تحلیل میزان آسیب پذیری فیزیکی - کالبدی منطقهی 9 شهر مشهد

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 1، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 16، شهریور 1390   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v9i16.11025

نویسندگان

براتعلی خاکپور^* ؛ محمدجعغر Ja’far زمردیان؛ سلیمان صادقی؛ احمد مقدمی

چکیده

مخاطرات طبیعی مانند سیل، زلزله، گردباد و... در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته اند. در دهه های اخیر علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی گسترده در پیش بینی حوادث، ساختمان سازی و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینه های سنگینی را به جوامع انسانی تحمیل می کنند. اهمیت بسیاری از مخاطرات طبیعی به گونه‌ای است که برای پیش بینی مکان وقوع، شدت و دامنه ی تأثیر آنها، نیازمند لایه های مختلفی از اطّلاعات هستیم. نواحی آسیب پذیر شهرها از جمله مناطقی اند که می توان با شناخت، پهنه بندی و سیاست گذاری درست در آنها، زمینه ی کاهش اثرات منفی ناشی از این گونه مخاطرات را فراهم آورد. این موضوع، به ویژه در ایران، که شهرها دارای بافت نامتجانس و در عین حال کهنه هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. براساس مطالعات انجام شده، مشهد از نظر زلزله خیزی در منطقه ای با خطر متوسط قرار گرفته است و از این نظرتحلیل میزان آسیب پذیری فیزیکی – کالبدی آن در برابر زلزله ضروری می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی– تحلیلی وهم بستگی بوده و سعی شده است با استفاده از شاخص ها و متغیّرهای طبیعی، کالبدی، تأسیسات و امکانات مهم حیاتی، جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، نقشه ی پهنه بندی محدوده های آسیب پذیر در برابر مخاطرات طبیعی تهیه شده تا امکان اتخاذ راهکارهای لازم در حوزه ی سیاست گذاری مدیریت شهری فراهم شود. نتایج این مطالعه ضمن بازشناسی روش و الگوی کاربردی تحلیل آسیب پذیری بافت های شهری، چارچوب اقدامات اجرایی مؤثر را نیز برای شبیه سازی کاربرد الگو در بافت های مشابه فراهم می-آورد.
کلیدواژه‌ها: مخاطرات طبیعی، آسیب پذیری، بحران شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، منطقه بندی، مدیریت بحران.