مطالعه کانی شناسی و فرآیندهای اسکارنی شدن در اسکارن مس- آهن آوان، شمال‌خاور خاروانا، شمال باختر ایران

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 4، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15، بهمن 1395، صفحه 359-380   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v8i2.37548

نویسندگان

میر علی اصغر مختاری^{* 1}؛ محمد ابراهیمی¹؛ محمد رضا قربانی²

¹زنجان

²تربیت مدرس

چکیده

اسکارن مس- آهن آوان در نتیجه نفوذ باتولیت گرانیتوئیدی قره داغ به‌ داخل سنگهای کربناته ناخالص کرتاسه بالایی تشکیل شده است. اسکارن آوان متشکل از پهنه های مرمر، اگزواسکارن و اندواسکارن بوده و بخش اصلی آن پهنه اگزواسکارن، است. بررسیهای کانی شناسی بیانگر آن است که پهنه اگزواسکارن شامل زیرپهنه های گارنت اسکارن، پیروکسن- گارنت اسکارن و کانه اسکارن است. مهمترین کانی کالک سیلیکاته بی آب در پهنه اگزواسکارن، گارنت و ترکیب آن اوگراندیتی (Ad53-89) است. برخی بلورهای گارنت، منطقه‌بندی دارد و ترکیب آنها به طرف حاشیه‌ها به آندرادیت خالص (Ad99) میل می‌کند. کلینوپیروکسن موجود در زیرپهنه پیروکسن- گارنت اسکارن از نوع دیوپسید (Di75-96) است. زیرپهنه کانه اسکارن از کانه‌های مگنتیت، هماتیت، پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، مالاکیت و گوتیت تشکیل شده است. وجود میزان محدود ولاستونیت در مجموعه کانی شناسی اسکارن آوان، هم‌رشدی بلورهای گارنت و کلینوپیروکسن و نبود هاله واکنشی بین این دو کانی و نبود بافتهای جانشینی نشان‌دهنده آن است که این کانیها به‌صورت هم‌زمان در محدوده دمایی C°600- 430 و فوگاسیته اکسیژن بیشتر از 10-26 تشکیل شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

کانی شناسی؛ اسکارن مس- آهن؛ باتولیت قره‌ داغ؛ آوان؛ خاروانا؛ آذربایجان خاوری

مراجع

Aghanabati, S.A., 2004. Geology of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran, 606 pp (in Persian).

Baghban Asgharinezhad, S., 2012. Investigation of genesis, mineralogy and geochemistry of Fe-Cu skarn in Astamal area, NE Kharvana, Eastern Azarbaijan. MSc. Thesis, University of Tabriz, Tabriz, Iran, 185 pp (in Persian with English abstract).

Berman, R.G., 1988. Internally- consistent thermodynamic data for minerals in the system Na2O–K2O–CaO–MgO–FeO–SiO2–Al2O3–Fe2O3–TiO2–H2O–CO2. Journal of Petrology, 29(2): 445-522.

Calagari, A.A. and Hosseinzadeh, G., 2005. The mineralogy of copper-bearing skarn to the east of the Sungun-Chay River, East-Azarbaijan, Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 28(4-6): 423-438.

Deer, W.A., Howie, R.A. and Zussman, J., 1991. An Introduction to the rock forming minerals. 17th impression, Longman Scientific and Technical, London, 528 pp.

Einaudi, M.T., 1982a. Descriptions of skarns associated with porphyry copper plutons. In: S.R. Titley (Editor), Advances in geology of porphyry copper deposits, southwestern North America. University of Arizona Press, Tucson, pp. 1592-1606.

Einaudi, M.T., 1982b. General features and origin of skarns associated with porphyry copper plutons. In: S.R. Titley (Editor), Advances in geology of porphyry copper deposits, southwestern North America. University of Arizona Press, Tucson, pp. 185-210.

Einaudi, M.T. and Burt, D.M., 1982. Introduction, terminology, classification and composition of skarn deposits. Economic Geology and Bulletin of the Society of Economic Geologists, 7(4): 745-754.

Einaudi, M.T., Meinert, L.D. and Newberry, R.J., 1981. Skarn deposits. 75th Anniversary Volume, Society of Economic Geologists, USA.

Hosseinzadeh, G., 1999. Investigation on Anjerd Cu skarn deposit (N Ahar, Eastern Azarbaijan province). MSc. Thesis, Tabriz University, Tabriz, Iran, 118 pp (in Persian with English abstract).

Khain, V.E. and Koronousky, N.V., 1997. Caucasus. In: E.M. Moores and R.W. Fairbridge (Editors), Encyclopedia of European and Asian Regional Geology. Chapman and Hall, London, pp. 127-136.

Karimzadeh Somarin, A. and Moayed, M., 2002. Granite and gabbro-diorite associated skarn deposits of NW Iran. Ore geology reviews, 20(3-4): 127-138.

