ارزیابی تأثیر روش ضدعفونی ونوع بسته‌بندی برشاخص‌های کیفی رطب رقم برحی (Phoenix dactylifera cv. Barhee)

علوم باغبانی

مقاله 5، دوره 29، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 79-86   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.21894

نویسندگان

فاطمه روشنی¹؛ سید محمد حسن مرتضوی^{* 1}؛ احمد مستعان²؛ ناجی صیاحی³

¹دانشگاه شهید چمران اهواز

²مؤسسه تحقیقات خرما و میوه‌های گرمسیری

³مؤسسه غذا و داروی استان خوزستان

چکیده

رقم برحی یکی از مهم‌ترین ارقام تجاری خرما می‌باشدکه تولید آن در ایران عمدتاً در استان خوزستان صورت می‌گردد. این رقم در هر سه مرحله پایانی نمو به‌ویژه مرحله رطب، طرفداران زیادی دارد. بافت میوه خرما در مرحله رطب نرم بوده و به علت رطوبت و قند بالا، خیلی زود توسط میکروارگانیسم‌ها آلوده شده و عمر نگهداری کوتاهی دارد. استفاده از روش‌های نوین جهت ضدعفونی و بسته‌بندی مناسب می‌تواند با کاهش این محدودیت‌ها، سبب گسترش بازار مصرف این محصول با ارزش شود. در این پژوهش میوه‌های خرمای رقم برحی در مرحله رطب برداشت و پس از ضدعفونی به دو روش پاستوریزاسیون با حرارت و پرتودهی فرابنفش در بسته‌های از جنس پلی‌پروپیلن به دو روش کاملاً بسته (سیل) و منفذدار بسته‌بندی شدند. میوه‌ها در دمای 5 درجه سانتی‌گراد قرار گرفته و پس از گذشت سه ماه از نظر خصوصیات بیوشیمیایی و کیفی شامل درصدکاهش وزن، درصد آب بافت، غلظت مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، غلظت ترکیبات فنولی، میزان کلنی کپک رشد یافته و رنگ ظاهری آنالیز شدند. این پژوهش بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار طراحی و اجرا شد. نتایج نشان دادکه ضدعفونی میوه‌ها به هر دو روش سبب کنترل قابل توجه بار میکروبی میوه رطب گردید و میوه‌های ضدعفونی شده با پرتو فرابنفش، کم‌ترین تغییرات از نظر رنگ سطحی، درصد کاهش وزن، اسیدیته قابل تیتر و غلظت مواد جامد محلول راداشتند. هم‌چنین میوه‌های قرار گرفته در بسته‌بندی سیل کاهش وزن ناچیزی داشته، و به دلیل عدم قرار گرفتن در معرض هوای محیط، از تغییرات رنگ و آلودگی میکروبی ناچیزی برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها

خرما؛ رطب؛ پرتودهی فرابنفش؛ پاستوریزاسیون؛ بسته‌بندی و کیفیت

مراجع

- چراغی دهدزی س. و همدمی ن. 1390. بررسی تغییرات رنگ و بافت خرمای (رقم کبکاب) بسته‌بندی شده تحت فشار اتمسفری یا خلأ طی انبارداری در دماهای مختلف. مهندسی بیوسیستم ایران، 42 (2): 225-231.

2- راحمی م. و زارع ح. 1381. تاثیر نوع بسته‌‌بندی و دماهای مختلف بر ضدعفونی و نگهداری انجیر خشک استهبان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6 (2): 29-41.

3- رمضان‌نژاد م. معلمی ن.، مرتضوی س.م.ح. و حیاتی ج. 1391. مدیریت تلفیقی کیفیت پس از برداشت نارنگی (پرتانجلو) با استفاده از پرتو فرابنفش و اسانس اکالیپتوس. مجله علوم و فنون باغبانی ایران، 13 (2): 139-152.

4- سیروئی‌نژاد ب، مرتضوی س.م.ح.، معلمی ن. و عشقی س. 1392. تأثیر کاربرد پس از برداشت پوترسین و پرتوتابی فرابنفش بر کیفیت میوه توت‌فرنگی رقم "سلوا". مجله تولیدات گیاهی، 36 (1): 117-127.

5- عشورنژاد م. و قاسم نژاد م. 1391. اثر بسته بندی با فیلم سلوفان و انبارداری سرد بر کیفیت نگهداری و عمر انبارمانی (Eriobotrya japonica) میوه ازگیل ژاپنی. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران. 7 (2): 95-102

6- کریمی‌پور فرد ه. 1380. پوسیدگی و ترشیدگی میوة خرما و راهکارهای کنترل آن. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، مؤسسة تحقیقات خرما و میوه‌های گرمسیری کشور، 14 ص.

