تحلیل تأثیرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستاییان (مطالعۀ موردی: بخش اورامان شهرستان سروآباد)

Journal of Research and Rural Planning

Article 8, Volume 5, Issue 1 - Serial Number 13, January 1395, Pages 163-179   

DOI: 10.22067/jrrp.v5i1.46943

Authors

سیدهادی طیب نیا^{* 1}; سعدی محمدی²; سوران منوچهری³

¹دانشگاه سیستان و بلوچستان

²دانشگاه پیام نور

³آموزش و پرورش استان کردستان

Abstract

هدف: هدف از پژوهش حاضر، سنجش تأثیرات گردشگری در تغییر سطح کیفیت زندگی روستاییان بخش اورامان شهرستان سروآباد، به عنوان یکی از محورهای پربازدید گردشگری استان کردستان و کشور است تا نتیجۀ آن، بررسی جامع وضع موجود تغییرات سطح کیفیت زندگی از دید ذی نفعان اصلی و تدوین برنامه‌های کاربردی جهت ارتقای سطح کیفیت زندگی ساکنان به واسطۀ گسترش گردشگری باشد.
روش: به لحاظ نوع پژوهش، کاربردی بوده و از حیث روش انجام، توصیفی– تحلیلی می‌باشد. گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی مبتنی بر مصاحبه و توزیع پرسش‌نامه بوده است. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده و تعداد 380 پرسش‌نامه به صورت تصادفی ساده در میان سرپرستان خانوارهای روستاهای نمونه که به روش قرعه‌کشی انتخاب شده‌اند، توزیع شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از شاخص‌های آمار توصیفی (میانگین) و آزمون‌های آمار استنباطی (t تک‌نمونه‌ای و دو نمونه‌ای، تحلیل مسیر، تحلیل واریانس و آزمون توکی) انجام گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ این واقعیت است که توسعۀ گردشگری موجب بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان این بخش شده است. همچنین، بعد اقتصادی در میان ابعاد دیگر، بیشترین تأثیر را در ارتقای سطح کیفیت زندگی روستاییان داشته است و بین روستاییانی که مشاغل وابسته به گردشگری دارند، با افرادی که مشاغل آن‌ها مرتبط با گردشگری نیست و بین روستاهایی که دارای گردشگران بیشتری نسبت به روستاهای دیگر هستند، تفاوت معنی‌داری در سطح کیفیت زندگی وجود دارد.
محدودیت‌ها: رویکرد پایداری در مدیریت گردشگری منطقه حاکم نبوده و بهره‌برداری بیش از حد از محیط و عدم توزیع عادلانۀ منافع گردشگری، تضادها و تعارض‌هایی را ایجاد کرده است که در کوتاه‌مدت سبب کاهش کیفت زندگی روستاییان می‌شود.
راهکارهای عملی: به‌کار‌گیری دید سیستمی در مدیریت گردشگری منطقه همراه با تدوین برنامه‌هایی در سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت، جهت ارتقای شاخص‌های تمام ابعاد کیفیت زندگی روستاییان، به‌ویژه بعد زیست‌محیطی برای حرکت در مسیر پایداری گردشگری و به منظور جلوگیری از رسیدن موقعیت گردشگری منطقه به مرحلۀ ظرفیت بحرانی.
اصالت و ارزش: بررسی جامع شاخص‌هایی از کیفیت زندگی روستاییان که متأثر از توسعۀ گردشگری هستند و معرفی و بهره‌گیری از مدل‌هایی که تغییرات کیفیت زندگی را به واسطۀ توسعۀ گردشگری بررسی کرده‌اند، نوآوری این پژوهش بوده است که می‌تواند مورد استفاده سایر محققان و دست‌اندرکاران توسعه و مدیریت گردشگری باشد.

