اثرات اسانس مرزنگوش، شاه‌اسپرم، گندواش، رازیانه و کاج بر جوجه‌های گوشتی: اثرات ضدباکتریایی In-Vitro و عملکرد، مورفولوژی ژئوژنوم و جمعیت میکروبی ایلئوم

پژوهشهای علوم دامی ایران

مقاله 5، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 40، دی 1398، صفحه 463-479   

نوع مقاله: علمی پژوهشی- تغذیه طیور

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijasr.v11i4.77873

نویسندگان

علی خطیب جو^{* 1}؛ مریم اعلائی²؛ فرشید فتاح نیا³؛ مصطفی نعمتی³؛ محمدرضا حافظی احمدی⁴؛ هومن فرزادی⁵

¹گروه علوم دامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

²گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

³دانشگاه ایلام

⁴دانشگاه علوم پزشکی ایلام

⁵دانشگاه شهرکرد

چکیده

اثرات ضد باکتریایی اسانس­های هیدروالکلی مرزنگوش، شاه­اسپرم، گندواش، رازیانه و کاج بر باکتری­های اشریشیاکلی، کلبسیلا پنومونیه و سالمونلا تیفی‌موریوم در شرایط  in-vitroو حیوان زنده مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش اول تأثیر اسانس­های هیدروالکلی بر قطر هاله عدم رشد باکتری­های اشریشیاکلی، کلبسیلا پنومونیه و سالمونلا تیفی­موریوم در مقایسه با آنتی­بیوتیک جنتامایسین در محیط in-vitro مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمایش in-vitro، در آزمایش دوم اثر سه اسانس­ هیدروالکلی مرزنگوش، شاه­اسپرم و گندواش بر عملکرد، مورفولوژی و بافت روده و جمعیت باکتری­های دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 384 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی از هر دو جنس) در قالب طرح کاملاً تصادفی به 8 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار اختصاص داده شد. به دلیل اثرات مثبت اسانس‌های مرزنگوش، گندواش و  شاه­اسپرم در آزمایش اول، تیمارهای آزمایش دوم عبارت بودند از: 1) جیره پایه (شاهد)، 2) جیره پایه + 200 میلی­گرم در کیلوگرم آنتی­بیوتیک کلی­استاپ 10، 3 و 4) جیره پایه + 200 و 400 میلی‌گرم اسانس مرزنگوش در کیلوگرم جیره، 5 و 6) جیره پایه + 200 و 400 میلی‌گرم اسانس گندواش در کیلوگرم جیره و 7 و 8) جیره پایه + 200 و 400 میلی‌گرم اسانس شاه­اسپرم در یک کیلوگرم جیره. در هفته دوم جوجه­های هر تکرار به 3 گروه 4 تایی تقسیم شدند و با یک میلیلیتر محلول حاوی 109×1 cfu  باکتری­­های اشریشیا­کلی و سالمونلا تیفی­موریوم از طریق خوراکی آلوده شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد که در مقایسه با اسانس‌های کاج و گندواش، اسانس­های رازیانه، شاه­اسپرم و مرزنگوش مانع رشد باکتری‌های اشریشیاکلی و سالمونلا تیفی­موریوم شدند و در مقایسه با آنتی­بیوتیک جنتامایسین، بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به اسانس شاه‌اسپرم بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که افزودن اسانس­ها به جیره جوجه‌های گوشتی موجب بهبود مقادیر خوراک مصرفی روزانه و افزایش وزن و عدم تأثیر بر ضریب تبدیل خوراک جوجه­های گوشتی آلوده شده، شدند. افزودن اسانس مرزنگوش سبب افزایش درصد لنفوسیت و کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت در جوجه­های آلوده شده با باکتری­ اشریشیا­کلی شد. اسانس­ها سبب افزایش جمعیت باکتری­های لاکتوباسیل جوجه­های سالم و کاهش جمعیت باکتری اشریشیا­کلی در گروه آلوده شده با باکتری­ اشریشیا­کلی شدند. به­طور کلی، آنتی­بیوتیک قابلیت جایگزینی با اسانس­ها را دارد و قادر به کاهش اثرات نامساعد سالمونلوز و کلی­باسیلوز در جوجه­های گوشتی شد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ اشریشیاکلی؛ جوجه گوشتی؛ سالمونلا تیفی‌موریوم؛ عملکرد

