نخستین تاریخ های خراسان در دورۀ اسلامی

فقه و اصول

مقاله 6، دوره 39، شماره 4 - شماره پیاپی 78، دی 1386، صفحه 179-210   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v39i4.66439

نویسندگان

عبدالرحیم قنوات^* ؛ اصغر منتظرالقائم؛ محمدعلی چلونگر

اصفهان

چکیده

نخستین تاریخ های خراسان بزرگ در عصر اسلامی، در فاصله نیمه سده دوم تا نیمه سده سوم هجری همزمان توسط تاریخ نگاران عراق ( ابومخنف، هشام کلبی، ابوعبیده معمربن مثنی و مدائنی) و خراسان( حفص بن منصور مروزی و سلمویه بن صالح) به رشته تحریر در آمدند.
هدف اولیۀ آثار عراقیان به دست دادن پیروزیهای اعراب مسلملن در این منطقه بود، ولی عملاً به ابعاد دیگری از تاریخ این مهم ترین ایالت شرق دنیای اسلام نیز پرداختند. مورخین خراسانی نیز فتوحات، اوضاع سیاسی و مالی منطقه را مورد توجه قرار دادند. از این کتب، هیچ نسخه مستقلی در دسترس نیست، ولی بخشهای قابل توجه از شماری از آنها در کثب نویسندگان دوره های بعد نقل شده و این چنین زمینه بازسازی فرهم آمده است. نتیجه کوشش در این زمینه، احیای چند اثر مهم از میراث تاریخ نگاری اسلام است.

کلیدواژه‌ها

خراسان؛ نخستین تاریخ ها؛ مکتب تاریخ نگاری؛ عراق؛ مورخان خراسانی

مراجع

ابن اثیر، اسد الغابه فی المعرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، 1989م.

-------، الکامل فی تاریخ، تصحیح علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1989م.

ابن اجوزی، المنتظم فی التاریخ الامم و الملوک، بیروت، تحقیق: محمد عبدالقادر عطاء و مصطفی عبدالقادر عطاء، دارالمکتب العلمیه، 1992م.

ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، بیروت، تحقیق: عدل عبدالموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیه، 1995م.

ابن خردادبه، المسالک و الممالک، تهران، ترجمه حسین قره چانلو، ناشر مترجم، 1371ش.

ابن خلکان، وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، بیروت، تصحیحی محمد عبدالرحمان المرعشلی، دار احیاء اتراث العربی، 1995م.

ابن ندیم، الفهرست، تهران، به کوشش رضا تجدّد، 1973م.