بررسی فعالیت نماتدکشی اسانس‌های اکالیپتوس، کما و باریجه روی نماتد ریشه گرهی Meloidogyne javanica در شرایط آزمایشگاه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 5، دوره 28، شماره 3 - شماره پیاپی 28، مهر 1393، صفحه 338-345   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i3.43564

نویسندگان

عصمت مهدیخانی مقدم؛ حمید روحانی؛ مجید عزیزی؛

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نماتدهای ریشه گرهی (.Meloidogyne spp)، گروهی از نماتدهای انگل گیاهی هستند که به لحاظ خسارتی که به محصولات کشاورزی وارد می‌کنند از اهمیت زیادی برخوردارند. طی چند دهه اخیر، تحقیقات زیادی روی ترکیبات گیاهی به منظور دستیابی به جایگزین های بی خطر و موثرتر از حشره کش های شیمیایی برای کنترل نماتدها صورت پذیرفته است. در این تحقیق، قابلیت اسانس اکالیپتوس ( Ecalyptus spp.)، کما (Dorema ammoniacum ) و باریجه (Ferula galbanifula) در کنترل نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) مورد آزمایش قرار گرفت .اسانس ها با استفاده از دستگاه کلونجر، به روش تقطیر با آب تهیه شدند. از هر اسانس، پنج غلظت در سه تکرار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که میزان بازدارندگی از تفریخ تخم و مرگ و میر لاروهای سن دوم، با غلظت اسانس‌ها رابطه مستقیم دارد. اسانس اکالیپتوس با LC50 معادل 839 پی‌پی‌ام و 2122 پی‌پی‌ام به ترتیب علیه لارو سن دوم و تخم ، موثرتر از سایر اسانس های مورد مطالعه بود. در بالاترین غلظت مورد آزمایش (4000 پی‌پی‌ام ) ، میزان بازدارندگی از تفریخ تخم در اثر اسانس های اکالیپتوس، کما و باریجه به ترتیب 5/98، 9/93 و 3/90 درصد و میزان کشندگی لارو سن دوم به ترتیب 8/98، 7/66 و 7/58 درصد محاسبه گردید. نتایج این بررسی نشان دهنده پتانسیل بالای اسانس اکالیپتوس در کنترل نماتد ریشه گرهی می باشد.

کلیدواژه‌ها

اسانس‌های گیاهی؛ اکالیپتوس؛ باریجه؛ فعالیت نماتدکشی؛ کما؛ نماتد ریشه گرهی

مراجع

حسینی نژاد ع. 1383. اثر مشتقات چریش، Azadirachta indica ، بر نماتدریشه گرهی، Meloidogyne javanica ، در گوجه فرنگی. مجله آفات و بیماری های گیاهی72 (1): 69 تا 89 .

2- فتحی ق.، خیری ا.، و شریفی تهرانی ع. 1383. ارزیابی ترشحات ریشه‌ای، عصاره و کنجاله برخی از گیاهان دارویی در کنترل نماتد ریشه گرهی. دومین همایش گیاهان دارویی ، تهران، دانشگاه شاهد.

3- صادقی ز.، مهدیخانی مقدم ع.، و عزیزی م. 1389. بررسی اثرنماتد کشی تعدادی گیاهان دارویی خانواده چتریان بر نماتود ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) در شرایط آزمایشگاه. نشریه حفاظت گیاهان 24 (1): 62 تا 68 .

4- صادقی ز.، مهدیخانی مقدم ع. و عزیزی م.1391 . ارزیابی فرآورده‌های گیاهی جهت کنترل نماتدریشه گرهی Meloidogyne javanica روی گوجه فرنگی. نشریه بیماری های گیاهی 48 (2) : 155 تا 163 .

5- Abbas S., Dawar S., Tariq M., and Javed-Zaki M. 2009. Nematicidal activity of spices against Meloidogyne javanica (Treub) Chitwood. Pakistan Journal Botany, 41: 2625-2632.

6- Bar-Eyal M., Sharon E., and Spiegel Y. 2006. Nematicidal activity of Chrysanthemum coronarium. European Journal of Plant Pathology, 114: 427-433.

7- Chitwood D.J. 2002. Phytochemical based strategies for nematode control. Annual Review of Phytopathology, 40: 221-249.

8- Choi I.H., Park J.Y., Shin S.C., Kim J., and Park I.K. 2007. Nematicidal activity of medicinal plant essential oils against the pinewood nematode (Bursaphelenchus xylophilus). Applied Entomology and Zoology, 42: 397-401.

