ارزیابی شاخص‌های کارایی مصرف نیتروژن ارقام جدید و قدیم جو (Hordeum vulgare L.) در شرایط اقلیمی استان گلستان (مطالعه موردی گنبد کاووس)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 14، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 38، دی 1397، صفحه 1149-1160   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i4.62525

نویسندگان

ََعلی اصغر میرزایی؛ علی راحمی کاریزکی^* ؛ علی نخ زری مقدم؛ عبداللطیف قلی زاده

گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

چکیده

به‌منظور مطالعه­ی تغییر کارآیی مصرف نیتروژن و صفات مرتبط با آن، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش از 8 رقم جو (Hordeum Vulgare L.) که در طی سال­های 1371 تا 1390 آزاد شده بودند استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در طی سال­های فعالیت اصلاحی در جهت بهبود عملکرد جو، کارآیی مصرف نیتروژن و کارآیی بهره­وری افزایش یافته است در حالی‌که در کارآیی جذب نیتروژن تغییر چندانی مشاهده نشده است. از آنجا که کارآیی مصرف نیتروژن متشکل از دو جزء کارآیی جذب نیتروژن و کارآیی بهره­وری نیتروژن است بنابراین، بهبود در کارآیی مصرف نیتروژن بیش‌­تر به‌دلیل بهبود در کارآیی بهره­وری نیتروژن بود. همچنین به­‌نظر می­رسد در طی سال­‌های آزادسازی ارقام جو مورد مطالعه تغییر در جهت بهبود درصد پروتئین دانه صورت نگرفته است به­‌عبارت دیگر، تلاش در جهت افزایش عملکرد دانه نسبت به شاخص برداشت نیتروژن در فرآیندهای اصلاحی بیش­‌تر مدنظر قرار گرفته است و این مساله می­تواند تا حدودی عدم تغییر در درصد پروتئین دانه و حتی کاهش این صفت را توجیه نماید.

کلیدواژه‌ها

غلظت پروتئین دانه؛ کارآیی بهره وری نیتروژن؛ کارآیی جذب نیتروژن؛ کارآیی مصرف نیتروژن

مراجع

Abeledo, L.G., Calderini, D.F., and Slafer, G.A. 2008. Nitrogen economy in old and modern malting barley. Field Crops Research 106: 171–178.

Ahmadi, K., Gholizade, H., Ebadzade, H.R., Hossinpour, R., Hatami, F., fazli, B., Kazemiyan, A., and Rafiei, M. 2015. Agricultural statistics. Ministry of Agriculture p169. (In Persian)

Anbessa, Y., and Juskiw, P. 2012. Strategies to increase nitrogen use efficiency of spring barley. Canadian Journal of Plant Science 92: 617-625.

Anbessa, Y., Juskiw, P., Good, A., Nyachiro, J., and Helm, J. 2009. Genetic variability in nitrogen use efficiency of spring barley. Crop Science 49: 1259–1269.

Ayadi, S., Karmous, C., Hammami, Z., Trifa, Y., and Rezgui, S. 2014. Variation of durum wheat yield and nitrogen use efficiency under Mediterranean rain fed environment. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 7(10): 693-699.

Beatty, P.H., Anbessa, Y., Juskiw, P., Carroll, R.T., Wang, J., and Good, A.G. 2010. Nitrogen use efficiencies of spring barley grown under varying nitrogen conditions in the field and growth chamber. Annals of Botany 105: 1171–1182.

Chen, Y., Xiao, C., Wu, D., Xia, T., Chen, Q., Chen, F., Yuan, L., and Mi, G. 2015. Effects of nitrogen application rate on grain yield and grain nitrogen concentration in two maize hybrids with contrasting nitrogen remobilization efficiency. European Journal of Agronomy 62: 79-89.

Foulkes, M.J., Reynolds, M.P., and Sylvester-Bradley, R. 2009. Genetic improvement of grain crops: yield potential. PP 355–386 in: Sadras, V.O., Calderini, D.F. (Eds.), Crop Physiology applications for genetic improvement and agronomy. Academic Press, Amsterdam.

Ghasemi, A., Ghanbari, A., Fakheri, B.A., and Fanaie, H.R. 2016. Effect of different fertilizer resources on yield and yield components of grain maize (Zea mays L.) influenced by tillage managements. Journal of Agroecology 7(4): 499-512.

