Examining the Rights of Owners of Pet Dogs from the Perspective of Imamia Jurisprudence and Iranian Law with Emphasis on the Jurisprudence of Courts

فقه و اصول

Article 5, Volume 53, Issue 3 - Serial Number 126, October 2021, Pages 105-87   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/jfu.v53i3.84231

Authors

Mahdieh LatifZade¹; Hamid Afkar^{* 1}; Abdallah Khodabakhshi Shalamzari²

¹Ph.D. Student of Private Law, Ferdowsi University of Mashhad

²Assistant Professor, Ferdowsi University

Abstract

Paying attention to the changes of time, place and gradual conventional circumstances of every society is necessary. One of the issues raised in Imamia jurisprudence is that the impure objects are not capable of being owned; previously confirmed by the custom of society as well. Due to economic, cultural and social changes, this view does not remain as strong as before and in certain cases, in addition to the change of the prevailing social attitude, the Islamic jurists have also changed their opinion as to the capability of these objects to be owned. As regards pet dogs which are among impure objects, it may be said that given the social changes, their customary capability to be owned is uncontroversial; however, the qualification of halal (legitimate) profit is not still imaginable for them and this has led to different approaches to protection and non-protection of the rights of owners of pet dogs and has also provided the basis for the issuance of controversial decisions in the jurisprudence of courts. It seems that considering the customary capability of these objects to be owned, which is verifiable from the viewpoint of law and some sources of Islamic jurisprudence, as well as Haghe Ikhtisas (a special right resulting for example from possessing something) that Islamic jurisprudence recognizes for the owners of these impure objects, the protective approach should be adopted and the effects of this protective approach (civil and criminal responsibility) should be accepted.

Keywords

Customary Capability of Impure Objects to be Owned; Hahge Ikhtisas; Pet Dogs; Civil Responsibility; Criminal Responsibility

References

قرآن کریم

ابن‌بابویه، محمدبن‌على، المقنع، قم: امام‌هادى(ع)، 1415ق.

ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد، دعائم الإسلام، چاپ دوم، قم: آل‌البیت(ع)، 1385ق.

اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، چاپ49، تهران: میزان، 1395.

اصغری، عبدالرضا و مهدیه لطیف‌زاده، «رویکرد فقه امامیه دربارۀ بیع میته به مستحلین»، دو فصلنامۀ آموزه‌‌های فقه مدنی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش15، 1396، صص133تا158.

افراسیابی، محمداسماعیل و فهیم مصطفی‌زاده، «بررسی رویکرد ابزارگرا به حقوق کیفری ایران در پرتوِ قانون اساسی»، فصلنامۀ دیدگاه‌‌های حقوق قضایی، ش68، 1393، صص19تا46.

امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، چاپ بیست‌وپنجم، تهران: اسلامیه، 1384.

انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین، کتاب المکاسب، چاپ اول، قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415ق.

بحرانى، یوسف‌بن‌احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1405ق.

جعفری، امین و اصغر احمدی، «نقد سیاست کیفری تقنینی و قضایی ایران در جرم‌انگاری و تعیین کیفر شکار و صید گونه‌‌های جانوری»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، س9، ش2، 1397، صص 103تا132.

حر عاملى، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعة، قم: آل‌البیت، 1409ق.

خدابخشی، عبدالله، تمایز بنیادین حقوق مدنی و حقوق کیفری، چاپ دوم، تهران: شهر دانش، 1392.

خدابخشی، عبدالله ، حقوق دعاوی (تحلیلی حقوقی روایات)، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1395.

‌خمینى، روح‌الله، کتاب الطهارة، تهران: تنظیم و نشر آثار امام‌خمینى، 1421ق.

خوانسارى، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: اسماعیلیان، 1405ق.

رجایی، فاطمه و سیدمصطفی محقق داماد، «بررسی فقهی حقوقی مالیت اعضای بدن انسان»، مجلۀ فقه پزشکی، ش26تا27، 1395، صص137تا173.