7- مرتضوی س.م.ح.، ارزانی ک. و برزگر م. 1387. تاثیر زمان و دمای آبگیری بر خصوصیات کیفی خرمای رقم برحی در مرحله رطب. مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، 21 (2): 187-193.

8- مرتضوی س.م.ح.، ارزانی ک. و برزگر م. 1390. بررسی الگوی رشد و تغییرات فیزیکوشیمیایی میوه‌های نرمال و بکربار خرما رقم برحی. مجله علوم و فنون باغبانی ایران، 12 (2): 131-148.

9- Achour M., Amara S., Salem N., Jebali A. and Hamdi M. 2003. Effect of vacuum and modified atmosphere packaging on Deglet Nour date storage in Tunisia. Fruits, 58: 205-212.

10- Bal E. and Kok D. 2009. Effect of UV-C treatment on kiwifruit quality during the storage period. Journal of Central European Agriculture, 10: 375-382.

11- Barka M., Mercier J., Corcuff R., Castaigne F., and Arul J. 1999. Photochemical treatment to improve storability of fresh strawberries. Journal of Food Science, 64: 1068-1072.

12- Barreveld W.H. 1993. Date Palm Products. Agricultural Services Bulletin, No 101. 216 p. F.A.O., Rome.

13- Benzie I.F.F. and Strain J.J. 1996. Ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of antioxidant power: the FRAP assay. Analytical Biochemistry, 239: 70-76.

14- Biglari F., Alkarkhi A.F.M. and Easa A.M. 2008. Antioxidant activity and phenolic content of various date palm (Phoenix dactylifera) fruits from Iran. Food Chemistry, 107: 1636-1641.

15- Cia P., Pascholati S.F., Benato E.A. Camili E.C. and Santos C.A. 2007. Effects of gamma and UV-C irradiation on the post harvest control of papaya anthracnose. Postharvest Biology and Technology, 43: 366-373.

16- Droby S., Chalutz E., Horev B., Cohen L., Gaba V., Wilson C.L. and Wisniewski M. 1993. Factors affecting UV-C induced resistance in grapefruit against green mould decay caused by Penicillium digitatum. Plant Pathology, 42: 418-424.

17- Fan X., Annous B.A., Beaulieu J.C. and Sites J.E. 2008. Effect of hot water surface pasteurization of whole fruit on shelf life and quality of fresh-cut cantaloupe. Journal of Food Science, 73: 91-98.

18- Gonzalez Aguilar G., Wang C.Y. and Buta G.J. 2004. UV-C Irradiation reduces break down and chilling injury of peaches during cold storage. Journal of the Science of Food and Agriculture, 84: 415–422.

19- Gonzalez Aguilar G.A., Villegas-Ochoa M.A., Martinez-Tellez M.A., Gardea A.A. and Ayala-Zavala J.F. 2007. Improving antioxidant capacity of fresh-cut mangoes treated with UV-C. Journal of Food Science, 72: 197-202.

20- Kader A.A. 1986. Biochemical and physiological basis for effects of controlled and modified atmospheres on fruits and vegetables. Food Technology, 34: 99-104.

21- Khali M., and Selselet-Attou G. 2007. Effect of heat treatment on polyphenol oxidase and peroxidase activities in Algerian stored dates. African Journal of Biotechnology, 6: 790-794.

22- Loir Y.L., Baron F. and Gautier M. 2003. Staphylococcus aureus and food poisoning. Genetics and Molecular Research, 2: 63-76.

23- Marquenie D., Michiels C., Geeraerd A.H., Schen K.A., Soontjens C., VanImpe J.F., and Nicola B.M. 2002. Using survival analysis to investigate the effect of UV-C and heat treatment on storage life strawberry and sweet cherry. International Journal of Food Microbiology, 73: 187-196.

24- Nielsen T. and Leufven A. 2008. The effect of modified atmosphere packaging on the quality of Honeoye and Korona strawberries. Food Chemistry, 107: 1053-1063.

25- Sandhya 2010. Modified atmosphere packaging of fresh produce: current status and future needs. Food Science and Technology, 43: 381-392.

26- Vicente A.R., Civello P.M., Matinez G.A., Powell A.L.T., Labavitch J.M. and Chavez A.R. 2005. Control of postharvest spoilage in soft fruit. Stewart postharvest Review, 1: 1-11.

27- Yam K.L. and Papadakis S.E. 2004. A simple digital imaging method for measuring and analyzing color of food surfaces. Journal of Food Engineering. 61: 137-142.