Signs of Forethought and Conscious Composition in Masnavi

جستارهای نوین ادبی

Article 2, Volume 53, Issue 2 - Serial Number 209, August 2020, Pages 23-47   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/jls.v53i2.82557

Author

soussan Jabri^*

Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Razi University

Abstract

Extended Abstract

Introduction

Is art created consciously or unconsciously? This question always sparks controversies amongst artists, researchers, philosophers, and psychologists. Nonetheless, as an intricate phenomenon, art demands both consciousness and unconsciousness to come into existence, and manifest attributes of both realms.
Poetry is the most prominent artistic form of the ancient world, and to our predecessors, thinkers, Sufis, and poets were educators. Therefore, the vast portion of the ancient literature is didactic, and poetry has been used as a rhetorical devise to effectively convey the poets’ beliefs and instructions to the audience or the readers. Needless to say, didactics requires forethought and conscious thoughts of the educators on what they aim to teach.
Masnavi is amongst the greatest Sufist didactic texts. Surprisingly, some believe that Masnavi comes from a free stream of consciousness and, as a result, they describe Masnavi as a chaotic, disorganized and opaque work.
Chaotically, he delivers an ordinary tale by means of a chain of semantic and sentimental blocks (Abdul-Hakim, 1977). And sometimes researchers have doubts and offer contradictory observations; … Rumi has surrendered himself to inspiration to see where it gets him. However, this does not imply that Rumi does not engage his conscious thoughts. As he has mastered several levels of knowledge simultaneously, ‘no task stops Him from doing other tasks’. The proof is that he returns to speech whenever he wants (Zekavati Gharehguzlu, 2007).

Theoretical Framework

This research adopts a stance opposing the contradictory views of those who argue that Rumi’s poetry comes from the unconscious and, therefore, find it chaotic and disorganized. Hence, this research seeks the signs that can manifest the author’s total consciousness in the process of composing his complicated and tatted Masnavi. First, the roots of such hasty evaluations such as awareness of Rumi’s frenzy, semantic confusion of some terms, blurring the boundary between reality and illusion, and Masnavi’s inaccessibility will be reviewed. Then, the signs that signify Rumi’s conscious and forethought toted process of composing Masnavi will be discussed.

Method

The methodology adopted is content analysis. Firstly, the contents of researches are analyzed that – implicitly or explicitly –find Masnavi chaotic and the reason is that, they said Masnavi was composed in a state of unconsciousnesss. Then, the content is analyzed to find the three types of signs of meditation and conscious composition: 1) poetics of Masnavi, 2) narrative elements in the tales of Masnavi, and 3) the internal coherence of the structure and content of Masnavi.

Results and Discussion

In the research conducted on Masnavi, there are some arguments which appear to be irrelevant such as the claim that the text is disorganized and chaotic for it was composed in a state of frenzy and unconsciousness. By analyzing these arguments, we realized the researchers’ prejudice: prior awareness of researchers of Rumi’s frenzy, semantic confusion between association of meanings and free association, ignoring the relation between free association and the stream of consciousness, ignoring the internal monologue and its relation with the stream of consciousness, ignoring the breaking of frontier between reality and illusion in Masnavi, attributing unconscious composing to Masnavi and supposing that Masnavi  is surrealist text, ignoring the inability of language in conveying Rumi’s deep Sufist ideas, difficult perception of Masnavi's language for today’s readers, difficulty of understanding Masnavi and the need to be fond of Masnavi, and the necessity of contemplation to the era that Masnavi was created.

Conclusion

After putting aside such hasty evaluations and scrutinizing the text, findings signify Rumi’s conscious and forethoughtated composition of Masnavi. The signs found can be divided into three groups:
First; poetics of Masnavi: didactics, reciting in public tradition, spending some time alone before preaching, the subjects central to Sufist thought, Masnavi’s narrative-article nature, allegorical discursive method, processing extradiegetic dialogues, dividing a massive thought into smaller parts, repetition, intratextual references, break from and return to the topic, conducting the flow the talks consciously and selection of the tales.
Second; processing narrative elements such as recreating the tales, titling, revealing the story plots, creating suspense, processing diegetic dialogues, autonomy of the tales, internal coherence of the plots, narrative delay, harmony between the subject and the themes, concluding and closing the tales.
Third; structure and content’s internal links, keywords, key sentences, key lines, structuring the text, links between the tale and the text.
The conclusion derived from these findings imply the conscious forethoughtated, and logical composition of Masnavi. The style of composing the speech elements in Masnavi show that this style is influenced by, on the one hand, Rumi’s worldview and his intellectual priorities and, on the other hand, the mood of his audience. He has composed Masnavi based on a conscious and forethoughtated plan by paying close attention to the diverse aspects of the text and his audience. Therefore, we may say that Rumi, during the fourteen years he spent on composing Masnavi, had been conscious and fully aware of both the process of composition and the details of his work and had been keeping a vigilant eye on his audience and the plan of his work.

