اثر زمان اعمال سطوح مختلف تنش شوری بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی علوفه کوشیا (Kochia scoparia)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 6، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1393، صفحه 613-620   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i4.45144

نویسندگان

جعفر نباتی^{* 1}؛ محمد کافی²؛ احمد نظامی²؛ پرویز رضوانی مقدم²؛ علی معصومی³؛ محمد زارع مهرجردی⁴

¹شرکت فناوران بذر یکتا

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه پیام نور خراسان رضوی

⁴مجتمع آموزش عالی شیروان

چکیده

افزایش شوری خاک و آب در بسیاری از مناطق دنیا تولید محصولات زراعی را به چالش کشیده است. کوشیا از جمله گیاهانی است که قابلیت رشد در محیط‌های شور را داشته و استفاده از آن به عنوان علوفه، فرصت ارزشمندی برای بهره‌برداری از این منابع می‌باشد. به همین منظور مطالعه‌ای روی گیاه شور زیست کوشیا در سطوح مختلف تنش شوری (0، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 دسی‌زیمنس بر متر)، با اعمال تنش از ابتدای کاشت، مرحله گیاهچه‌ای و اعمال متناوب تنش با آب شور و غیر شور در سه آزمایش جداگانه با استفاده از طرح کاملا تصادفی و چهار تکرار در محیط طبیعی در گلدان‌های بزرگ انجام گرفت. نتایج اعمال تنش شوری در ابتدای کاشت حاکی از این بود که بذور کوشیا تنها تا 30 دسی‌زیمنس بر متر کلرید سدیم توانایی سبز شدن دارند. ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌ها، وزن تر و خشک اندام‌هوایی، عملکرد ماده خشک قابل هضم، ارزش هضمی، عملکرد پروتئین خام و محتوی خاکستر با افزایش شوری در مرحله کاشت و گیاهچه‌ای کاهش یافتند. از طرف دیگر با افزایش سطح تنش شوری قابلیت هضم ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی، درصد پروتئین خام و درصد خاکستر با اعمال تنش در مرحله کاشت و گیاهچه‌ای افزایش یافت. میزان فنل کل در هیچ یک از آزمایش‌ها تحت تاثیر شوری قرار نگرفت. اعمال متناوب آبیاری با آب شور و غیر شور در مرحله گیاهچه‌ای تاثیر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه به جز ارزش هضمی و درصد خاکستر نداشت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که گیاهچه‌های کوشیا در ابتدای رشد به شوری حساس هستند و در صورت دسترسی به آب شیرین بهتر است تا استقرار کامل با آب شیرین و سپس با آب شور آبیاری شوند. اعمال متناوب آبیاری با آب شور و غیر شور در مرحله گیاهچه‌ای موجب عدم کاهش تولید زیست توده کوشیا می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ارزش هضمی؛ پروتئین؛ خاکستر؛ فنل؛ قابلیت هضم

مراجع

نباتی. ج، کافی. م، نظامی. ا، رضوانی مقدم. پ، معصومی. ع و زارع مهرجردی. 1392. اثر شوری بر سلولز، همی سلولز و لیگنین ساقه و برگ و خصوصیات دیواره‌های سلولی ساقه کوشیا ( (Kochia scoparia. مجله علوم زراعی ایران. 561-551.

2- Barrett-Lennard, E. G., C. V. Malcolm, and A. D. Bathgate. 2003. Saltland Pastures in Australia. Land & Water Australia, Canberra.

3- Ben-Ghedalia, D., R. Solomonb, J. Mirona, E. Yosefa, Z. Zombergb, E. Zukermanb, A. Greenbergc and T. Kipnisa. 2001. Effect of water salinity on the composition and in vitro digestibility of winter-annual ryegrass grown in the Arava desert. Animal Feed Science and Technology. 91: 139-147.

4- Bryant, J.P., F.D, Provenza, J. Pastor, P.B. Reichardt, T.P. Clausen, and J.T. Du Toit. 1991. Interactions between woody plants and browsing mammals mediated by secondary metabolites. Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics. 22: 431-446.

5- Danesh Mesgaran, M., and M.D. Stern. 2005. Ruminal and post-ruminal protein disappearance of various feeds originating from Iranian plant varieties determined by the in situ mobile bag technique and alternative methods. Animal Feed Science and Technology. 118: 31–46.

6- Edwing, K., and J.P. Dobrowolski. 1992. Dynamics of shrub die of a salt desert plant community. Journal of Range Management Archives. 45: 194-199.

7- Francois, L.E. 1976. Salt tolerance of prostrate summer cypress (Kochia prostrata). Agronomy Journal. 68: 455-457.

8- Fuehring, H.D., R.E. Finkner, and C.W. Oty. 1985. Yield and composition of kochia forage as affected by salinity of water and percent leaching. [On-line]. http://wrri.nmsu.edu/publish/techrpt/abstracts/abs199.html. [4 Jun 2005].

