ارتقای اثربخشی و کارآمدی نظام مقابله با تأمین مالی تروریسم با پذیرش راهبرد نظارت مبتنی بر ریسک در بخش نهادهای مالی

دانشنامه حقوق اقتصادی

مقاله 9، دوره 27، شماره 17، خرداد 1399، صفحه 217-240   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/le.v27i16.86673

نویسندگان

ناصر قاسمی^{* 1}؛ احمد علی ثالث مؤید²

¹دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران

²علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

نظارت بر نهادهای مالی به ویژه بانک‌ها از حیث اجرای قوانین و مقررات مقابله با تأمین مالی تروریسم یکی از مهمترین موضوعاتی است که اسناد بین‌المللی بر آن تأکید نموده‌اند و کشورها باید در جهت ارتقای اثربخشی و کارآمدی نظام مربوط به آن تلاش کنند. سازمان‌ها، مؤسسات و گروه‌های بین‌المللی، راهبرد مدیریت ریسک را جهت افزایش اثربخشی و کارآمدی نظام مقابله با تأمین مالی تروریسم پیشنهاد کرده‌اند.
اعمال این راهبرد مستلزم ایجاد مبانی حقوقی و به کار بستن تدابیر اجرایی است؛ بنابراین هدف این پژوهش از یک طرف، امکان سنجی اجرای راهبرد نظارت مبتنی بر ریسک در پرتو مبانی قانونی مورد پذیرش در سیاست جنایی تقنینی ایران است و از طرف دیگر سنجش میزان اثربخشی و کارآمدی سیاست جنایی اجرایی جمهوری اسلامی ایران در قبال مقابله با تأمین مالی تروریسم در حوزه نظارت بر نهادهای مالی بوده که با روش توصیفی در جهت تحقق آن تلاش شده است.
این پژوهش نشان می‌دهد که نظارت مبتنی بر ریسک بر نهاد مالی از حیث رعایت مقررات مبارزه با تأمین مالی تروریسم در سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست؛ زیرا در حوزه تقنین، مبانی قانونی لازم پیش‌بینی نشده و در حوزه اجرا نیز علیرغم تلاش‌های صورت گرفته، تدابیر اجرایی کافی به کار گرفته نشده است.

کلیدواژه‌ها

نظارت مبتنی بر ریسک؛ نظارت؛ مقابله با تأمین مالی تروریسم؛ سیاست جنایی

مراجع

[1] پیتر لارنت چیتن و همکاران (1392). پیشگیری از پولشویی و تأمین مالی تروریسم: راهنمای عملی برای ناظران بانکی، ترجمه: مریم کشتکار، نشر تاش، تهران.

[2] کشتکار، مریم (1393). رویکرد و نظارت مبتنی بر ریسک برای پیشگیری از پولشویی و تأمین مالی تروریسم، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران.

[3] Andrew, Nicolls (2015). the challenges and benefits of risk-based regulation in achieving scheme Outcomes. Injury Schemes Seminar.

[4] Bello, Abdullahi Usman; Harvey, Jackie (2019). From a Risk-Based to an Uncertainty-Based Approach to Anti-Money Laundering Compliance, Security Journal, 30 (1).

[5] Bergström, Maria; Helgesson, Karin Svedberg; Mörth, Ulrika (2011). A New Role for For Profit Actors? The Case of Anti Money Laundering and Risk Management. JCMS: Journal of Common Market Studies, 49(5).

[6] Canhoto, A. I. (2008). Barriers to segmentation implementation in money laundering detection. The Marketing Review, 8(2).

[7] Costanzo, Paolo (2013). The risk-based approach to anti-money laundering and counter-terrorist financing in international and EU standards: what it is, what it entails. Research Handbook on Money Laundering, Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.

[8] Dionysios S, Demetis; Ian O, Angell (2007). The risk-based approach to AML: representation, paradox, and the 3rd directive. Journal of Money Laundering Control, 10(4).

[9] FATF (2012). The FATF Recommendations, International Standards On Combating Money Laundering And The Financing Of Terrorism & Proliferation, updated February 2019, FATF, Paris, France.

[10] FATF (2013). Methodology for Assessing Compliance with the FATF Recommendations and the Effectiveness of AML/CFT Systems, updated February 2019, FATF, Paris, France.

[11] FATF (2014). Guidance for a risk-based approach- The Banking Sector, FATF, Paris.

[12] FATF (2015). Guidance for a risk-based approach- Effective supervision and enforcement by AML/CFT supervisors of the financial sector and law enforcement, FATF, Paris.

[13] Isabel Canhoto, Ana (2008). Barriers to segmentation implementation in money laundering detection. The Marketing Review, 8(2).

[14] Kaplans, Jakovs (2018). Risk-Based Approach in the European Anti-Money Laundering Legislation: Origins, Benefits, and Implications. Riga Graduate School of Law.

[15] Killick, Marcus; Parody, David (2007). Implementing AML/CFT measures that address the risks and not tick boxes. Journal of Financial Regulation and Compliance, 15(2).

[16] Marshall, Paul (2004). Part 7 of the Proceeds of Crime Act 2002: double criminality, legal certainty, proportionality and trouble ahead. Journal of Financial Crime, 11(2).

[17] Ross, Stuart; Hannan, Michelle (2007). Money laundering regulation and risk-based decision-making. Journal of Money Laundering Control, 10(1).

[18] Simonova, Anna (2011). The risk-based approach to anti-money laundering: problems and solutions, Journal of Money Laundering Control, Vol. 14 Issue: 4.

[19] Takats, Elod (2011). A Theory of "Crying Wolf": The Economics of Money Laundering Enforcement. Journal of Law, Economics & Organization, 27(1).

[20] The World Bank (2009). Combating Money Laundering and the Financing of Terrorism: A Comprehensive Training Guide, Volume 1.