Knowledge of Religions from ‘Abd al-Karīm Jīlī’s Perspective

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 1, Volume 49, Issue 2 - Serial Number 99, November 2018, Pages 35-56   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/philosophy.v50i1.69464

Authors

Mohaddesseh Pourhasan^* ; Ali Ashraf Imami; Mahdi Hasanzadeh

Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

In this research the viewpoints of ‘Abd al-Karīm Jīlī on religions have been studied. It is thereby indicated how Jīlī, under the influence of Ibn ‘Arabī’s ilāh al-mu‘taqad (the deity conditioned by dogma), has judged about other religions (idolaters, naturalists, dualists, Brahmins, Jews, Christians, etc.). Besides, the reports made by Jīlī concerning religions are in some instances similar to and resulted from the views of other writers up to his own era. Meanwhile, Jīlī’s interpretation of Islam is a special one. Given the importance of Muhammadan truth in Jīlī’s viewpoints and opinions, he has used the phrasing “general religion” concerning Islam and has viewed the religions of other Prophets as partial ones. In this phrasing, “general religion” is resulted from the Prophet’s (S.A.W.) great union (ma‘iyyat- kubrā) and status of gatheredness (jam’ al-jam’), which is present in the entire realms of being and all human beings. This presence conforms to the appearance of the Face of Allah (Wajh Allāh) in the unveilings of mystics

Keywords

knowledge of religions; ‘Abd al-Karīm Jīlī; ilāh al-mu‘taqad; Ibn ‘Arabī; religion of Islam

References

قرآن کریم.

کتاب مقدس.

ابن عربی، محمد بن علی، الفتوحات المکیه، بیروت: دار الصادر، چاپ اول، بی‌تا.

ابن عربی، محمد بن علی ، ترجمان‌ الاشواق، شرح رینولد نیکلسون، پیشگفتار مارتین لینگز، ترجمه و شرح گل‌بابا سعیدی، تهران: جامی، 1392.

ابن عربی، محمد بن علی ، فصوص ‌الحکم، تصحیح و ترجمه محمد خواجوی، تهران: مولی، چاپ سوم، 1393.

ابوالمعالی، محمد بن عبید الله، «بیان ‌الادیان»، در شرح ادیان و مذاهب جاهلی و اسلامی، تصحیح عباس اقبال آشتیانی و محمدتقی دانش‌پژوه، به اهتمام محمد دبیرسیاقی، تهران: روزنه، چاپ اول، 1376.

ابوزید، نصر حامد، چنین گفت ابن‌عربی، ترجمه محمد راستگو، تهران: نشر نی، چاپ دوم، 1387.

اشرف ‌امامی، علی، مقایسه دیدگاه‌های عرفانی عبدالکریم جیلی و ابن‌عربی، تهران: بصیرت، 1389.

بخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح‌ البخاری باختلاف الروایات، طبعه جدید منقحه مصححه و مضبوطه باشراف محمد بنیس، الدارالبیضاء: دارالمعرفه، 1418 ق.

بلعمی، محمدبن محمد، تاریخ بلعمی؛ تکمله و ترجمه تاریخ طبری، تألیف محمدبن جریر طبری، تصحیح محمدتقی بهار و بکوشش محمد پروین گنابادی، تهران: زوّار، 1353.

بویس، مری، زردشتیان؛ باورها و آداب دینی آن‌ها، ترجمه عسگر بهرامی، تهران: ققنوس، چاپ نهم، 1386.

بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوارالتنزیل و اسرار التاویل، بیروت: دار احیاءالتراث العربی، 1418 ق.

تستری، سهل‌بن‌عبدالله، تفسیر التستری، تصحیح محمد باسل عین‌السود، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1423 ق.

جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم، الانسان‌ الکامل فی معرفه الاواخر و الاوائل، تصحیح و تعلیق فاتن محمد خلیل اللبون فولادکار، بیروت: موسسه التاریخ العربی، 2000 م.

جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم ، الکهف و الرقیم فی شرح بسم‌الله الرحمن الرحیم، تحقیق شیخ قاسم طهرانی، بیروت: دار و مکتبه هلال، طبعه الاولی، 2008 م.

جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم ، النقطه‌ الموسوم بحقیقه‌ الحقایق، تصحیح و تعلیق استاذ بدوی طه علام، بی‌جا: الباب الاخضر، بی‌تا.

جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم ، قاب قوسین ملتقی الناموسین فی معرفه سیدالکونین، قاهره: دارالآفاق، 1428 ق.

چند، تارا، تأثیر اسلام در فرهنگ هند، ترجمه علی پیرنیا و عزالدین عثمانی، تهران: انتشارات پاژنگ، 1374.

حلاج، حسین‌بن‌منصور، مجموعه آثار حلاج، تحقیق و ترجمه و شرح قاسم میرآخوری، تهران: یادآوران، 1379.

خراسانی، شرف‌الدین، «ابن‌عربی»، دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، تهران، 1370.

خوارزمی، تاج‌الدین حسین، شرح فصوص‌الحکم، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: مولی، چاپ سوم، 1375.

زروانی، مجتبی، «براهمه در آثار متکلمان مسلمان»، مطالعات اسلامی، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 59، بهار 1382.

سجادی، جعفر، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1379.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، 1404 ق.

شایگان، داریوش، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، تهران: امیرکبیر، چاپ هشتم، 1394.

شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، الملل و النحل، ترجمه افضل‌الدین صدر ترکه اصفهانی، تصحیح و ترجمه سیدمحمدرضا جلالی نائینی، تهران: چاپخانه علمی، 1321.

طبری، احسان، برخی بررسی‌ها درباره جهان‌بینی‌ها و جنبش‌های اجتماعی در ایران، به کوشش علی اردستانی، تهران: قومس، چاپ اول، 1395.

عفیفی، ابوالعلاء، شرحی بر فصوص‌ الحکم، ترجمه نصرالله حکمت، تهران: الهام، 1380.

علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد، مصنفات فارسی علاءالدوله سمنانی، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1369.

فخر رازی، محمدبن‌ عمر، مفاتیح‌ الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.

کلینی، محمدبن‌ یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407 ق.

لاهیجی، شمس الدین محمد، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، مقدمه و تصحیح محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، زوار، 1378.

مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، مقدمه کاظم مدیر شانه‌چی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، 1368.

مقاتل‌بن سلیمان، تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، بیروت: دار احیاء التراث، 1423 ق.

ناصر خسرو، زاد المسافرین، به کوشش محمد بذل‌الرحمن، بی‌جا: کتابفروشی محمودی، 1341.

یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه دکتر محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1342.

یمنی، ابی‌محمد، عقائد الثلاث و السبعین فرقه، تحقیق محمدبن عبدالله زربان الغامدی، مدینه منوره: نشر مکتبه العلوم و الحکم، چاپ دوم، 1422 ق.

Parrinder, Geoffrey, Jesus in the Qurʼān, London: Faber and Faber, 1965