بررسی باهم‌آیی پیش‌فعل و همکرد«کردن» در فعل مرکب فارسی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 6، دوره 8، شماره 15، بهمن 1395، صفحه 122-148   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v8i15.58555

نویسنده

زهرا روحی بایگی^*

دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله با هدف بررسی و تحلیل باهماییِ پیش‌فعل و همکرد «کردن» در فعل مرکب فارسی بر مبنای نظریة واژگان زایشی (پاستیوسکی، 1995) نگاشته شده است و می‌کوشد تا با بهره‌گیری از مفاهیم مطرح در این نظریه، علل معناییِ تاثیرگذار بر ترکیب و باهم‌آیی عناصر مذکور و محدودیت‌های حاکم بر آن را مورد بررسی قرار دهد. در این مسیر پس از طبقه‌بندی عناصر پیش‌فعلی ترکیب شده با همکردِ «کردن»، تلاش می‌کنیم به بررسی سهم معنایی آن در مجموعه داده‌های مورد تحلیل بپردازیم. از نتایج این تحلیل می‌توان به نقش و تأثیر اطلاعات رمزگذاری شده در سطوح چندگانة بازنمایی‌های واژگانی-معناییِ عناصر پیش‌فعل و همکرد «کردن» در باهمایی عناصر تشکیل‌دهندة فعل مرکب و محدودیت‌های حاکم بر آن اشاره کرد. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. افعال مرکب مورد بررسی و معانی و مثال‌های مربوطه از فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1381) استخراج شده است.

کلیدواژه‌ها

فعل مرکب فارسی؛ باهمایی؛ محدودیت‌های ترکیب؛ واژگان زایشی

مراجع

انوری، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.

برزگر، حسن. (1393). ساخت موضوعی افعال مرکب مشتق از صفت در زبان فارسی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

دبیر‌مقدم، محمد. (1376).«فعل مرکب در زبان فارسی»، مجلة زبانشناسی، س12، ش 1 و 2: 2-46.

صادقی، علی‌اشرف (1349)، تحول افعال بی‌قاعدة زبان فارسی، جستارهای ادبی، ش24، صص791-801

طباطبائی،‌ علاءالدین‌ (1384)، فعل مرکب در زبان فارسی، نامة فرهنگستان، ش26، صص 26-34.

طبیب‌زاده، امید (1391). دستور زبان فارسی: براساس نظریة گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی، نشر مرکز، تهران.

Alsina. A. (1993). Predicate Composition: A theory of Syntactic Function Ph.D. Dissertation, Stanford University.

Butt, M. (1995). The structure of complex predicates in Urdu. Stanford, California: CSLI Publications.

Butt, M., M. Isoda, and P. Sells. (1990). Complex Predicates in LFG. Ms., Standford University.

Carlson,G. (1977). Reference to Kinds in English, PhD. Dissertation, University of Massachusetts, Amherst.

Dowty, D. R. (1979). Word Meaning and Montague Grammar. D.Reidel, Dordrecht, Holland.

Haji-Abdolhosseini, M. (2000). “Event Types in the Generative Lexicon Implications for Persian compound verbs”.

Im, S., & Lee, C. (2013). “Combination of the verb Ha- ‘Do’ and entity type nouns in Korean: A Generative Lexicon Approach”. ©Springer Science C Business Media Dordrecht .

Jun, J. S. (2001). “Semantic co-composition of the Korean substantial nouns-ha(ta) construction: Evidence for the generative lexicon”. In N. Akatsuka & S. Strauss (Eds.).

Karimi, S. (1997). “Persian complex verbs: Idiomatic or Compositional”. Lexicology 3(2): 273-318.

Karimi-Doostan, G. (1997). Light Verb Constructions in Persian. PhD Dissertation, University of Essex.

Karimi-Doostan, G. (2005). Light verbs and structural case, Lingua 115, 1737– 1756.

Karimi-Doostan, G. (2011). “Separability of Light Verb Constructions in Persian”, Studia Linguistica 65(1), 70–95.

Kratzer, A. (1989). An Investigation into the Lumps of Thought. Linguistics and Philosophy. 12:607-653.

Megerdoomian, K. (2001). “Event structure and complex predicates in Persian”. Canadian Journal of Linguistics 46:97–125.

Pustejovsky, J. (1991).“ The syntax of event structure”. Cognition, 41(1-3): 47-81.

Pustejovsky, J. (1995). The Generative Lexicon. Cambridge, MIT Press.-- Pustejovsky, J. (2001). Type construction and the logic of concepts. ,The language of word meaning. Cambridge University Press.

Pustejovsky, J. (2001). Type construction and the logic of concepts. In P. Bouillon& F. Busa (Eds.),The Syntax of word meaning. Cambridge: Cambridge University Press. 91-123.

Pustejovsky, J. (2002). Syntagmatic Processes. Handbook of Lexicology and Lexicography, de Gruyter.1-9.

Pustejovsky, J. (2007). Type Theory and Lexical Decomposition. In P. Bouillon and C. Lee, editors, Trends in Generative Lexicon Theory. Kluwer Publishers.

Toronto Working Papers in Linguistics, Proceedings of NLS 2000.