Casual Conditional According to the Muslim Logicians

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 5, Volume 43, Issue 2 - Serial Number 87, December 2012, Pages 112-140   

Document Type: Scientific & Research

DOI: 10.22067/philosophy.v43i2.11777

Author

Asadullāh Fallāḥī^*

Abstract

It is well-known that “casual conditional” in Islamic logics has been used with two meanings: “specific conditional” and “general conditional”. However, viewing the works of the Muslim logicians, we find out that these two meanings of “casual conditional” have been interpreted in two various ways: each of the general and specific conditionals is sometimes interpreted as the condition of “non-necessity” and sometimes as without “condition of necessity”. We have named these two interpretations as “negatively conditioned casual” and “unconditioned casual”. On the other hand, we have indicated that there are examples in our great figures’ works of logics, which are not consistent with any of the above-mentioned meanings for “casual” and the only interpretation that can be presented of them is “material implication” and “truth-functional implication” referred to in modern logics. We have named this meaning as “most general casual”. In this article, we have found another meaning for casual conditional, which is used in natural language, but we do not find any reference to it in the earlier and contemporary works, and those are the casuals whose premise is false or impossible. Borrowing the idea of “verbal implication” from Khāwja Naṣīr, we have named them “verbal casual”.

Keywords

most general conditional; general casual; specific casual; negatively conditioned casual; unconditioned casual; contrary to reality casual

References

ابن‌سینا، حسین، الشفاء، المنطق، القیاس، القاهره، دار الکاتب العربی للطباعه و النشر، ۱۹۶۴.

ارموی، سراج الدین، مطالع الانوار، در محسن جاهد ۱۳۸۴.

ارموی، سراج الدین ، مطالع الانوار، در قطب الدین رازی، ۷۲۸ ه. ق.

اژه‌ای، محمد علی، «قضایای شرطیه و چگونگی صدق و کذب آنها»، معارف ۴- ۱، ۱۳۶۶، ص ۱۶۵ – ۱۸۳.

امامی‌جمعه، مهدی، منطق رواقی مگاری و تأثیر آن در منطق ابن‌سینا، رساله دکتری به راهنمایی محمد خوانساری و مشاورة لطف‌الله نبوی و ضیاء موحد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۸.

جاهد، محسن، تصحیح و تحقیق شرح مطالع الانوار، رساله دکتری به راهنمایی نجفقلی حبیبی و احد فرامرز قراملکی، تهران، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، ۱۳۸۴.

جرجانی، میر سید شریف، حاشیه بر تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الرساله الشمسیه از قطب الدین رازی، قم، انتشارات زاهدی، ۱۳۶۳.

حاجی حسینی، مرتضی، ساختار صوری و معنایی منطق شرطی در دو نظام منطقی قدیم و جدید، رساله دکتری به راهنمایی ضیاء موحد و مشاوره غلامرضا اعوانی و محمد خوانساری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵.

حاجی حسینی، مرتضی، «بررسی و تحلیل گزاره‌های شرطی و شروط صدق آنها در منطق ابن‌سینا»، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان ۱۳، ۱۳۸۱، ص ۲۷ – ۵۰.

خونجی، افضل‌الدین، الموجز (مختصر فی المنطق)، نسخه خطی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، بی‌تا.

خونجی، افضل‌الدین، کشف الاسرار عن غوامض الافکار، مقدمه و تحقیق خالد الرویهب، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران و مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین – آلمان، ۱۳۸۹.

رازی، فخرالدین، منطق الملخص، مقدمه، تصحیح و تعلیقه از احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری نژاد، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۱.

رازی، قطب الدین، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الرساله الشمسیه، قم، انتشارات زاهدی، ۱۳۶۳.

رازی، قطب الدین، لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، قم، انتشارات کتبی نجفی، ۷۲۸ ق.

رازی، قطب الدین، لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، در محسن جاهد ۱۳۸۴.

رشر، نیکولاس، «ابن‌سینا و منطق قضایای شرطی»، در منطق سینوی به روایت رشر، ترجمه و تألیف لطف اله نبوی ۱۳۸۱ ص ۲۳-۳۸.

طوسی، نصیر الدین، منطق التجرید، قم، انتشارات بیدار، ۱۳۶۲.

طوسی، نصیر الدین، اساس الاقتباس، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۷.

طوسی، نصیر الدین، اجوبة مسائل الاسترآبادی، در منطق و مباحث الفاظ، گردآوری مهدی محقق ۱۳۷۰، صص ۲۵۱-۲۷۵ .

طوسی، نصیر الدین، تعدیل المعیار فی شرح تنزیل الافکار، در منطق و مباحث الفاظ، گردآوری مهدی محقق ۱۳۷۰، صص ۱۳۷-۲۴۸.

طوسی، نصیر الدین، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغه،  ۱۳۷۵.

علامه حلی، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، قم، انتشارات بیدار، ۱۳۶۲.

فارابی، ابونصر محمد، المنطقیات للفارابی، ج ۲، تحقیق محمد تقی دانش پژوه، قم، انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشی، ۱۳۶۷.

فلاحی، اسدالله، «صورت‌بندی جدیدی از قضایای حقیقیه و خارجیه»، آینه معرفت ۱۱، ۱۳۸۶.

فلاحی، اسدالله، «شرطی لزومی در منطق جدید»، تاملات فلسفی ، گروه فلسفه دانشگاه زنجان، بهار ۱۳۸۸.

فلاحی، اسدالله، «سلب لزوم و لزوم سلب در شرطی سالبه کلیه»، معرفت فلسفی ۲۵، پاییز ۱۳۸۸.

فلاحی، اسدالله، «لزومی حقیقی و لزومی لفظی»، فلسفه و کلام اسلامی (مقالات و بررسیها) دفتر ۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۸.

فلاحی، اسدالله، «شرطی اتفاقی در منطق جدید»، پژوهشهای فلسفی ۲۱۴، گروه فلسفه دانشگاه تبریز، پاییز و زمستان ۱۳۸۸.

کاتبی قزوینی، نجم‌الدین، الرساله الشمسیه، قم، انتشارات زاهدی، ۱۳۶۳.

محقق، مهدی، منطق و مباحث الفاظ، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۰.