مراجع

1. Bassett, R., 2000. Oregano’s positive impact on poultry production. World Poultry-Elsevier, 16 (9): 31-34.

2. Berahou, A., A. Auhmani, N. Fdil, A. Benharref, M. Jana, and C. A. Gadhi. 2007. Antibacterial activity of quercus ilex bark's extracts. Journal of Ethnopharmacology, 112 (3): 426-429.

3. Botsoglou, N. A., D. J. Fletouris, P. Florou-Paneri, E. Christaki, and A. B. Spais. 2003. Inhibition of lipid oxidation in long-term frozen stored chicken meat by dietary oregano essential oil and α-tocopheryl acetate supplementation. Food Research International, 36(3): 207-213.

4. Brenes, A. and E. Roura. 2010. Essential oils in poultry nutrition: Main effects and modes of action. Animal Feed Science and Technology, 158: 1-14.

5. Çabuk, M., M. Bozkurt., A. Alcicek., Y. Akbas., and K. Kucukyilmaz. 2006. Effect of an herbal essential oil mixture on growth and internal organ weight of broilers from young and old breeder flocks. South African Journal of Animal Science, 36: 135-141.

6. Cerisuelo, A., C. Marin, F. Sanchez-Vizcaino, E. A. Gomez, J. M. De la Fuente, R. Duran, and C. Fernandez. 2014. The impact of a specific blend of essential oil components and sodium butyrate in feed on growth performance and Salmonella counts in experimentally challenged broilers. Poultry Science, 93: 599-606.

7. Cross, D. E., R. M. McDevitt, K. Hillman, and T. Acamovic. 2007. The effect of herbs and their associated essential oils on performance, dietary digestibility and gut microflora in chickens from 7 to 28 days of age. British Poultry Science, 48: 496-506.

8. Chun, S. S., A. V. Vattern., Y. T. Lin., and K. Shetty. 2004. Phenolic antioxidants from clonal oregano (Origanum vulgare) with antimicrobial activity against Helicobacter pylori. Process Biochemistry, 40: 809-816.

9. Ferket, P. R. 2004. Alternatives to antibiotics in poultry production: Responses, practical experience and recommendations, Page 57-67 in Nutritional Biotechnology in the Feed and Food Industries, Lyons, T. P. and K. A. Jacques. Nottingham University Press, Nottingham. UK.

10. Giannenas, I., P. Florou-paneri., M. Papazahariadou., N. Botsoglou., E. Christaki., and A. B. Spaisn. 2003. Effect of dietary supplementation with oregano essential oil on performance of broilers after experimental infection with Eimeria tenella. Archives in Animal Nutrition, 57: 99-106.

11. Giannenas, I., P. Florou-paneri., N. Botsoglou., E. Christaki., and A. B. Spaisn. 2005. Effect of supplementing feed with oregano and/or a-tocopheryl acetate on growth of broiler chickens and oxidative stability of meat. Journal of Animal and Feed Sciences, 14: 521-535.

12. Golfaraz. M. 2008. Antbacterial and antifungal activity of foeniculum vulgare. African Journal of Biotechnology, 7: 326-346.

13. Gopi, M., K. Karthik, H. V. Manjunathachar, P. Tamilmahan, M. Kesavan, M. Dashprakash, B. L. Balaraju, and M. R. Purushothaman. 2013. Essential Oils as a Feed Additive in Poultry Nutrition. Advances in Animal and Veterinary Sciences, 2(1): 1-13.

14. Hammer, K. A., C. F. Carson, and T. V. Riley. 1999. Antimicrobial activity of essential oils and other plant extracts. Journal of Applied Microbiology, 86(6): 985-990.

15. Hashemipour, H., H. Kermanshahi., A. Golian., A. Raji., and M. M. Van Krimpen. 2012. Effect of thymol + carvacrol by next enhance 150 on Intestinal development of broiler chickens fed CMC containing diet. Iranian Journal of Applied Animal Science, 3(3): 567-576.

