پاسخ فیزیولوژیکی چند رقم انگور ایرانی به کاربرد کلات آهن در خاک آهکی

علوم باغبانی

مقاله 6، دوره 29، شماره 4، اسفند 1394، صفحه 572-581   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v29i4.30543

نویسندگان

حامد دولتی بانه^* ؛ عفت الزمان منتظزی

مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه

چکیده

کلروز ناشی از کمبود آهن یکی از نارسایی های مهم تغذیه ای انگور به ویژه در خاک های آهکی است که به شدت عملکرد و کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار می دهد. گزینش ژنوتیپ های مقاوم یکی از راهکارهای مهم در جلوگیری از این مشکل تغذیه ای است. در این پژوهش عکس العمل سه رقم انگور ایرانی متعلق به گونه وینیفرا نسبت به مصرف کلات آهن در خاک آهکی (با 26 درصد آهک) مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و در سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. فاکتور اول شامل سه رقم انگور (کشمشی قرمز، قزل اوزوم و رشه) و فاکتور دوم سه سطح مصرف کلات آهن ( صفر، 5/7 و 15 میلی گرم آهن در یک کیلو گرم خاک) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از لحاظ شاخص کلروفیل و مساحت برگ اختلاف معنی دار در بین ارقام مورد آزمایش وجود داشت و بیشترین شاخص کلروفیل و مساحت برگ به طور معنی داری مربوط به رشه بود. مصرف کلات آهن به میزان 5/7 میلی گرم آهن در مقایسه با شاهد موجب افزایش معنی دار در وزن تر اندام های هوایی و ریشه شد. همچنین مصرف کلات آهن تا میزان 5/7 میلی گرم آهن در یک کیلو گرم خاک در مقایسه با شاهد موجب افزایش غلظت کلسیم، منیزیم و مس در انگور رقم رشه و نیتروژن در قزل اوزوم شد. در رقم کشمشی قرمز، نیز مصرف کلات آهن تا میزان 5/7 میلی گرم آهن در یک کیلو گرم خاک موجب افزایش در مقدار نیتروژن، روی و مس شد. افزایش در مصرف کلات آهن تا میزان 15 میلی گرم فقط موجب افزایش معنی دار مقدار مس در برگ شد. در بین ارقام مورد آزمایش انگور رشه توانست به طور معنی داری بیشترین مقدار عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاه و محدود کننده رشد در خاک های آهکی (آهن، منگنز، روی) و پتاسیم را از خاک جذب کند و هیچ گونه علایم کلروز را از خود نشان نداد و به عنوان ژنوتیپی متحمل می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

تاک؛ سطح برگ؛ شاخص کلروفیل؛ کلروز آهن

مراجع

Abadia J., Eugenio A., Tsipouridis C., Bruggemann W., Neguerole J. and Marangoni B. 1998. Novel approaches for the control of iron cholorosis in fruit tree crops, Final Report, 144 p.

2- Abadia J., Lopez- Milan A. F., Rombola A.D. and Abadia A. 2001. Organic acids and Fe deficiency: a review, Plant and Soil, 241: 43-49.

3- Alcantara E., Romera F.J., Canete M. and de la Guardia M.D. 2000. Effects of bicarbonate and iron supply on Fe (III) reducing capacity of roots and leaf chlorosis of Fe susceptible peach rootstock "Nemaguard", Journal of Plant Nutrition,23 (11&12): 1607-1617.

4- Barron D.V., Campillo M.C. and Torrent J. 2010. Testing the ability of vivianite to prevent iron deficiency in pot- grown grapevine, Scientia Horticulture, 123: 464-468.

5- Bavaresco L., Fregoni M. and Frachini P. 1991. Investigations on iron uptake and reduction by excised roots of different grapevine rootstocks and a V.vinifera cultivar, Plant and Soil,130: 109-113.

6- Bavaresco L., Fraschini P. and Perino A. 1993. Effect of rootstock on the occurrence of lime- induced chlorosis of potted Vitis vinifera L. cv. ‘Pinot blanc ’.Plant and Soil, 157 (2): 305-311.

7- Bavaresco L., Giachino E. and Colla R. 1999. Iron chlorosis paradox in grapevine, Journal of Plant Nutrition, 22:1689-1597.

8- Bavaresco L. and Poni S. 2003. Effect of calcareous soil on photosynthesis rate, mineral nutrition, and source- sink ratio of table grape, Journal of Plant Nutrition, 5: 747-753.

9- Bavaresco L., Presutto P. and Civardi S. 2005. Research note, 43: A lime susceptible rootstock, American Journal of Enology and Viticulture, 56:2.

10- Bertamini M. and Nadunchezhian N. 2005.Grapevine growth and physiological response to iron deficiency, Journal of Plant Nutrition, 28, pp. 737-749.

11- Boxma R. 1972. Bicarbonate as the most important soil factor in lime-induced chlorosis in the Netherlands, Plant Soil, 37:233-243.