Keywords

کیفیت زندگی; گردشگری; بخش اورامان; شهرستان سروآباد

References

1. Abdi, A., & Goudarzi, M. (1378/1999). Cultural developments in Iran, the first edition. (1st ed.). Tehran: Ravesh Press. [In Persian]

2. Afarinesh, B. (1389/2010). Examining trends and attitudes of residents towards tourism development (Case study: Soltanieh district rural areas of Abhar County). Unpublished master's thesis, Zanjan University, Zanjan, Iran. [In Persian]

3. Akkawi, M. (2010). Resident attitudes towards tourism development in conservative cultures: The case of Qatar. Retrieved on March 23, 2014 from https://uwspace.uwaterloo.ca/handle/10012/5298 ‏

4. Alvares, D. (2004). life cycle modelling for tourism areas. Canadian Geographer, 19(1), 2-12.

5. Anbari, M. (1389/2010). Investigate the Changes quality of life in Iran in 1986 to 2006. Journal of Rural Development, 2(1), 149-181. [In Persian]

6. Andriotis, K. (2003). The tourism life cycle: an overview of the Cretan case. Tourism Management, 4(1), 2-21.

7. Aref, F. (2011). The effects of tourism on quality of life: a case study of Shiraz, Iran. Life Science Journal, 8(2), 4-25.

8. Bahrami, R. (2013). Analysis of the role of tourism and its impact on rural development (Case study of the central part of Marivan). Technical Journal of Engineering and Applied Sciences Tech J Engin & App Sci, 3(12), 1074-1080.

9. Beeton, S. (2006). Community development through tourism. Collingwood, Australia: Landlinks Press.

10. Böhnke, P. (2008). Does society matter? Life satisfaction in the enlarged Europe. Social Indicators Research, 87(2), 189-210. ‏

11. Cagliero, R. (2010). The possible effects in piedmontrdp and quality of life in rural areas. Rural development: Governance, policy design and delivery Ljubljana, Slovenia.

12. Chai, W. (2009). Introduction to tourism, personal, social and humanities education. Section Education Bureau.

13. Daneshmehr, H. (1391/2012). Examine the role of ecotourism and its effects on the development of rural areas by using SWOT analysis. Journal of Rural Researches, 3(3), 240-215. [In Persian]

14. Ebrahimi, S. (1393/2014). Comparative evaluation of methods of reconstruction of rural settlement affected by the earthquake disaster and its impact on quality of life of residents (Case Study: Village Hesarvliasr in Avaj County- Qazvin province). Unpublished master's thesis, Zanjan university, Zanjan, Iran. [In Persian]

15. Epley, R.D., & Menon, M. (2007). A method of assembling crosssectional indicators into a community quality of life. Social Indicators Research, 88(2), 281-296.

16. European Communities. (2006). The au rural development policy 2007- 2013. Brussels, Belgium, Retrieved 2015, from http://ec.europa.eu/agriculture/index_en.htm.

17. Frahani, H. (1387/2008). Measure and assess the quality of rural life in the reconstruction following the earthquake disaster (Case study: Shirvan district). Journal of Geographical Thought, 3(21), 68-85. [In Persian]

18. Frey, B. (2002). Happiness & Economics. Princeton and Oxford: Princeton University Press.

19. Gabriel, S.A. (2003). Compensating differentials and evolution in the quality of life among US States. Regional and Urban Science Economics, 33(2), 619-649.

20. Garay, L. (2010). life cycles, stages and tourism history the Catalonia (Spain) Experience. Annals of Tourism Research, 38(2), 651–671.

21. Gondos, B. (2014). Relationship Between Tourism and Quality of Life: Researches at Lake Balaton. In Human Capital without Borders: Knowledge and Learning for Quality of Life. Proceedings of the Management, Knowledge and Learning International Conference 2014 (pp. 879-888). To Know Press. ‏

22. keovilay, T. (2012). Tourism and development in rural communities: Case study of Luang Namtha Province. Lao PDR. A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the Degree of Master of Tourism Management at Lincoln University.

