تأثیر کاربرد سویه‌های سودوموناس فلورسنت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام کلزا

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 2، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1394، صفحه 211-217   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i2.49666

نویسندگان

رضا نجفی^{* 1}؛ جواد وفابخش²؛ قدیر طاهری¹؛ حمیدرضا ذبیحی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³موسسه تحقیقات خاک و آب استان خراسان رضوی

چکیده

باکتری‌های محرک رشد گیاه به‌عنوان مکمل و جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی شناخته می‌شوند که از طریق مستقیم و غیرمستقیم باعث رشد گیاه می‌شوند. این مطالعه به‌منظور بررسی اثر سویه‌هایی از باکتری سودوموناس فلورسنت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام کلزا در سال زراعی 1388-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مشهد به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل: چهار سطح تلقیح باکتری به‌صورت، تلقیح با سودوموناس فلورسنس 169، سودوموناس پتیدا 108، مخلوط دو سویه و به‌همراه شاهد بدون تلقیح و شش رقم کلزا به نام‌های: landrace، BP.18، Goldrush، Parkland، Hyola330و Hyola401که از سه گروه B.rapa، B.juncea و B.napus می‌باشد. نتایج نشان داد سویه‌های باکتری اثرات مختلفی در هر یک از اجزاء عملکرد و عملکرد ارقام استفاده شده در آزمایش دارد. باکتری‌های محرک رشد اختلاف معنی‌داری را در تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه داشت و تفاوت ارقام نیز در تمامی صفات مورد ارزیابی به‌جز وزن هزار دانه معنی‌دار بود (p≤0.05). در اثر متقابل رقم و باکتری اختلاف معنی‌داری در صفات سطح غلاف، تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه مشاهده شد (p≤0.05). به‌طورکلی نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کاربرد باکتری‌های محرک رشد در ترکیب با ارقام مختلف، در بهبود ویژگی‌های رشدی و عملکرد ارقام گیاه روغنی کلزا تأثیرات مثبتی داشته است.

کلیدواژه‌ها

باکتری‌های محرک رشد گیاه؛ دانه روغنی؛ رقم؛ کلزا

مراجع

1- پاسبان اسلام، ب.، م. ر. شکیبا، م. ر. نیشابوری، م. مقدم و م. ر. احمدی. 1380. اثرات کمبود آب بر روی میزان و رشد و ظرفیت فتوسنتزی خورجین در کلزا. دانش کشاورزی (1)11: 94-83.

2- حسن زاده، ا.، د. مظاهری، م. ر. چایی چی و خاوازی ک. 1386. کارآیی مصرف باکتری های تسهیل کننده جذب فسفر و کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزا عملکرد جو. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی 77: 118-111.

3- ذبیحی، ح. ر.، غ. ر. ثواقبی، ک. خاوازی و ع. گنجعلی. 1388. رشد و عملکرد گندم در پاسخ به تلقیح باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه در سطوح مختلف فسفر. مجله پژوهش های زراعی ایران (1)2: 51-41.

4- ذبیحی، ح. ر.، غ. ر. ثواقبی، ک. خاوازی و ع. گنجعلی. 1388. بررسی کاربرد سویه هایی از سودوموناس های فلورسنت بر عملکرد گندم در سطوح مختلف شوری. مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) (1)23: 208-199.

5- ریحانی تبار، ع. 1379 .بررسی جمعیت سودوموناس های فلورسنت در ریزوسفر گندم کشت شده در خاک های زراعی استان تهران و تعیین پتانسیل آنها برای افزایش رشد گیاهان .پایان نامه کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه تهران.

6- رضوان بیدختی، ش.، ع. ر. دشتبان، م. کافی و س. سنجانی. 1388. ارزیابی اثرات کاربرد سویه هایی از باکتری سودوموناس بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در سطوح مختلف فسفر. نشریه بوم شناسی کشاورزی (1)1: 40-33.

7- عزیزی، م. و پ. آروین. 1388. اختلاف عملکرد و کارآیی مصرف نور در ارقام بهاره کلزا. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی (4)1: 48-35.

8- نظارت، س. و ا. غلامی. 1388. نقش تلقیح مضاعف باکتری های آزوسپریلوم و سودوموناس در بهبود جذب عناصر غذایی در ذرت. نشریه بوم شناسی کشاورزی (1)1: 32-25.