12- Brancardoro L., Rabotti G., Scienza A. and Zocchi G. 1995. Mechanisms of Fe- efficiency in roots of Vitis spp. In response to iron deficiency, Plant Soil, 171: 229-234.

13- Chen L., Smith B.R. and Cheng L. 2004. CO2 assimilation, photosynthetic enzymes and carbohydrates of "Concord'' Grape leaves to iron supply, Journal of the American Society of Horticulture Science, 129(5): 738-744.

14- Crowley D.E., Wang Y.C., Reid C.P.P. and Szaniszlo P.J. 1991.Siderophore-iron uptake mechanisms by microorganisms and plants, Plant Soil, 130: 179-198.

15- Emami A. 1997. Plant Analysis Methods. Agricultural Research, Education and Extension Organization Publication, Iran. 128 pp. (in Persian).

16- Ghasemi- Faaei R., Ronagi A., Maftoun M., Karimian N. and Soltanpour P. 2003. Influence of FeEDDHA on iron- manganese interaction in soybean genotypes in a calcareous soil, Journal of Plant Nutrition, 26: 1815-1823.

17- Gil- Ortiz R, and Carracosa B. 2005. Response of leaf parameter to soil applications of iron- EDDHA chelates in a peach orchard affected by iron chlorosis. Journal: Communications in soil science and plant analysis. 36. Issue 13& 14: 1839-1849.

18- Gruber B. and Kosegarten H. 2001. Depressed growth of non – chlorotic vine grown in calcareous soil is an iron deficiency symptom prior to leaf chlorosis, Journal of Plant Nutrition, 165: 111-117.

19- Korcak R. 1987. Iron deficiency chlorosis, Horticulture Review, 9: 133-186.

20- Kosegarten H. and Koyro H.W. 2001. Apoplastic accumulation of iron in the epidermis of maize (Zea mais) roots grown in calcareous soil, Physiol Plant, 2001. in press.

21- Linday W.L. 1974. Role of chelation in micronutrient availability. In: Carson, E W.(Ed).The plant root and its environment, University Press of Virginia. Charlottesville, pp.507-524.

22- Loeppert R. H., Wei L.C. and Ocumpaugh W.R. 1994. Soil factors influencing the mobilization of iron in calcareous soils, Lewis Publishers. Boca Raton. pp. 343-360.

23- Lopez- Millan A.F., Morales F. and Abadia J. 2001. Iron deficency- associated changes in the composition of the leaf apoplastic fluid from field- grown pear (Pyrus commonis L.) trees, Journal of Experimental Botany, 52: 1489-1498.

24- Mengel K. 1994. Iron availability in plant tissues- iron chlorosis on calcareous soils, Plant Soil, 165: 275-283.

25- Mengel K. and Malissovas N. 1982. Light depended proton excretion by roots of entire vine plant (Vitis Vinifera L.), 145, 261-267.

26- Nijjar G. S. 1990. Nutrition of fruit trees, Kalyani Pub. New Dehli. 259-270.

27- Pestana M., Varennes A., Abadia J., and Faria E. 2005.Differential tolerance to iron deficiency of citrus rootstock grown in nutrient solutions, Scientia Horticulturae, 104: 25-36.

28- Romera F.J., Alcantara E. and de la Guardia M.D. 1991.Characterization of the tolerance to iron chlorosis in different peach root stocks grown in nutrient solution. Effect of bicarbonate and phosphate, Plant Soil, 130: 115-119.

29- Romheld V. 2000.The chlorosis paradox: Fe inactivation a secondary event in chlorotic leaves of grapevines, Journal of Plant Nutrition, 23 (11&12): 1629-1643.

30- Russo M.A., Sambuco F. and Belligno A. 2010. The response to iron deficiency of two sensitive grapevine cultivars grafted on a tolerant rootstock, African Journal of Biochemistry Research, 4(1): 33-42.

31- Samar S.M. and Samavat S. 1997. Causes of lime-induced iron chlorosis and methods of control, Technical Report No: 27. Soil and Water Research Institute. Agricultural Education Publishing Co. Tehran. Iran. (In Persian)

32- Smith B R. and Cheng L.2006. Fe-EDDHA alleviates chlorosis in' concord' grapevines grown at high pH, Hort Science, 41(6): 1498-1501.

33- Sociasi Company R., Gomez J. and Felipe A.J. 1995. A genetic approach to iron chlorosis in deciduous fruit trees, In: Abadia, J. (Ed). Iron nutrition in soil and plants. Kluwer Academic publishers, Dordrecht. The Netherlands. pp: 167-174.

34- Tagliavini M. and Rombola A.D. 2001. Iron deficiency and chlorosis in orchard and vineyard ecosystems, European Journal of Agronomy, 15: 71-92.Zeither, H.Z.

35- Tagliavini M., Rombola A.D. and Marangoni B. 1995. Response to iron deficency stress of pear and quince genotypes, Journal of Plant Nutrition, 18(11): 2465-2482.