Keywords

Forethought; Conscious Composition; Stream of Consciousness; Rumi; Masnavi

Supplementary Files

2-jabri-Final.pdf

References

ابراهیمی، میرجلال. (1374). «گسترۀ رمز در مثنوی مولانا». نامۀ فرهنگ. شمارۀ 19. صص 139-143.

اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. چاپ اول. اصفهان: نشر فردا.

امامی­فر، سیدشهاب­الدین. (1384). «شبکه­های تداعی در مثنوی مولانا». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. شماره .4. صص26-31.

بامشکی، سمیرا. (1392). « تداخل درونی در مثنوی». نقد ادبی. سال6. شمارۀ 21. صص 9-36.

-----------.  (1393). «تداخل سطوح روایی». جستارهای ادبی. شمارۀ 184. صص 1-27.

-----------؛ زحمتکش، نسیم. (1393). «کارکردهای داستان درونه­ای». ادب پژوهی. شمارۀ 9. صص9-31.

---------. قوام، ابوالقاسم. (1390). «شکست روایی و شیوه­های بازگشت به داستان در مثنوی». فنون ادبی. سال سوم. شمارۀ 1. پیاپی 4. صص 29-46.

برامکی، اعظم. دبیران، حکیمه. (1390). « نقش مخاطب در گسست­های داستانی مثنوی». مولوی پژوهی. سال پنجم. شمارۀ دهم. صص1-28.

بهنام، مینا و دیگران. (1392). «ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﺮدازش زﻣﺎن در ﻏﺰﻟﻴﺎت ﺷﻤﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﮕﺮد ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ». زﺑﺎن و ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ. ﺷﻤﺎره ﺳﻲ و ﻳﻜﻢ. صص83-108.

بیات، حسین. (1394). «خطاهای رایج در شناخت  شیوة جریان سیال ذهن». نقد ادبی. سال 8. شماره 3. صص 209-233.

پارسی نژاد، ایرج. (1380). روشنگران ایرانی و نقد ادبی. تهران: سخن.

توکلی، حمیدرضا. (1383)، « تداعی، قصه و روایت مولانا». مطالعات و تحقیقات ادبی. س1. شماره 3 و 4. صص 9-37.

----------. (1384). «مثنوی و اسلوب قصّه در قصّه». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلّم. شمارۀ 47-49. صص80-45.

جابری اردکانی، سیّدناصر. (1388). بررسی نقش اندیشه در پیوستگی قصّه­های مثنوی. استاد راهنما: نجف جوکار. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شیراز. شیراز.

----------. (1395). «شطح و شیوۀ بیان آن در مثنوی». شعرپژوهی. سال هشتم. شمارۀ اول. پیاپی27. صص41-62.

جعفری، فرشته. (1395). «ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺩﺭ ﻣﺜﻨﻮﯼ ﻣﻌﻨﻮﯼ». ﻋﺮﻓﺎﻧﯿﺎﺕ ﺩﺭ ﺍﺩﺏ ﻓﺎﺭﺳﯽ. ﺷﻤﺎﺭﻩ 62. صص561 –481.

جوکار، نجف. ( 1388) .«درآمدی بر پیوند قصه­ها و محور طولی ابیات مثنوی». گوهر گویا. سال سوم. شماره سوم. پیاپی11. صص 21-40.

جوکار، نجف. جابری، سیدناصر. (1389). «پیوند ابیات مثنوی بر مبنای تداعی و تمثیل». ادب و زبان. دورۀ جدید. شماره 28. پیاپی 25. صص51-73.

داد، سیما. (1365). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

ذکاوتی قره­گوزلو، علیرضا. (1386). «بطن اول مثنوی هنر داستان­پردازی مولوی». مطالعات عرفانی. شمارۀ پنجم. صص54-68.

