miocene in the Mediterranean province, Adaptive versus environmental influence. Geology, 35: 899-902.

Pomar, L., & Hallock, P., 2008. Carbonate factories: A conundrum in sedimentary Geology. Earth-Science Reviewers, 87: 134- 169.

Rahmani, A., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A., & Ghabeishavi, A., 2009. A model for the paleoenvironmetal distribution of larger foraminifera of Oligocene-Miocene carbonate rocks at Khaviz Anticline, Zagros Basin, SW Iran. Historical Biology, 21: 215-227.

Rahmani, A., Taheri, A., Vaziri-Moghaddam, H., & Ghabeishavi, A., 2012. The Asmari Formation Biostratigraphy of the Asmari Formation at Khaviz and Bangestan Anticlines, in Zagros Basin, SW Iran. Neues Jarbuch für Geologie und Paläontologie, 263: 1-16.

Renema, W., & Troelstra, S. R., 2001, Larger foraminifera distribution on a mesotrophic carbonate shelf in SW Sulawesi (Indonesia). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 175: 125 146.

Romero, J., Caus, E., & Rosell, J., 2002. A model for the palaeoenvironmental distribution of larger foraminifera based on late Middle Eocene deposits on the margin of the South Pyrenean basin (NE Spain). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 179: 43-56.

Thomas, A.N., 1948. The Asmari limestone of southwest Iran. National Iranian Oil Company, Report 706, unpublished.

van Buchem, F.S.P., Allan, T.L., Laursen, G.V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, N.A.H., Tahmasbi, A.R., Vedrenne, V., & Vincent, B., 2010. Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh formations) SW Iran. Geological Society of London, Special Publications, 329: 219-263.

Vaziri-Moghaddam, H., Seyrafian, A., Taheri A., & Motiei, H., 2010. Oligocene-Miocene ramp system (Asmari Formation) in the NW of the Zagros Basin, Iran: Microfacies, paleoenvironment and depositional sequence. Revista Mexicana de Ciencias Geologicas, 27: 56-71.

Vaziri-Moghaddam, H., Kalanat B., & Taheri, A., 2011. Sequence stratigraphy and depositional environment of the Oligocene deposits at Firozabad section, southwest of Iran based on microfacies analysis. Geopersia, 1: 71-82.

Wilson, M.E.J., & Vecsei A., 2005. The apparent paradox of abundant foramol facies in low latitudes: their environmental significance and effect on platform development. Earth-Science Reviews, 69: 133-168.