روحانى، محمدصادق، منهاج الفقاهة، چاپ پنجم، قم: انوارالهدى، 1429ق.

سپهوند، امیر، «مسئولیت مدنی»، مجلۀ کانون وکلا، ش128تا129، 1353، صص140تا149.

شهید اول، محمدبن‌مکی، القواعد و الفوائد، چاپ اول، قم: کتاب‌فروشى مفید، بی‌تا.

شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: کتاب‌فروشی داوری، 1410ق.

صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر، مجمع الرسائل، چاپ اول، مشهد: صاحب الزمان(ع)، 1415ق.

صفایی، حسین و حبیب‌الله رحیمی، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران: سمت، 1391.

عراقى، ضیاء‌الدین، حاشیة المکاسب، به‌ تقریر ابوالفضل نجم‌آبادی، چاپ اول، قم: غفور، 1421ق.

علم‌الهدی، على‌بن‌حسین، المسائل الناصریات، رابطۀ الثقافة و العلاقات الإسلامیة، تهران: بی‌نا، 1417ق.

فاضل لنکرانى، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - المکاسب المحرمة، چاپ اول، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار(ع)، 1427ق.

فیاض، محمداسحاق، رسالۀ توضیح المسائل، چاپ اول، قم: مجلسى، 1426ق.

قاسم‌زاده، سید مرتضی، الزام‌‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، چاپ نهم، تهران: میزان، 1390.

قمى، عباس، الغایة القصوى فی ترجمة العروة الوثقى، چاپ اول، قم: منشورات صبح پیروزى، 1423ق.

کاتوزیان، ناصر، الزام‌‌های خارج از قرارداد (مسئولیت مدنی)، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1391.

کاتوزیان، ناصر، اموال و مالکیت، چاپ بیست وسوم، تهران: میزان، 1387.

کاتوزیان، ناصر، مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوق ایران، چاپ چهل‌ودوم، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1383.

کاشف الغطاء، جعفربن‌خضر، شرح الشیخ جعفر على قواعد العلاّمة ابن المطهر، بی‌جا: کاشف الغطاء-الذخائر، 1420ق.

کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تهران: دار الکتب‌ الإسلامیة، 1407ق.

محقق کرکی، على‌بن‌حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم: آل‌البیت(ع)، 1414ق.

مکارم شیرازى، ناصر، أنوار الفقاهة کتاب التجارة، قم: مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، 1426ق.

مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، چاپاول، قم: مدرسۀ امام على‌بن‌ابى‌طالب(ع)، 1427ق.

منتظری‌، حسینعلى، دراسات فی المکاسب المحرمة، قم: تفکر، 1415ق.

مهدی‌پور، حمید، «گزارش نشست قضایی استان»، نشریۀ قضاوت، ش36، 1384، ص25تا48.

میرمحمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اموال و مالکیت، چاپ بیست‌ودوم، تهران: میزان، 1387.

نایینى، محمدحسین، المکاسب و البیع، به‌تقریر محمدتقی آملی، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.

نراقى، احمدبن‌محمدمهدى، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1417ق.

نراقى، احمدبن‌محمدمهدى، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ اول، قم: آل‌البیت(ع)، 1415ق.

هاشمی شاهرودی، سیدمحمود و جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، 1426ق.

هاشمی شاهرودی ، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل‌البیت علیهم السلام، چاپ اول، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، 1423ق.

همراه با دایرة المعارف فقه اسلامی اتلاف- قسمت اول، «مجلۀ فقه اهل‌بیت علیهم السلام، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، ش50، ص 192تا223.

همراه با دایرة المعارف فقه اسلامی اتلاف- قسمت دوم، مجلۀ فقه اهل بیت علیهم السلام، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، ش51، ص184تا212.

یوسفی، احمدعلی، «پول جدید از نگاه اندیشمندان»‌، مجلۀ فقه اهل بیت علیهم السلام، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، ش16، ص108تا151.