بررسی طرح‌ نمایشی و معیارهای دراماتیزه شدن در مقامات حریری (بر مبنای سه مقامه)

زبان و ادبیات عربی

مقاله 7، دوره 4، شماره 6، آبان 1391   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v4i6.16286

نویسنده

روح‌الله نصیری^*

دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

آثار ادبی، به ویژه ادبیات داستانی، از جمله منابع گوناگونی است که در هنر تئاتر به منظور نگارش نمایشنامه مورداستفاده قرار می‌گیرد.. این آثار، در اغلب موارد، تمام خصوصیاتِ یک داستان تئاتری خوب را دارند. «طرح» یک نمایشنامه می‌تواند با یکی از این سه منبع آغاز شود: 1- «درون مایه»‌ای که بتوان به تصویر کشید؛ 2- «دست‌مایه»‌ای که بتوان بسط داد؛ 3- «شخصیت»‌هایی که به‌صورت دراماتیک درگیر شوند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی درصدد بررسی طرح نمایشی و معیارهای دراماتیزه شدن در سه مقامه از مقامات حریری هستیم. دراماتیزه کردن یک قصه به معنی استفاده از ویژگی‌های بالقوه نمایشی آن، ازبین بردن کاستی‌های اثر و بازنویسی داستان به صورت مناسب با موقعیت جدید است.
مقامات حریری (495-504هـ . ق.) مشتمل بر پنجاه حکایت درام گونه است، حکایت هایی کوتاه با درون مایه و موضوع واحد که با استمداد از واقعیت های جامعه و با ترسیم شخصیت های خیالی و با استفاده از گفت وگوهای شبه نمایشی به رشته تحریر درآمده است.
با بررسی سه مقامه از مقامات حریری، مشخص می شود که آن ها دارای درون‌مایه، دست‌مایه، موقعیت و شخصیت دراماتیک هستند و بین شخصیت های‌ این مقامه ها مجادله و کشمکشی دراماتیک درجریان است. طرح‌های نمایشی این مقامه ها می‌توانند برای نمایشنامه‌نویسی یا ساخت نمایش مورد استفاده درام‌نویسان قرار گیرند. برای دراماتیزه کردن مقامه ها باید درون‌مایه‌ای مطابق با سلیقه مخاطبان امروزی از آن-ها اقتباس کرد و در طرح و موقعیتی جدید آن ها را به‌گونه‌ ای نمایشی بازنویسی نمود، زیرا هدفْ افزودن چیزی به گذشته است، نه تکرار آن.

کلیدواژه‌ها

موقعیت دراماتیک؛ دراماتیزه کردن؛ شخصیت‌پردازی؛ مقامه؛ مقامات حریری