ارزیابی اثر تنوع و یکنواختی علف‌های‌هرز بر عملکرد عدس (Lens culinaris L.)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 15، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، خرداد 1400، صفحه 221-234   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v12i1.77217

نویسندگان

نگین زرگریان¹؛ علیرضا باقری^{* 2}؛ ایرج نصرتی¹؛ فرزاد مندنی¹

¹دانشگاه رازی

²دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

حضور علف‌های‌هرز در زیست‌بوم‌های کشاورزی همیشه منفی نبوده و می‌تواند با افزایش تنوع گونه‌ای سبب ایجاد اثرات مثبت بر زیست‌بوم و گیاه زراعی شود. ازاین‌رو مطالعه­ای در سال زراعی 95-1394 با هدف بررسی روابط موجود در جوامع علف‌های‌هرز یک مزرعه عدس و نیز اثر شاخص‌های تنوع بر عملکرد عدس انجام شد. تراکم، ارتفاع و وزن خشک علف­­های‌هرز به‌عنوان متغیرهای مستقل و عملکرد عدس به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته‌شد و نمونه­برداری در دو مرحله (قبل از گلدهی و همزمان با رسیدگی فیزیولوژیکی عدس) انجام شد. علاوه بر این، با استفاده از داده­های ثبت‌شده مربوط به علف‌های‌هرز، شاخص­های تنوع زیستی شانون-وینر ('H) و سیمپسون (D) و شاخـص‌های یکنواختی اسمیث- ویلسون (Evar) و کامارگو ('E) محاسبه شدند. روابط بین علف­های‌هرز و عدس با استفاده از رگرسیون گام‌به‌گام و نقشه‌های مربوط به تنوع علف­های‌هرز و عدس نیز با استفاده از روش درون‌یابی کریجینگ استخراج شدند. نتایج مطالعه نشان داد که عملکرد دانه عدس با افزایش یک بوته و همچنین یک گرم در مترمربع علف‌هرز به مقدار 83/0 و 27/0 گرم در مترمربع کاهش یافت؛ درحالی‌که تنوع و یکنواختی علف‌های‌هرز، بر عملکرد عدس اثر مثبت و معنی‌دار داشت و افزایش یک واحد در شاخص‌های یکنواختی اسمیث و ویلسون و تنوع سیمپسون منجر به افزایش عملکرد دانه عدس به مقدار 48/76 و 66/64 گرم در مترمربع شد. نقشه‌های مکانی عملکرد عدس و شاخص‌های تنوع و یکنواختی علف‌های‌هرز نیز به‌خوبی نمایانگر این رابطه مثبت بود. در حقیقت افزایش تنوع و یکنواختی علف­های‌هرز در مزارع باعث تقسیم عادلانه­تر منابع و خسارت‌زایی کمتر برخی گونه­های علف­های‌هرز می‌شود. ازاین‌رو، افزایش آگاهی درباره اثرات مثبت و منفی تنوع علف‌های‌هرز می‌تواند در مدیریت بهتر علف‌های‌هرز مزارع مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