زرﻳﻦ ﻛﻮب، ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ. (1386). ﻧﺮدﺑﺎن ﺷﻜﺴﺘﻪ. ﺗﻬﺮان: ﺳﺨﻦ. 

-----------------.  (1382). ِسرِّ نی. تهران: انتشارات علمی.

سجادی، علی­محمد. (1380). «مولا و مولانا». پژوهشنامۀ علوم انسانی. شمارۀ 29. صص37-49.

سلدن، رامان. ویدوسون، پیتر. (1377). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو.

شوهانی، علیرضا. (1382). « داستان­پردازی و شخصیت­پردازی در مثنوی معنوی». پژوهشهای ادبی. شمارۀ 2. صص 91-106.

شیری، قهرمان. (1386). «شناختی از داستان های مثنوی». کتاب ماه. س اول. ش 7. صص 28-41.

صفوی، سلمان. (1397). ساختار معنایی مثنوی. چاپ دوم. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.

عبدالحکیم، خلیفه. (2536). عرفان مولوی. ترجمه احمد محمدی. احمد میرعلایی. چاپ سوم. تهران: کتاب­های جیبی.

غلام، محمد. (1382). «کیفیت تعلیق در قصه­پردازی مولانا». نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. دورۀ جدید. شمارۀ 14. پیاپی11. صص71- 95.

فتوحی، محمود. (1384). «ﺗﻤﺜﯿﻞ ﻣﺎﻫﯿﺖ، اﻗﺴﺎم، ﮐﺎرﮐﺮد». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی. دورۀ 13-12. شمارۀ 49-47. صص 141 – 178.

فروزانفر، بدیع الزمان. (1380).  احادیث و قصص مثنوی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

قبادی، حسینعلی. گرجی، مصطفی. (1386). «تحلیل داستان پادشاه و کنیزک بر مبنای شیوۀ تداعی آزاد و گفتگوی سقراطی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. شمارۀ 183. صص 177-192.

محمودی، علی. خواجوی نژاد، لیلا. (1389). «بررسی ساختار تداعی در حکایتی از مثنوی». مجموعه مقالات پنجمین همایش پژوهش های زبان و ادب فارسی. دانشگاه تربیت معلم سبزوار. صص546-599.

محمودی، محمدعلی. صادقی، هاشم. (1388). « تداعی و روایت داستان جریان سیال ذهن». پژوهشهای ادبی. سال 6. شمارۀ 24. صص 129-144.

محمدی، علی. بهاروند، آرزو. (1392). «شیوه­های پایان­بندی در داستان­های مثنوی».  ادب فارسی. دورۀ 3. شمارۀ 2. شماره پیاپی 12. صص19-38.

مظفری، سید ابوطالب. (1382). «صورت از بی­صورتی، نگرشی بر ساختار روائی مثنوی مولوی». مجلۀ شعر. شماره 33. صص40 – 43.

مولوی، جلال­الدین محمد بن ­محمد. (1384). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد. ا. نیکلسون. چاپ ششم. تهران: هرمس.

میر صادقی، جمال. (1377). واژه­نامۀ هنر داستان­نویسی. تهران: کتاب مهناز.

مهدی­زاده فرد، بهروز. امامی، نصرالله. (1388). «بررسی چند شگرد روایی در قصه­های مثنوی». نقد ادبی. سال2. شماره 8. صص141-162. 

مهرآبی بی­ابری، فرشته. (1393). الگوهای چینش اپیزود (داستان در داستان) و پیوند آن با ساختار و محتوی در مثنوی مولوی. پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. استاد راهنما: سوسن جیری. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی.

واحدی، زهرا سادات. (1392). ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻌﺎﻧﻲ درﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮﻳﺰی رواﻳﺖ­ﻫﺎی ﻣﺜﻨﻮی. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. استاد راهنما:حسن ذوالفقاری. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اراک.

 وزین­پور، نادر. (1388). آفتاب معنوی. چاپ دهم. تهران: امیر کبیر.

یاری، منوچهر. (1374). «ساختار داستانی در درام ایرانی (ساخت قصه در قصه، نمایش در نمایش)». نقد سینما. شماره 5. صص31- 35.

یوسف پور، محمد کاظم. (1386). «نقش استطراد در حکایات مثنوی». پژوهشهای ادبی. شمارۀ 16. صص271-294.