Levels of Knowledge from the Viewpoints of Mullā Ṣadrā and Spinoza

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 3, Volume 46, Issue 2 - Serial Number 93, December 2015, Pages 57-81   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/philosophy.v46i2.20809

Authors

Zahra Rasouli^{* 1}; Muhammad Kazem Elmi Sula²

¹Birjand University

²Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Levels of knowledge enjoy a significant status in the minds of the majority of western and eastern thinkers; and great thinkers have engaged in detailed discussions in this area. The present research has scrutinized this issue from the viewpoints of two eminent Islamic and Western thinkers, Mullā Ṣadrā and Spinoza. It claims that although these two scientists belong to different intellectual trends, as for example Mullā Ṣadrā, contrary to Spinoza, regards knowledge (‘ilm) as basically of existence type and also in respect to universals, Mullā Ṣadrā believes in realism and Spinoza is among the nominalists, despite these differences, they have expressed viewpoints in certain fields that can be comparable. For instance, both philosophers have divided levels of knowledge into three, and believe that in each of these levels the previous and lower level is a prelude to and a means for actualization of the subsequent and higher level; and finally, according to both thinkers human happiness would be actualized through rational intuition, which is the highest level of knowledge. In this research, the details of these instances as well as other instances of similarities and differences in the viewpoints of these two scholars are delved into.

Keywords

levels of knowledge; universals; intellect; sensation; imagination; faculty of estimation

References

ابن سینا، حسین ابن عبدالله، الشفاء (الطبیعیات)، قم، مکتبة آیة الله المرعشى، ۱۴۰۴ق.

اسپینوزا، بندیکتوس، اخلاق، ترجمه محسن جهانگیری، تهران، نشردانشگاهی، ۱۳۷۶.

اسپینوزا، بندیکتوس، رساله در اصلاح فاهمه بشر، ترجمه اسماعیل سعادت، تهران، نشر دانشگاهی، ۱۳۷۴.

اسپینوزا، بندیکتوس، شرح اصول دکارت و تفکرات مابعد الطبیعی، ترجمه محسن جهانگیری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی، ۱۳۸۲.

اسکروتن، راجر، اسپینوزا، ترجمه اسماعیل سعادت، تهران، طرح‌نو، ۱۳۷۶.

آشتیانی، جلال الدین، شرح بر زاد المسافر، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، ۱۳۸۱.

آشتیانی، جلال الدین، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، قم، دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.

پارکینسون، جورج هنری ردکلیف، عقل و تجربه از نظر اسپینوزا، ترجمة محمد عبد اللهی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳.

پارکینسون، جورج هنری ردکلیف، نظریة شناخت اسپینوزا، ترجمة مسعود سیف، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۰ .

جهانگیری، محسن، مجموعه مقالات فلسفه غرب ۳، تهران، حکمت، ۱۳۹۰.

جهانگیری، محسن، مجموعه مقالات، تهران، حکمت، ۱۳۸۳ .

حسن‌زاده آملی، حسن، اتحاد عاقل و معقول، قم، بوستان‌کتاب، ۱۳۸۶.

خسروپناه، عبدالحسین و حسن پناهی‌آزاد، نظام معرفت‌شناسی صدرایی، تهران، پژوهشگاه ‌فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۸.

سبزواری، هادی بن مهدی، اسرار الحکم، قم، مطبوعات دینى، ۱۳۸۳.

سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة، تهران، نشر ناب، ۱۳۶۹-۱۳۷۹.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت، داراحیاء الترات العربی، ۱۴۱۰ .

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، مشهد، المرکز الجامعى للنشر، ۱۳۶۰.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۵۴.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، المشاعر، تهران، کتابخانه طهورى، ۱۳۶۳.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، زاد المسافر، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، ۱۳۸۱.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، سه رسائل فلسفى، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۷ .

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، تهران، موسسه تحقیقات فرهنگى، ۱۳۶۳.

فرقانی، محمد کاظم، مسائل فلسفه ‌اسلامی و نوآوری‌های ملاصدرا، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۵.

فروغی، محمد علی، سیر حکمت در اروپا، علمی، ۱۳۶۰.

کاپلستون، فردریک چارلز، تاریخ فلسفه، ترجمه غلامرضا اعوانی، تهران، انتشارات علمی-فرهنگی و سروش، ۱۳۸۰.

هگل، گئورگ ویلهلم فردریش، اسپینوزا از نگاه هگل، ترجمه مسعود سیف، تهران، گفتمان، ۱۳۷۹.

یاسپرس، کارل، اسپینوزا، ‌فلسفه، الهیات و سیاست، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران، طرح‌نو، ۱۳۷۵ .

Spinoza, Benedictus de, Spinoza Complete Works, (Ethics) translation by Samuel Shirley, edited, with introduction and notes, by Michael L. Morgan, Hackett Publishing Company. Inc. 2002.

Spinoza, Benedictus de, Spinoza Complete Works, (Treatise on the Emendation of the Intellect, translation by Samuel Shirley, edited, with introduction and notes, by Michael L. Morgan, Hackett Publishing Company. Inc. 2002.

Great Books of the Western World, traslated by, W.H. White, Mortimer J. Adler editor in chief, Encyclopedia Britannica, Inc. 1994.