توزیع مکانی علف‌های‌هرز؛ حبوبات؛ شاخص‌های تنوع و یکنواختی؛ عملکرد دانه

مراجع

1. Abdollahi, F., and, Mohammad Doost Chamanabad, H. 2015. Effect of wild Mustard weed competition on yield and yield components of 18 wheat c International Conference on Applied Research in Agriculture, Tehran, Malard. (In Persian).
2. Afshari, M. 2010. Estimation of Multivariate Competition and Seasonal Dynamics of Weed Population and Determination of Growth Indices, Yield and Yield Components of Maize (Zea Mays ) in Field Conditions. Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, p. 100pp.
3. Ahmadi, A., Rashed Mohasel, M.H., Khazaei, H.R., Ghanbari, A., Ghorbani, R., and Mousavi, S.K. 2013. Weed floristic composition in Lentil (Lens culinaris) farms in Khorramabad. Iranian Crop Research. 11: 45-53. (In Persian with English Summary).
4. Altieri, M.A. 1999. The Ecological Role of Biodiversity in Agroecosystems. Invertebrate Biodiversity as Bioindicators of Sustainable Landscapes. Elsevier, pp. 19-31.
5. Asghari, M., and, Armin, M. 2014. Effect of weed interference in different agronomic managements on grain yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum ). Journal of Crop Ecophysiology 8: 407-422. (In Persian with English Summary).
6. Baessler, C., and Klotz, S. 2006. Effects of changes in agricultural land-use on landscape structure and arable weed vegetation over the last 50 y Agriculture, Ecosystems & Environment 115: 43-50.
7. Bagheri, A., Rashed Mohassel, M.H., Rezvani Moghadam, P., and Nasiri Mahalati, M. 2010. Evaluation of spatial distribution and weed dynamics in a wheat f Iranian Journal of Field Crops Research 8: 646-657. (In Persian).
8. Brim-DeForest, W.B., Al-Khatib, K., and Fischer, A.J. 2017. Predicting yield losses in rice mixed-weed species infestations in California. Weed Science 65: 61-72.
9. Camargo, J. 1993. Must dominance increase with the number of subordinate species in competitive i Journal of Theoretical Biology 161: 537-542.
10. Cardwell, C., Hassall, M., and White, P. 1994. Effects of headland management on Carabid Beetle communities in Breckland cereal f Pedobiologia (Germany).
11. Cheam, A., and Code, G. 1995. The biology of Australian w 24. Raphanus raphanistrum L. Plant Protection Quarterly 10: 2-13.
12. Cierjacks, A., Pommeranz, M., Schulz, K., and Almeida-Cortez, J. 2016. Is crop yield related to weed species diversity and biomass in coconut and banana fields of Northeastern Brazil? Agriculture, Ecosystems & Environment 220: 175-183.
13. Coulis, M., Bernard, L., Gérard, F., Hinsinger, P., Plassard, C., Villeneuve, M., and Blanchart, E. 2014. Endogeic earthworms modify soil Phosphorus, plant growth and interactions in a legume-cereal i Plant and Soil 379: 149-160.
14. Cressman, S.T., Page, E.R., and Swanton, C.J. 2011. Weeds and the red to far-red ratio of reflected light: characterizing the influence of herbicide selection, dose, and weed s Weed Science 59: 424-430.
15. Downey, P.O., Williams, M.C., Whiffen, L.K., Turner, P.J., Burley, A.L., and Hamilton, M.A. 2009. Weeds and biodiversity conservation: A review of managing weeds under the New South Wales threatened species conservation Act 1995. Ecological Management & Restoration 10: S53-S58.
16. Ejtehadi, H., Sepehri, A., and Akkafi, H. 2009. Methods of Measuring Biodiversity. Ferdowsi University of Mashhad Press, Mashhad, Iran.
17. Erman, M., Tepe, I., Bukun, B., Yergin, R., and Taskesen, M. 2008. Critical period of weed control in winter lentil under non-irrigated conditions in Turkey. African Journal of Agricultural Research 3: 523-530.
18. Esfandiari, H., and Hashemi Jozi , S.H. 2005. Evaluation of Herbicide Effects on Weed Control of Bean in Different Densities. Procceding P Plant Scientific Research Institute, Mashhad, Ferdowsi University. p. 1-4.
19. 2016. Faostat. Available online at: http://www.fao.org/faostat/en.
20. Fried, G., Petit, S., Dessaint, F., and Reboud, X. 2009. Arable weed decline in Northern France: crop edges as Refugia for weed conservation? Biological Conservation 142: 238-243.