23. Kim, K. (2002). the Effects of Tourism Impacts upon Quality of Residents in the Community (Doctoral dissertation). Blacksburg, Virginia: Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University). ‏

24. Kordzanganeh, J. (1385/2006). Investigate Quality of life related to health of the elderly and its influencing factors (Case study: Ramhormoz City). Unpublished master's thesis, Tehran University, Tehran, Iran. [In Persian]

25. Kostas, E. (2002). Rural tourism: An opportunity for sustainable development of rural areas. Retrieved 2015, from http: www.sillignakis.com.

26. Kožić, I., & Mikulić, J. (2012). An exploratory assessment of tourism sustainability in Croatian coastal destinations. EFZG Working Paper Series/EFZG Serija Članaka u Nastajanju, (04), 1-12. ‏

27. Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43(7), 1205-1215. ‏

28. Markandya, A., Taylor, T., & Pedroso, S. (2003). Tourism and sustainable development: Lessons from recent World Bank experience. In International conference on tourism and sustainable economic development: Macro and micro economic issues. CRENoS (Università di Cagliari e Sassari, Italy) and Fondazione Eni Enrico Mattei, Italy, Chia Laguna Hotel, Sardinia (pp. 19-20). ‏

29. Mojica, M. N. (2010). Valuing Community Attributes in Rural Counties of West Virginia Using Data Envelopment Analysis, Journal of Rural and Community Development, 5(3). 133–142.

30. Muzzo, U. (2013). Quality of life of residents and sustainability in the destination community: emerging research areas. Conference of Tourism & Hospitality. The Highway to Sustainable Regional Development June 28-30, 2013, Yerevan, Armenia.

31. Qadamy, M. (1389/2010). Investigate the role of Tourism in changes of destination quality of life (Case Study: Kelarabad County). Iranian Journal of Social Studies, 4(3), 152-175. [In Persian]

32. Rezvani, M., & Mansourian, M. (1387/2008). Quality of life and provide a model for rural areas. Journal of Rural and Development. 11(3), 1-26. [In Persian]

33. Rezvany, M. (1390/2011). Second home tourism and its impact on improving the quality of life of the inhabitants (Case study: Rudbar Qasran District). Journal of Urban and Regional Studies and Research, 4(13), 23-40. [In Persian]

34. Richard, J. (2013). Recreation, tourism, and rural well-being. (No. 7). Washington, DC: US Department of Agriculture, Economic Research Service.

35. Santos, L.D., & Martins, I. (2007). Monitoring urban quality of life: The Porto experience. Social Indicators Research, 80(2), 411-425.

36. Sonja, F. (2003). State of the art report on life quality assessment in the field of transport and mobility. Swedish National Road and Transport Research Institute, Linoeping, Sweden.

37. Stiglitz, J., Sen. A., & Fitoussi, B. (2009). Report by the commission on the measurement of economic performance and social progress. Retrieved 2014, July. 19, http: www.stiglitz-sen-fitoussi.fr.

38. Sulaiman, M. Y., Hayrol Azril, M.S., Salleh, M.H., Mohd, O.S., Bahaman, A.S., Asnarulkhadi, A.S., & Ramli, S.A. (2011). Factors affecting the quality of life among the rural community living along Pahang River and Muar River in Malaysia. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(8), 868-875.

39. Susniene, D., & Jurkauskas, A. (2015). The concepts of quality of life and happiness–correlation and differences. Engineering Economics, 63(4), 1-12. ‏

40. Yeganeh, B. (1392/2013) The role of religious tourism in rural development (Case study: Village of Qychaq). Journal of Geographic Applied Sciences, 13(30), 7-25. [In Persian]

41. Ziaee, M., & Ziaee, H. (1392/2013). Development of strategic areas of tourist destinations using theoretical match. Journal of Geography and Urban-Regional Planning, 9(3), 15-28. [In Persian]