Khezri, M. and Moazen, M., 2001. Study of Andrian contact metamorphic, NW Iran. 5th Symposium of Iranian geological Society, Tehran University, Tehran, Iran (in Persian with English abstract).

Mehrpartou, M., Emami, M.H., Mirzaie, M. and Allaie Mahabadi, S., 1997. Geological map of Syahrood, scale 1:100000. Geological Survey of Iran.

Meinert, L.D., 1992. Skarns and skarn deposits. Geosciences Canada, 19(4): 145-162.

Meinert, L.D., 1993. Igneous petrogenesis and skarn deposits. In: R.V. Kirkham, W.D. Sinclair, R.I. Thorpe and J.M. Duke (Editors), Mineral deposit modeling. Geological Association of Canada, Ottawa, Canada: pp. 569-583.

Meinert, L.D., 1997. Application of skarn deposit zonation models to mineral exploration. Exploration and Mining Geology, 6(2): 185-208.

Mir Mohammadi, M.S., 1995. Geochemistry and petrology of Kamtal intrusion and its metamorphic haloe (east of Jolfa, NW Iran). MSc. Thesis, University of Tehran, Tehran, Iran, 194 pp (in Persian with English abstract).

Mojarad, M., 2003. Study of contact metamorphic occurrence around the Sheyvar intrusion. MSc. Thesis, Tabriz University, Tabriz, Iran, 118 pp (in Persian with English abstract).

Mokhtari, M.A.A., 2006. Controlling and introducing of promising areas in the Syahrood 1:100000 map. Geological Survey of Iran, 142 pp (in Persian).

Mokhtari, M.A.A., 2008. Petrology, geochemistry and petrogenesis of Qaradagh batholith (east of Syahrood, Eastern Azarbaijan) and related skarn with considering mineralization. Ph.D. Thesis, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran, 347 pp (in Persian with English abstract).

Mokhtari, M.A.A., 2012. The mineralogy and petrology of the Pahnavar Fe skarn, in the Eastern Azarbaijan, NW Iran. Central European Journal of Geosciences, 4(4): 578-591.

Mokhtari, M.A.A. and Hosseinzadeh, R., 2012. Exploration of Astamal Fe mineralization (NE Kharvana, Eastern Azarbaijan). Geological Survey of Iran, Exploration report, Tehran, 85 pp (in Persian).

Mokhtari, M.A.A., Moinvaziri, H., Ghorbani, M.R., Mehrpartou, M. and Hosseinzadeh, G., 2012. Mineralogy and petrography of Kamtal skarn (north of Kharvana, Eastern Azarbaijan). Scientific Quarterly Journal, Geoscience, 22(86): 213-220 (in Persian with English abstract).

Mollaie, H., 1993. Petrochemistry and genesis of the granodiorite and associated Iron–copper skarn deposit of Mazraeh, Ahar, Eastern Azerbaijan, Iran. Ph.D. Thesis, University of Rookee, India 287 pp.

Mollaie, H., Yaghubpur, A.M. and Sharifiyan Attar, R., 2009. Geology and geochemistry of skarn deposits in the northern part of Ahar batholith, East Azarbaijan, NW Iran. Iranian Journal of Earth Sciences, 1(1): 15-34.

Moritz, R., Mederer, J., Ovtcharova, M., Selby, D., Chiaradia, M., Popkhadze, N., Gugushvili, V., Migineshvili, R., Melkonyan, R., Tayan, R., Vardanyan, A., Havokimyan, S., Ramazanov, V. and Mansurov, M., 2011. Major Cu, Au and Mo deposits of the Lesser Caucasus: Products of diverse geodynamic settings. 9th Swiss Geoscience Meeting, Zurich, Sweden.

Perkins, E.H., Brown, T.H. and Berman, R.G., 1986. PTX-SYSTEM: three programs for calculation of pressure–temperature–composition phase diagrams. Computers and Geoscience, 12(6): 749–755.

Ray, G.E., Webster, I.C.L. and Ettlinger, A.D., 1995. The distribution of skarns in British Columbia and the chemistry and ages of their related plutonic rocks. Economic geology, 90(4): 920-937.

Siahcheshm, K., 2002. Mineralogy, alteration and metasomatic changes in Pahnavar skarn deposit, east of Syahrood. MSc. Thesis, University of Tabriz, Tabriz, Iran, 139 pp (in Persian with English abstract).

Sosson, M., Rolland, Y., Müller, C., Danelian, T., Melkonyan, R., Kekelia, S., Adamia, S., Babazadeh, V., Kangarli, T., Avagyan, A., Galoyan, G. and Mosar, J., 2010. Subductions, obduction and collision in the Lesser Caucasus (Armenia, Azerbaijan, Georgia), new insights. Geological Society, London, Special Publications, 340: pp.329-352.

Vidal, C.C.E., Injoque-Espinoza, J., Sidder, G.B. and Mukasa, S.B., 1990. Amphibolitic Cu-Fe skarn deposits in the Central coast of Peru. Economic Geology, 85(7): 1447-1461.