9- Guerrero-Rodriguez, J.D. 2006. Growth and nutritive value of Lucerne (Medicago sativa L.) and Melilotuse (Melilotuse albus Medik.) under saline conditions. Thesis (Ph.D.)-School of Agriculture, Food and Wine Adelaide Australia.

10- Jami Al Ahmadi, M., and M. Kafi. 2008. Kochia (Kochia scoparia): To be or not to be? In: Crop and Forage Production using Saline Waters. (Eds.): M. Kafi and M.A. Khan. NAM S&T Centre. Daya Publisher, New Delhi.

11- Kafi, M., H. Asadi and A. Ganjeali. 2010. Possible utilization of high salinity waters and application of low amounts of water for production of the halophyte Kochia scoparia as alternative fodder in saline agroecosystems. Agricultural Water Management. 97: 139-147.

12- Khan, M.A., and I.A. Ungar. 2001. Seed germination of Triglochin maritima as influenced by salinity and dormancy relieving compounds. Biologia Plantarum. 44: 301-303.

13- Khan, M.A., R. Ansari, H. Ali, B. Gul and B.L. Nielsen. 2009. Panicum turgidum, a potentially sustainable cattle feed alternative to maize for saline areas. Agriculture, Ecosystems & Environment. 129: 542–546.

14- Lu, C.M., N.W. Qiu, Q.T. Lu, B.S. Wang, and T.Y. Kuang. 2002. Does salt stress lead to increased susceptibility of photosystemII to photoinhibition and changes in photosynthetic pigment composition in halophyte Suaeda salsa grown outdoors? Plant Science. 163: 1063–1068.

15- Maas E.V. 1993. Salinity and citriculture. Tree Physiology. 12: 195-216.

16- Maas E.V., and Hoffman G.J. 1977. Crop salt tolerance- current assessment. Journal of the Irrigation and Drainage Division. 103: 115-134.

17- Makkar, H.P.S., M. Bluemmel, N.K. Borowy, and K. Becker. 1993. Gravimetric determination of tannins and their correlations with chemical and protein precipitation methods. Journal of the Science of Food and Agriculture. 61: 161–165.

18- Marschner H. 1995. Mineral nutrition of higher plants 2nd Ed. Academic Press: London.

19- Masters, D.G., S.E. Benes and H.C. Norman. 2007. Biosaline agriculture for forage and livestock production. Agriculture, Ecosystems & Environment. 19: 234–248.

20- Menke, K.H. and H. Steingass. 1988. Estimation of the energetic feed value obtained from the chemical analysis and in vitro gas production using rumen fluid. Animal Research Development (Germany). 28: 7–55.

21- Munns, R. and M. Tester. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review of Plant Physiology. 59: 651-681.

22- Noaman, M.H., and E. El-Haddad. 2000. Effects of irrigation water salinity and leaching fraction on the growth of six halophyte speciesJournal of Agricultural Science. 135: 279–285.

23- Parida, A.K., and A.B. Das. 2005. Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety. 60: 324-349.

24- Riasi, A., M. Danesh Mesgaran, M.D. Stern, and M.J. Ruiz Moreno. 2008. Chemical composition, in situ ruminal degradability and post-ruminal disappearance of dry matter and crude protein from the halophytic plants Kochia scoparia, Atriplex dimorphostegia, Suaeda arcuata and Gamanthus gamacarpus. Animal Feed Science and Technology. 141: 209-219.

25- Robbins, C.T., T.A, Harley, A.E. Hagerman, O. Hjeljord, D.L. Baker, C.C. Schwartz, and W.W. Moutz. 1987. Role of tannins in defending plants against ruminants: Reduction in protein availability. Ecology. 68: 98-107.

26- Robinsona, P.H.S., R. Grattanb, G. Getachew, C.M. Grievec, J.A. Possc, D.L. Suarezc and S.E. Benesd. 2004. Accumulation and potential nutritive value of some forages irrigated with saline-sodic drainage water. Animal Feed Science and Technology. 111: 175-189.

27- Salehi, M., Kafi, M., and Kiani, A. 2009. Growth analysis of kochia (Kochia scoparia (L.) schrad) irrigated with saline water in summer cropping. Pakistan Journal of Botany. 41: 1861-1870.

28- Sherrod, L.B. 1971. Nutritive value of Kochia scoparia. I. Yield and chemical composition at three stages of maturity. Agronomy Journal. 63: 343-344.

29- Sherrod, L.B. 1973. Nutritive value of kochia hay compared with alfalfa hay. Journal of Dairy Science. 56: 923-926.

30- Sultana, N., T. Ikeda and R. Itoh. 1999. Effect of NaCl salinity on photosynthesis and dry matter accumulation in developing rice grains. Environmental and Experimental Botany. 42: 211–20.

31- Suyama, H., S.E. Benes, P.H. Robinson, S.R. Gratten, C.M. Grieve, and G. Getachew. 2007. Forage yield and quality under irrigation with saline-sodic drainage water: Greenhouse evaluation. Agricultural Water Management. 88:159–172.