اثر تنش کم آبی بر رشد درخت هلو در شرایط مدیریتی باغ تجاری

آب و خاک

مقاله 5، دوره 28، شماره 5، دی 1394، صفحه 940-950   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.36033

نویسندگان

میترا رحمتی^* ؛ غلامحسین داوری نژاد؛ محمد بنایان اول؛ مجید عزیزی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر رشد رویشی درخت هلو (Prunus persica L.) در شرایط باغی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تیمار و در 4 تکرار در باغ تجاری شهد ایران در مشهد در سال زراعی 1390 روی رقم دیررس البرتا انجام شد. سه تیمار آبیاری شامل 360 (تنش ملایم)، 180 (تنش متوسط) و 90 (تنش شدید) مترمکعب در هکتار در هفته به‌صورت قطره‌ای (کمینه‌ی پتانسیل آب ساقه نزدیک برداشت به‌ترتیب 2/1-، 5/1- و 7/1- مگاپاسکال) از اواسط دوره سخت شدن هسته (22 خرداد) تا برداشت میوه (1 مهر) اعمال شد. پتانسیل آب بیشینه ی برگ و پتانسیل آب کمینه ی برگ و ساقه، سرعت فتوسنتز خالص، تعرق، هدایت روزنه ای و دمای برگ، تعداد شاخه های نوظهور و طول شاخه های برگی در طول فصل رشد، و سطح برگ درختان هلو در زمان برداشت اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی تاثیری منفی بر وضعیت آبی درخت هلو داشت که به موجب آن تبادلات گازی برگ و رشد رویشی درخت هلو کاهش یافت. بطوریکه کاهش تولید آسیمیلات درخت نتیجه‌ی کاهش هم سرعت فتوسنتز خالص برگ (تا حدود 23 و 50 درصد در فصل رشد به ترتیب در تنش متوسط و شدید در مقایسه با تنش ملایم) و هم سطح برگ کل درخت (تا حدود 57 درصد و 79 درصد در زمان برداشت به ترتیب در تنش متوسط و شدید در مقایسه با تنش ملایم) بود. همبستگی مثبت معنی دار بین میزان پتانسیل آب برگ و رشد رویشی هلو نشان داد که وقتی پتانسیل آب برگ تا 56/1- و 30/2- مگاپاسکال کاهش یافت، از رشد شاخه به اندازه‌ی به‌ترتیب 30 درصد و 50 درصد جلوگیری شد.

کلیدواژه‌ها

پتانسیل آب؛ تعرق؛ خشکی؛ فتوسنتز؛ هدایت‌روزنه‌ای

مراجع

1- بنایان م.، رحمتی م.، غنی ع. و قویدل ه. 1389. آنالیز کمی رشد و تولید دو رقم محلی و تجاری تربچه در واکنش به تراکم کاشت. نشریه پژوهش های زراعی ایران 8 (6): 1002-1011.

2- قمرنیا ه. و رضوانی س. 1393. محاسبه و پهنه بندی تبخیر- تعرق با استفاده از الگوریتم سبال (SEBAL) در غرب ایران (دشت میان دربند). نشریه آب و خاک 28(1): 72-81.

3- سیاری ن.، قهرمان ب. و داوری ک. 1386. بررسی توزیع رطوبت خاک تحت سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی (SDI) در باغ های پسته (مطالعه موردی: اراضی رفسنجان با آب های شور). پژوهش کشاورزی: آب، خاک و گیاه در کشاورزی 7(3): 65-77.

4- Allen R., Pereira L., Dirk R. and Smith M. (eds) 1998. Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper 56. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.

5- Arndt S., Wanek W., Clifford S. and Popp M. 2000. Contrasting adaptations to drought stress in field-grown Ziziphus mauritiana and Prunus persica trees: water relations, osmotic adjustment and carbon isotope composition. Australian Journal of Plant Physiology 27 (11):985-996.

6- Ben Mimoun M., Lescourret F. and Genard M. 1999. Modelling carbon allocation in peach shoot bearing fruit: simulation of the water stress effect. Fruits 54:129-134.

7- Berman M.E. and Dejong T.M. 1996. Water stress and crop load effects on fruit fresh and dry weights in peach (Prunus persica). Tree Physiology 16: 859-864.

8- Besset J., Genard M., Girard T., Serra V. and Bussi C. 2001. Effect of water stress applied during the final stage of rapid growth on peach. Scientia Horticulturae 91:289-303.

9- Chaves M.M., Pereira J.S., Maroco J., Rodrigues M.L., Ricardo C.P.P., Osorio M.L., Carvalho I. Faria T. and Pinheiro C. 2002. How plants cope with water stress in the field. Photosynthesis and growth. Annals of Botany 89: 907-916.

10- Chone X., Leeuwen C., Dubourdieu D. and Gaudillere J.P. 2001. Annals of Botany 87: 477-483.