9- وفا بخش، ج.، م. نصیری محلاتی و ع. ر. کوچکی. 1387. اثر تنش خشکی بر عملکرد و کارآیی مصرف نور در ارقام کلزا (Brassica napus L.). مجله پژوهش‌های زراعی ایران (1)6: 204-193.

10- ولدیانی، ع.، و م. تاج بخش. 1386. مقایسه مراحل فنولوژیک و سازگاری 25رقم پیشرفته کلزا (Brassica napus L.) در کشت پاییزه در ارومیه. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی 1: 343-329.

11- Belimov, A. A., V. L. Safronova, and T. Mimura. 2002. Response of spring rape to inoculation with plant growth promoting rhizobacteria containing 1-aminocyclopropane-1-car-boxylate deaminase depends on nutrient status of the plant. Canadian Journal of Microbiology 48: 189-199.

12- Carlier, E., M. Rovera, A. R. Jaume, and S. B. Rosas. 2008. Improvement of growth, under field condition, of wheat inoculated with pseudomonas chlororaphis subsp. Aurantiaca. World Journal of Microbiology and Biotechnology 24 (11): 2633-2658.

13- Egamberdiyerae, D., and G. Hoflich. 2003. Influence of growth-promoting bacteria on the growth of wheat in different soils and temperatures. Soil Biology and Biochemistry 35: 937-978.

14- Glick, B.R., C.Liu, S.Ghosh, and E. B. Dumbroff. 1997. Early development of canola seedling in the presence of the plant growth-promoting rhizobacterium Pseudomonas putida GR12-2. Soil Biology and Biochemistry 29: 1233-1239.

15- Hernandez, A. N., A. Hernandez, and M. Heydrich. 1995. Selection of rhizobacteria for use in maize cultivation. Cultivos Tropicales 6: 5-8.

16- Joshee, N., S. R. Mentreddy, and K. Yadav. 2007. Mycorrhizal fungi and growth and development of micropropagated Scutellaria integrifolia plants. Industrial Crops and Products 25: 169-177.

17- Kapulnik, Y., S. Sarig, A. Nur, Y. Okon, and Y. Henis. 1982. The effect of Azospirillum inoculation on growth and yield of corn. Israel Journal of Botany 31:247-255.

18- Kim, K. K., D. Jordan, and G. A. MacDonald. 1989. Entro bacter agglomerans, phosphate solublizing bacterial activity in soil. Effect of carbon sources. Soil Biology and Biology and Biochemistry 89: 995-1003.

19- Ozer, H. 2003. Sowing date and nitrogen rate effects on growth, yield components of two summer rapeseed cultivars. European Journal of Agronomy 19: 453-463.

20- Rasouli Sadaghiani, M. H., K. Khavazi, H. Rahimian, M. J. Malakouti, and H. Asadi Rahmani. 2006. An Evaluation of the potentials of indigenous Fluorescent Pseudomonads of wheat rhizosphere for producing siderophore. Journal of Soil and Water Sciences 20: 134-143.

21- Rudresha, D. L., M. K. Shivaprakasha, and R. D. Prasad. 2005. Effect of combined application of Rhizobium, phosphate solubilizing bacterium and Trichoderma spp. On growth, nutrient uptake and yield of chickpea (Cicer aritenium L.). Applied Soil Ecology 28: 137-145.

22- Salleh-Rastin, N. 2001. Biological fertilizers and their roles on sustainable agriculture. Emergency of production biological fertilizer in Iran. Educational Agriculture press. Ministry of Jihad-e-Agriculture. Karaj, Iran. (In Persian With English summary).

23- Shaharoona, B., M. Arshad, Z. A. Zahir, and A. Khalid. 2006. Performance of Pseudomonas spp. Containing ACCdeaminase for improving growth and yield of maize (Zea mays L.) in the presence of nitrogenous fertilizer. Soil Biology and Biochemistry 38: 2971-2975.

24- Siddiqui, I. A, and S. S. Shaukat. 2002. Mixtures of plant disease suppressive bacteria enhance biological control of multiple tomato pathogens. Biology and Fertility of Soils 36: 260-268.

25- Urie, A. L., L. N. Leinnger, and D. E. Zimmer. 1967. Development of safflower seed as influenced by with rowing, varieties and season. Crop Science 7: 584-587.

26- Vazques, P., G. Holguin, and M. E. Puente. 2000. Phosphate solubilizing micro organism associtated with the rizospherte of mangroves in semi arid coastallagoon. Biology and Fertility of Soils 30: 460-468.