9- Dos S.S., Costa R., De M.S.N., Santos A., and Ryan M.F. 2003. Effect of Artemisia vulgaris rhizome extracts on hatching, mortality and plant infectivity of Meloidogyne megadora. Journal of Nematology, 35: 437-424.

10- Echeverrigaray S., Zacaria J., and Beltrao R. 2010. Nematicidal activity of monoterpenoids against the root-knot nematode Meloidogyne incognita. Nematology, 100: 199-203.

11- Fujii Y. 2000. Allelopathy in the Action and Utilization of Allelopathy Substance. Noubunkyo, Tokyo.

12- Ibrahim S.K., Trabulsi A.F., and S. El-haj. 2006. Effect of essential oils and plant extracts on hatching, migration and mortality of Meloidogyne incognita. Phytopathologia Mediterranea, 45: 238-246.

13- Jepson S.B. 1987. Identification of Root-Knot Nematode(Meloidogyne) Species. CAB International, Wallingford, UK, 265pp.

14- Javed N., Gowen S.R., Inam-ul-Haq M., and Anwar, S.A. 2007. Protective and curative effect of Neem (Azadirachta indica) formulations on the development of root-knot nematode Meloidogyne javanica in roots of tomato plants. Crop Protection, 26: 530-534.

15- Javed N., Gowen S.R., El-Hassan S.A., Inam-ul-haq M., Shahina F., and Pembroke B. 2008. Efficacy of Neem (Azadirachta indica) formulations on biology of root-knit nematodes (Meloidogyne javanica) on tomato. Crop Protection, 27: 39-43.

16- Kim S.I., Park C., Ohh M.H., Cho H.C., and Ahn Y.J. 2003. Contact and fumigant activities of aromatic plant extracts and essential oils against Lasioderma serricorne (Coleoptera: Anobiidae). Journal of Stored Products Research, 39: 11-19.

17- Nico A.I., Jimenez-Diaz R.M., and Castillo P. 2004. Control of root-knot nematodes by composed agro-industrial wastes in potting mixtures. Crop Protection, 23: 581-587.

18- Oka Y., Nacar S., Putievsky E., Ravid U., Zohara Y., and Spiegel Y. 2000. Nematicidal activity of essential oils and their components against the root-knot nematode. Phytopathology, 90: 710-715.

19- Oka Y. 2001. Nematicidal activity of essential oil components against the root-knot nematode Meloidogyne javanica. Nematology, 3: 159-164.

20- Onifade A.K. 2007. Effect of essential oils from five Ocimum sp. On the pathogenicity of Pratylenchus brachyurus (Godfrey) in Tomato. Agricultural Journal, 2: 185-191.

21- Pegard A., Brizzard G., Fazari A., Soucaze O., Abad P., and Djian-Caporalino C. 2004. Histological characterization of resistance to different root-knot nematode species related to phenolics accumulation in Capsium annuum. Phytopathology, 95: 158-165.

22- Perez M.P., Navas-Cortes J.A., Pascual-Villalobos M.J. and Castillo P. 2003. Nematicidal activity of essential oils and organic amendments from Asteraceae against root-knot nematodes. Plant Pathology, 52: 395-401.

23- Sangwan N.K., Verma B.S., Verma K.K., and Dhindsa K.S. 1990. Nematicidal activity of some essential oils. Pestic. Sci., 28: 331-335.

24- Sasser J.N., and Carter C.C. 1985. Overview of the international Meloidogyne project 1975-1984. In: Sasser J.N., and Carter C.C.(eds.). An advanced treatise on Meloidogyne, vol. 1, Raleigh, USA, North Carolina State University Graphics, 19-24.

25- Southey J.F. 1986. Laboratory methods for work with plant and soil nematodes. Technical bulletin. Naff/Adas. HMSO, London, 202 pp.

26- Tapondjou A.L., Adler C., Bouda H., and Fontem D.A. 2003. Bioefficacy of powders and essential oils from leaves of Chenopodium ambrosioides and Eucalyptus saligna to the cowpea weevil bruchid, Callosobruchus maculatus Fab. (Coleoptera: Bruchidae). Cahiers detudes et de recherches francophones Agricultures, 12: 401-407.

27- Taba S., Sawada J., and Moromizato Z.I. 2007. Nematicidal activity of Okinawa island plants on the root-knot nematode (Kofoid and White) Chitwood. Plant and Soil, 303: 207-216.

28- Zasada I.A., Ferris H., and Zheng L. 2002. Plant sources of Chinese herbal remedies: Laboratory efficacy, suppression of Meloidogyne javanica in soil, and phytotoxicity assays. Journal of Nematology. 34: 124-129.