11- DeJong T.M. and Moing A. 2008. Carbon assimilation, partitioning and budget modelling. In: Layne DR, Bassi D (eds) The Peach: Botany, Production and Uses, vol 1. CABI, pp 244-263.

12- Egea G., Dodd I., Gonzalez M., Domingo R. and Baille A. 2011. Partial root zone drying improves almond tree leaf-level water use efficiency and afternoon water status compared with regulated deficit irrigation. Functional plant biology, 38: 372– 385.

13- Escobar-Gutierrez A.J., Zipperlin B., Carbonne F., Moing A. and Gaudillere J.P. 1998. Photosynthesis, carbon partitioning and metabolite content during drought stress in peach seedlings. Australian Journal of Plant Physiology 25:197-205.

14- Fishman S. and Genard M. 1998. A biophysical model of fruit growth: simulation of seasonal and diurnal dynamics of mass. Plant, cell and environment 21: 739-752.

15- Gomez-del-Campo M. 2013. Summer deficit irrigation in a hedgerow olive orchard cv. Arbequina: relationship between soil and tree water status, and growth and yield components. Spanish Journal of Agricultural Research, 11(2), 547-557.

16- Granier A., Loustau D. and Breda N. 2000 A generic model of forest canopy conductance dependent on climate, soil water availability and leaf area index. Annals of Forest Science 57: 755–765.

17- Grossman Y. and Dejong T.M. 1995. Maximum vegetative growth potential and seasonal patterns of resource dynamics during peach growth. Annals of Botany, 76: 473-482.

18- Higgins S.S., Larsen F.E., Bendel R.B., Radamaker G.K., Bassman J.H., Bidlake W.R. and Al Wir A. 1992. Comparative gas exchange characteristics of potted, glasshouse-grown almond, apple, fig, grape, olive, peach and Asian pear. Scientia Horticulturae 1992:313-329.

19- Hipps N.A., Pages L., Huguet J.G. and Serra V. 1995. Influence of controlled water supply on shoot and root development of young peach trees. Tree physiology 15:95-103.

20- Johnson R.S. 2008. Nutrient and water requirements of peach trees. In: Layne DR, Bassi D (eds) The peach: botany, production and uses, vol 1. CABI, pp 303-331.

21- Lo Bianco R., Rieger M. and Sung S.S. 2000. Effect of drought on sorbitol and sucrose metabolism in sinks and sources of peach. Physiologia Plantarum 108:71-78.

22- McDowell N.G. 2011. Mechanisms linking drought, hydraulics, carbon metabolism, and vegetation mortality. Plant Physiology 155:1051-1059.

23- Morandi B., Losciale P., Manfrini L., Zibordi M., Anconelli S., Galli F., Pierpaoli E. and Grappadelli L.C. 2014. Increasing water stress negatively affects pear fruit growth by reducing first its xylem and then its phloem inflow. Journal of Plant Physiology 171: 1500-1509.

24- Naor A., Naschitz S., Peres M. and Gal Y. 2008. Responses of apple fruit size to tree water status and crop load. Tree Physiology 28:1255-1261.

25- Rieger M. 1995. Offsetting effects of reduced root hydraulic conductivity and osmotic adjustment following drought. Tree Physiology 15: 379-385.

26- Rieger M., Lo Bianco R. and Okie W.R. 2003. Responses of Prunus ferganensis, Prunus persica and two interspecific hybrids to moderate drought stress. Tree Physiology 23:51–58.

27- Rosati A., Metcalf S., Buchner R., Fulton A. and Lampinen B. 2006. Tree water status and gas exchange in walnut under drought, high temperature and vapour pressure deficit. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology 81 (3):415-420.

28- Sala A., Woodruff D.R. and Meinzer F.C. 2012. Carbon dynamics in trees: feast or famine? Tree Physiology 32, 764-775.

29- Vico G. and Porporato A. 2008. Modelling C3 and C4 photosynthesis under water-stressed conditions. Plant Soil 313:187-203.

30- Walcroft A.S., Lescourret F., Genard M., Sinoauet H., Le Roux X. and Dones N. 2004. Does variability in shoot carbon assimilation within the tree crown explain variability in peach fruit growth? Tree Physiology 24, 313-322.

31- Woodruff D.R. and Meinzer F.C. 2011. Water stress, shoot growth and storage of non-structural carbohydrates along a tree height gradient in a tall conifer. Plant Cell Environment 34:1920-1930.

32- Yadollahi A., Arzani K., Ebadi A., Wirthensohn M. and Karimi S. 2011. The response of different almond genotypes to moderate and severe water stress in order to screen for drought tolerance. Scientia Horticulturae 129: 403–413.

33- Zweifel R., Zimmermann L., Zeugin F. and Newbery D.M. 2006. Intra-annual radial growth and water relations of trees: implications towards a growth mechanism. Journal of Experimental Botany 57 (6):1445–1459.