Giambalwo, D., Ruisi, P.G., and Miceli D. 2010. Nitrogen use efficiency and nitrogen fertilizer recovery of durum wheat genotypes as affected by interspecific competition. Agronomy journal 102(2): 707-715.

Haji Hoseinlou, S., Ebadi, A., Ghaffari, M., and Mostafaei, E. 2013. Nitrogen use efficiency under water deficit condition in spring barley. International Journal of Agronomy and Plant Production 4: 3681-3687.

Ju, C., Buresh, R.J., Wang, Z., Zhang, H., Liu, L., Yang, J., and Zhang, J. 2015. Root and shoot traits for rice varieties with higher grain yield and higher nitrogen use efficiency at lower nitrogen rates application. Field Crops Research 175: 47-55.

Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Moradi, R., and Alizade, Y. 2015. Evaluation of yield and nitrogen use efficiency of maize and cotton intercropping under different nitrogen levels. Iranian Journal of Field Crops Research 13(1): 1-13. (In Persian)

Li, P., Chen, F., Cai1, H., Liu, J., Pan, Q., Liu, Z., Gu, R., Mi, G., Zhang, F., and Yuan, L. 2015. A genetic relationship between nitrogen use efficiency and seedling root traits in maize as revealed by QTL analysis. Journal of Experimental Botany 66(20): 1-14.

Li, Z., Li, B., and Tong, Y. 2008. The contribution of distant hybridization with decaploid Agropyron elongatum to wheat improvement in China. Journal of Genet. Genomics 35: 451–456.

Ma, W., Li, J., Ma, L., Wang, F., Sisak, I., Cushman, G., and Zhang, F. 2009. Nitrogen flow and use efficiency in production and utilization of wheat, rice, and maize in China. Agricultural Systems 99: 53–63.

Muurinen, S., Kleemola, J., and Peltonen-Sainio, P. 2007. Accumulation and translocation of nitrogen in spring cereal cultivars differing in nitrogen use efficiency. Agronomy Journal 99: 441–449.

Muurinen, S., Slafer, G.A., and Peltonen-Sainio, P. 2006. Breeding effects on nitrogen use efficiency of spring cereals under northern conditions. Crop Science 46: 561–568.

Nakhzari Moghaddam, A. 2016. Effect of nitrogen and different intercropping arrangements of barley (Hordeum vulgare L.) and pea (Pisum sativum L.) on forage yield and competitive indices. Journal of Agroecology 8(1): 47-58.

Picard, D., Ghiloufi, M., Saulas, P., and de Tourdonnet, S. 2010. Does under sowing winter wheat with a cover crop increase competition for resources and is it compatible with high yield. Field Crops Research 115: 9–18.

Rahemi Karizaki, A., Galeshi, S., and Soltani, A. 2015. Compare of nitrogen economy between new and old varieties of wheat in 38 last years in Golestan Province. Journal of crop production 7(3):17-32. (In Persian)

Shanahan, J.F., Kitchen, N.R., Raun, W.R., and Schepers, J.S. 2008. Responsive in-season nitrogen management for cereals. Computers and Electronics in Agriculture 61: 51–62.

Shejbalova, Š., Černý, J., Vašak, F. Kulhanek, M., and Balik, J. 2014. Nitrogen efficiency of spring barley in long-term experiment. Plant Soil Environmental 60(7): 291–296.

Soleymani, F., and Ahmadvand, G. 2016. The effect of chemical, biological and organic nutritional treatments on sunflowers yield and yield components under water deficit stress. Journal of Agroecology 8(1): 107-119.

Soltani, A. 2007.Application of SAS in statistical analysis. Jehad Daneshgahi Publisher. p182.

Syeidi, M., and Rezvani Moghadm, P. 2011. Study yield, its components and nitrogen use efficiency using of compost mushroom, biological and urea fertilizer in wheat. Journal of Agroecology 3(3): 313-323.

Zand, N., Shakiba, M.R., Moghaddam-Vahed, M., and Dabbagh-Mohammadai-nasab, A. 2014.Response of sorghum to nitrogen fertilizer at different plant densities. International Journal of Farming and Allied Sciences 3: 71-74.