16. Helander, I. M., H. L.Alakomi, K. Latva-Kala, T. Mattila-Sandholm, I. Pol, E. J. Smid, L.G. Gorris, and A. Von Wright. 1998. Characterization of the action of selected essential oil components on Gram-negative bacteria. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 46(9): 3590-3595.

17. Jamroz, D., T. Wertelecki, M. Houszka, and C. Kamel. 2006. Influence of diet type on the inclusion of plant origin active substances on morphological and histochemical characteristics of the stomach and jejunum walls in chicken. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition, 90(5‐6): 255-268.

18. Jang, I. S., Y. H. Ko, S. Y. Kang, and C. Y. Lee. 2007. Effect of a commercial essential oil on growth performance, digestive enzyme activity and intestinal microflora population in broiler chickens. Animal Feed Science and Technology, 134: 304-315.

19. Juteau, F., V. Masotti, J. M. Bessière, M. Dherbomez, and J. Viano. 2002. Antibacterial and antioxidant activities of Artemisia annua essential oil. Fitoterapia, 73(6): 532-535.

20. Kannathasan, K., A. Senthilkumar, and V. Venkatesalu. 2011. Mosquito larvicidal activity of methyl-P-hydroxybenzoate isolated from the leaves of Vitex Trifolia Linn. Acta-Tropica, 120(1-2): 115-118.

21. Khalaji, S., M. Zaghari, K. H. Hatami, S. Hedari-Dastjerdi, L. Lotfi, and H. Nazarian. 2011. Black cumin seeds, Artemisia leaves (Artemisia sieberi), and Camellia L. plant extract as phytogenic products in broiler diets and their effects on performance, blood constituents, immunity, and cecal microbial population. Poultry Science, 90(11): 2500-2510.

22. Khan, S. H., M. Atif, N. Mukhtar, A. Rehman, and G. Fareed. 2011. Effects of supplementation of multi-enzyme and multi-species probiotic on production performance, egg quality, cholesterol level and immune system in laying hens. Journal of Applied Animal Research, 39(4): 386-398.

23. Kırkpınar, F., H. B. Ünlü, and G. Özdemir. 2011. Effects of oregano and garlic essential oils on performance, carcass, organ and blood characteristics and intestinal microflora of broilers. Livestock Science, 137(1-3): 219-225.

24. Lee, K. W., H. Everts, and A. G. Beynen. 2004. Essential oils in broiler nutrition. International Journal of Poultry Science, 3(12): 738-752.

25. Lee, K. W., H. Everts, H. J. Kappert, K. H. Yeom, and A. C. Beynen. 2003. Dietary carvacrol lowers body weight gain but improves feed conversion in female broiler chickens. Journal of Applied Poultry Research, 12(4): 394-399.

26. Mansoub, N.H., 2011. Comparative influence of using different level of Tanacetum balsamita with probiotic on performance and serum composition of broiler chickens. Advances in Environmental Biology, 2708-2712.

27. Sakar, M. K., D. Şöhretoğlu, M. Özalp, M. Ekizoğlu, S. Piacente, and C. Pizza. 2005. Polyphenolic compounds and antimicrobial activity of Quercus aucheri leaves. Turkish Journal of Chemistry, 29(5): 555-559.

28. Sandri, I. G., J. Zacaria, F. Fracaro, A. P. L. Delamare, and S. Echeverrigaray. 2007. Antimicrobial activity of the essential oils of Brazilian species of the genus Cunila against foodborne pathogens and spoiling bacteria. Food Chemistry, 103(3): 823-828.

29. Shirazi, M. H., GH. Amin, B. Akhondi Lavasani, and S. Eshraghi. 2012. Microbial growth inhibitory effect of Adiantum capillus-veneris extract on gram positive and gram negative bacteria. Medicinal Plant, 4(40): 124-132 (in Persian).

30. Vagia, E., B. Simandi, A. Suhajd, and E´. He´thely. 2005. Essential oil composition and antimicrobial activity of Origanum majorana L. extracts obtained with ethyl alcohol and supercritical carbon dioxide. Food Research International, 38: 51-57.