ارزیابی حساسیت برخی از گیاهان به بقایای علف‌کش تریفلورالین در خاک

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 8، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 43، خرداد 1398، صفحه 57-67   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v31i4.21616

نویسندگان

مجید برزوئی¹؛ ابراهیم ایزدی دربندی^{* 2}؛ محمد حسن راشد محصل²؛ مهدی راستگو²؛ محمد حسن زاده خیاط³

¹پیام نور مرکز سبزوار

²فردوسی مشهد

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تریفلورالین از جمله علف‌کش‌هائی است که ماندگاری بالایی در خاک دارد. بقایای این علف‌کش در خاک می‌تواند به گیاهان بعدی کشت شده در تناوب، خسارت وارد کند. به منظور ارزیابی حساسیت برخی گیاهان به بقایای شبیه‌سازی شده تریفلورالین در خاک آزمایشی به صورت گلدانی، بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش شامل هفت گیاه زراعی (سورگوم، ارزن، جو، گندم، یولاف وحشی، یونجه و خیار) و غلظت‌های مختلف تریفلورالین در خاک در هشت سطح شامل (صفر، 002/0، 004/0، 021/0، 043/0، 046/0، 086/0 و 129/0 میلی‌گرم ماده مؤثره در کیلوگرم خاک) بودند. نتایج نشان داد که بقایای تریفلورالین در خاک تأثیر معنی‌داری بر سبز شدن گیاهان مذکور داشت و با افزایش غلظت تریفلورالین در خاک، وزن خشک اندام‌های هوایی و ریشه تمام گیاهان به طور کاملاً معنی‌داری کاهش پیدا کرد. با توجه به نتایج آزمایش، گیاه یونجه با داشتن بالاترین ED50 (0/164 میلی‌گرم ماده مؤثره در کیلوگرم خاک) زیست توده اندام‌های هوایی به عنوان مقاوم‌ترین گیاه و سورگوم با کمترین مقدار ED50 (0/048 میلی‌گرم ماده مؤثره در کیلوگرم خاک) زیست توده اندام‌های هوایی به عنوان حساس‌ترین گیاه به بقایای تریفلورالین شناخته شدند. سایر گیاهان زراعی بر اساس شاخص مذکور از نظر حساسیت به بقایای تریفلورالین در خاک به صورت یونجه< خیار< گندم< یولاف< جو ارزن سورگوم طبقه‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

زیست سنجی؛ سورگوم؛ یونجه؛ خیار؛ گندم؛ یولاف؛ جو؛ ارزن

مراجع

1- Anna M., Jeef J., and Irvine S. 2008. Evaluating a mustard root-length bioassay for predicting crop injury from soil residual flucarbazone. Communications in Soil Science and Plant Analysis 39: 31-41.

2- Beckie H., Friesen J.V., and Nawolske K.E. 1990. A rapid bioassay to detect trifluralin-resistant green foxtail (Setaria viridis). Weed Technology 4: 505-508.

3- Caren A.J., Neal J.C., and Leidy R.B. 2003. Trifluralin (Preen) Dissipation from the Surface Layer of a Soilless Plant Growth Substrate. Environmental Horticulture 21: 216–222.

4- Cedergreen D. 2008. Herbicides can stimulate plant growth. European Weed Research Society Weed Research 48: 429–438.

5- Duke S.O., Cedergreen N., Veline E.D., and Belz R.G. 2006. Hormesis: is it an important factor in herbicide use and allelopathy? Outlooks on Pest Management 17: 29–33.

6- Frank A., Manthey Richard K., Zollinger Michael S., McMullen and Orval R. 1998. Trifluralin reduces oat establishment and yield but not quality. Department of Cereal Science and Department of Plant Sciences. North Dakota State University.

7- Farenhorst A. 2007. Influence of crop residues on trifluralin mineralization in a silty clay loam soil. Journal of Environmental Science and Health, Part B: Pesticides, Food Contaminants, and Agricultural Wastes 42: 265-269.

8- Gerwing P.D., and McKercher R.B. 1992. The relative persistence of trifluralin (545 EC and 5 G) and ethafluralin in prairie soils. Canadian Journal of Soil Science 72: 255-266.

9- Loux M.M., and Reese K.D. 1993. Effect of soil type and pH on persistence and carryover of imidazolinone herbicides. Weed Technol. 7: 452-458.

10- Malterre F., Grebil G., Pierre J-G., and Schiavon M. 1997. Trifluralin behavior in soil: a microlysimeter study. Chemosphere 34: 447-454.

11- Morrison I.N., Nawolsky K.M., Marshall G.M., and Smith A.E. 1989. Recovery of spring wheat (Triticum aestivum) injured by trifluralin. Weed Science 37: 784-789.

12- Nawolsky K.M., Morrison I.N., Marshall G.M., and Smith A.E. 1992. Growth and yield of flax (Linum usitatissimum) injured by triflluralin. Weed Science 40: 460-464.

13- Rahman A. 2006. Persistence of terbacil and trifluralin under different soil and climatic conditions. Weed Research 17: 145–152.

14- Szmigielski A.M., Schoenau J.J., Lervine A., and Schilling B. 2010. Evaluation a mustard root bioassay for predicting crop injury from soil residual flucarbazone. Communications in Soil Science and Plant Analysis 39: 413- 420.

15- Thais C.F., Mazzeo M.A., and Marin M. 2007. Mechanism of micronuclei formation in polyploidizated cells of Allium cepa exposed to tri Xuralin herbicide. Pesticide Biochemistry and Physiology 88: 252–259.

16- Uludag A., Uremis, I., Ulger A.C., Cakir B., and Aksoy E. 2006. The use of maize as replacement crop in trifluralin treated cotton fields in Turkey. Crop Protection 25: 275–280.

17- Vencill W.K. 2002. Herbicide Handbook, 8th ed. Lawrence, KS: Weed Science Society of America, 493 pp.

18- Wall D.A. 1997. Effect of crop growth stage on tolerance to low doses of thifen sulfuronztribenuron. Weed Science 45: 538-545.