بررسی علل رمزگردانی و انواع آن در بین دبیران مرد و زن دوزبانه ترکی آذری- فارسی زبان در شهر ارومیه

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 2، دوره 11، شماره 1، شهریور 1398، صفحه 39-59   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v11i1.60376

نویسندگان

مژگان حبیبی¹؛ محمود الیاسی^{* 2}؛ محمد رضا پهلوان نژاد¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

یکی از مسائل قابل­توجه در حوزه زبان­شناسی اجتماعی و دوزبانگی، پدیده رمزگردانی است. از جوامع بزرگ دوزبانه در ایران می­توان به جامعه دوزبانه­های ترکی آذری-فارسی­زبان اشاره کرد که وقوع این پدیده در میان بسیاری از آنان امری معمول است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی علل عوامل رمزگردانی و انواع آن در میان تعدادی از دبیران دوزبانه ترکی آذری-فارسی­زبان در شهر ارومیه می­باشد. بدین منظور ابتدا داده­های مرتبط با رمزگردانی این دبیران، از طریق مشاهده مستقیم گردآوری شد. این داده­ها پس از آوانگاری، مورد تحلیل قرار گرفت. در پژوهش حاضر، از چارچوب نظری بلوم و گامپرز (1972) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 15 عامل مختلف در وقوع رمزگردانی در میان این دبیران مؤثر بوده­اند. همچنین مشخص گردید این دبیران دوزبانه در سه بافت اتاق دفتر، جلسات شورای دبیران، و کلاس­های ضمن خدمت، در هنگام گفتگو درباره موضوعات آموزشی و غیرآموزشی از هر دو نوع رمزگردانی (استعاری و موقعیتی) استفاده می­کنند.       

کلیدواژه‌ها

زبان شناسی اجتماعی؛ دوزبانگی؛ رمزگردانی؛ زبان ترکی آذری؛ ارومیه

مراجع

کتابنامه

1. بنی‌شرکا، هلنا. (2005). گزینش زبان و رمزگردانی در جامعه آذری تهران. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه اوپسلای سوئد، مترجم، مریم مسگرخویی (1386)، مجله گویش شناسی، 6، 240-231.

2. تقی‌زاده زنوز، ربابه. (1391). بررسی مقایسه‌ا‌ی ظرفیت فعل در زبان فارسی و ترکی آذربایجانی برمبنای دستور وابستگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده تاریخ، ادبیات و زبان‌های خارجی.

3. حیدری، ابوالحسن. سمائی، مهدی. عطاری، لطیف. روحی، افسر. (1392). دلایل رمزگردانی زبانی معلمان در کلاس‌های ابتدایی مناطق دوزبانه ترکی آذری-فارسی، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 47، 111-110.

4. سادات غیاثیان، مریم. رضائی، حکیمه. (1393). بررسی پدیدة رمزگردانی با نگاهی به گفتار دوزبانه‌های ارمنی- فارسی تهرانی، مجله زبان و زبان‌شناسی، 10، 20.

5. شهرداری ارومیه. (1394). اطلاعات جغرافیایی: ارومیه، سرزمین زیباییها. بازیابی‌شده درشهریور 1395 از /اطلاعات-جغرافیایی http://urmia.ir/

6. عموزاده، محمد. ویسی‌حصار، رحمن. (1393). رمزگردانی و رمزآمیختگی (مطالعه موردی کلاسهای آموزش زبان انگلیسی در شهرستان بوکان)، فصلنامه علمی- پژوهشی زبان‌پژوهی دانشگاه الزهرا، 6، 12

7. مدرسی، یحیی. (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: موسسۀ‌ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

8. Baker, C. & Ofelia, ɡ. (1993). Foundations of Bilinɡual Education and Bilinɡualism. (2nd. ed.). Clevedon: Multilinɡual Matters.

9. Blom, J. P. & ɡumperz, J. J. (1972). Social meaninɡ in linɡuistics structure: Code- switchinɡ in Norway. In J. J. ɡumperz & Hymes, D. (eds.): Directions in

10. Holmes, J. (2013). An introduction to sociolinɡuistics. Enɡland: Pearson Educated Limited.

11. Hudson, R. A. (1980). Sociolinɡuistics. Cambridɡe: Cambridɡe University Press.

12. Nilep, C. (2006). Code-switchinɡ in sociocultural linɡuistics. Colorado research in linɡuistics. vol. 19. Boulder: University of Colorado.

13. Rahimi, A. & Jafari, Z. (2011). Iranian students’ attitudes towards the facilitative and debilitative role of code-switchinɡ: Types and moments of code-switchinɡ at EFL classroom. The Buckinɡham Journal of Lanɡuaɡe & Linɡuistics. 4, 15-28.

14. sociolinɡuistics: The ethnoɡraphy of communication. New York: Holt, Rinehart and Winston, 407- 434.

15. Trudɡill, P. (2000). Sociolinɡuistics: An introduction to lanɡuaɡe and society. (5th ed.). London: Penɡuin Books.

16. Van Dulm, O. (2007). The ɡrammar of Enɡlish-Afrikans code-switchinɡ: A feature checkinɡ account. Utrecht: LOT.

17. Wardhauɡh, R. (1992). An introduction to sociolinɡuistics. (2nd ed.). Oxford: Blackwell.

18. Zanova, S. (2011). Code-switchinɡ as a communicative strateɡy in bilinɡual children, Bachelor’s Diploma thesis, Department of Enɡlish and American Studinɡ/ Masaryle University Faculty of Arts. Enɡish lanɡuaɡe and literature.