21. Giambalvo, D., Ruisi, P., Di Miceli, G., Frenda, A.S., and Amato, G. 2010. Nitrogen use efficiency and nitrogen fertilizer recovery of Durum wheat genotypes as affected by interspecific c Agronomy Journal 102: 707-715.
22. Jafarizade, S., and Modhej, A. 2011. Evaluation of Mallow weed (Malva Spp.) competition on wheat seed yield at different levels of Nitrogen. Iranian Journal of Field Crop Science 42: 767-777. (In Persian).
23. Karimmojeni, H., Yousefi, A.R., Kudsk, P., and Bazrafshan, A.H. 2015. Broadleaf weed control in winter-sown Lentil (Lens Culinaris). Weed Technology 29: 56-62.
24. Knott, C.M., and Halila, H.M. 1988. Weeds in Food Legumes: Problems, Effects and Control. In: Summerfield, R.J. (Ed.), World Crops: Cool Season Food Legumes: A Global Perspective of the Problems and Prospects for Crop Improvement in Pea, Lentil, Faba Bean and Chickpea. Springer Netherlands, Dordrecht, pp 535-548.
25. Marshall, E., Brown, V., Boatman, N., Lutman, P., Squire, G., and Ward, L. 2003. The role of weeds in supporting biological diversity within crop f Weed Research 43: 77-89.
26. Mohamed, E.S., Nourai, A.H., Mohamed, G.E., Mohamed, M.I., and Saxena, M.C. 1997. Weeds and weed management in irrigated Lentil in Northern Sudan. Weed Research 37: 211-218.
27. Moreby, S., and Southway, S. 1999. Influence of autumn applied herbicides on summer and autumn food available to birds in winter wheat fields in Southern England. Agriculture, Ecosystems & Environment 72: 285-297.
28. Mousavi, S.K., and Ahmadi, A. 2013. Weed population and interference response to sowing date and Lentil (Lens Culinaris ) cultivar in dryland condition of Khorramabad. Agricultural and Natural Resources Research Center of Lorestan 2: 111-128.
29. Myers, M.W., Curran, W.S., Vangessel, M.J., Majek, B.A., Scott, B.A., Mortensen, D.A., Calvin, D.D., Karsten, H.D., and Roth, G.W. 2005. The effect of weed density and application timing on weed control and corn grain y Weed Technology 19: 102-107.
30. Plaza, E.H., Kozak, M., Navarrete, L., and González-Andújar, J.L. 2011. Tillage system did not affect weed diversity in a 23-year experiment in Mediterranean d Agriculture, Ecosystems & Environment 140: 102-105.
31. Radosevich, S.R., Holt, J.S., and Ghersa, C.M. 2007. Ecology of Weeds and Invasive Plants: Relationship to Agriculture and Natural Resource Management. John Wiley & Sons.
32. Salehian, H., ghanbari, A., Rahimian.Mashhadi, H., and Majidi, E. 2003. Investigation of wheat and weed interference in field c Iranian Journal of Field Crops Research 1: 109-121. (In Persian).
33. Sarker, A., and Erskine, W. 2006. Recent progress in the ancient Lentil. The Journal of Agricultural Science 144: 19-29.
34. Shannon, C.E., and Weaver, W. 1949. The Mathematical Theory of Communication (Champaign, Il. Urbana: University of Illinois Press.
35. Simberloff, D. 2006. Invasional meltdown 6 years later: important phenomenon, unfortunate Metaphor, or both? Ecology Letters 9: 912-919.
36. Simpson, E.H. 1949. Measurement of Diversity. Nature.
37. Smith, B., and Wilson, J.B. 1996. A Consumer's Guide to Evenness Indices. Oikos. 76: 70-82.
38. Sohrabi, N., Bagheri, A., Mondani, F., and Nosrati, A. 2016. Evaluation the Relationship between Weeds and Some Factors Affecting the Yield of Chickpea (Cicer Arietinum) in Sanjabi Region, Ravansar. MSc Thesis. Razi University. p. 71.
39. Song, J.S., Kim, J.W., Im, J.H., Lee, K.J., Lee, B.W., and Kim, D.S. 2017. The Effects of single and multiple weed Interference on Soybean yield in the far-Eastern region of Russia. Weed Science 65: 371-380.
40. Toler, J.E., Guice, J.B., and Murdock, E.C. 1996. Interference between Johnsongrass (Sorghum halepense), Smooth Pigweed (Amaranthus hybridus), and Soybean (Glycine Max). Weed Science 331-338.
41. Whish, J.P.M., Sindel, B.M., Jessop, R.S., and Felton, W.L. 2002. The Effect of row spacing and weed density on yield loss of Chickpea. Australian Journal of Agricultural Research 53: 1335-1340.
42. Yenish, J.P., Brand, J., Pala, M., and Haddad, A. 2009. Weed Management in Lentil. 326-342.