ارزیابی کارایی فعالیت Sinorhizobium meliloti و خصوصیات کیفی یونجه تحت تأثیر کاربرد مولیبدن

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 47، مهر 1396، صفحه 536-545   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v15i3.45990

نویسندگان

فاطمه احمدی دانا¹؛ محمدنبی غیبی^{* 2}؛ محمدرضا اردکانی³؛ فرزاد پاک نژاد¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²موسسه تحقیقات خاک و آب کرج

³تهران

چکیده

کشاورزی به مقدار زیادی وابسته به نیتروژنی است که طی همزیستی بین ریزوبیوم‌ها و گیاه لگوم میزبان آن‌ها و در گره‌های ریشه‌ای این گیاهان تثبیت می‌شود. فرآیند تثبیت نیتروژن با کمک آنزیمی به نام نیتروژناز انجام می‌گیرد و عنصر مولیبدن از عناصر مهم در تشکیل ترکیب نیتروژناز است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر مقادیر مختلف مولیبدن و باکتری سینوریزوبیوم بر عملکرد یونجه، انجام شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، شامل کاربرد باکتری سینوریزوبیوم در دو سطح (تلقیح با باکتری سینوریزوبیوم و بدون تلقیح) در کرت‌های اصلی و مقادیر مختلف مولیبدن در سه سطح (صفر، 5 و 10 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی با سه تکرار در سال 1392 در مزرعه موسسه تحقیقات خاک و آب واقع در کرج انجام گرفت. نیتروژن تنها در یک مرحله و در هنگام آبیاری دوم و به میزان 50 کیلوگرم اوره در هکتار به خاک اضافه شد. نتایج نشان دادند که تأثیر سطوح مختلف مولیبدن و باکتری ریزوبیوم بر عملکرد ماده خشک، غلظت مولیبدن در اندام‌ هوایی و ریشه و تعداد گره‌های ریشه معنی‌دار گردید. همچنین بالاترین عملکرد ماده خشک مربوط به تیمار کاربرد توام باکتری ریزوبیوم و مولیبدن به میزان 5 کیلوگرم در هکتار با عملکرد 20/21 تن در هکتار بود که از نظر آماری اختلاف معنی‌داری با شاهد با عملکرد 14/27 تن در هکتار داشت. کاربرد مولیبدن، سبب افزایش تعداد گره در ریشه شد که نسبت به عدم تلقیح تفاوت معنی‌دار نشان داد. غلظت مولیبدن در اندام ‌هوایی و ریشه با افزایش سطوح مولیبدن بیشتر شد، این افزایش در تیمارهای تلقیح شده با باکتری سینوریزوبیوم نسبت به تیمارهای تلقیح نشده بیشتر بود.

کلیدواژه‌ها

تثبیت نیتروژن؛ عملکرد؛ لگوم‌ها؛ نیتروژناز

مراجع

1. Agarwala, S. C., Sharma, C. P., Farooq. S., and Chatterjee, C. 1978. Effect of molybdenum deficiency on the growth and metabolism of cornplants raised in sand culture. Canadian Journal of Botany 56: 1905-1909.

2. Allen, R. M., Roll, J. T., Rangaraj, P., Shah, V. K., Roberts, G. P., and Ludden, P. W. 1999. Incorporation of molybdenum into the iron-molybdenum cofactor of nitrogenase. The Journal of Biological Chemistry 274: 15869-15874.

3. Bortels, H. 1930. Molybdänals Katalysatorbei der biologischen Stickstoffbindung. Archives of Microbiology 1: 333-342.

4. Brodrick, S. J., and Giller, K. E. 1991. Root nodules of Phaseolus: efficient scavengers of molybdenum for N2-fixation. Journal of Experimental Botany 42: 679-686.

5. Chatterjee, C., Nautiyal, N., and Agarwala, S. C. 1985. Metabolic changes in mustard plants associated with molybdenum deficiency. New Phytologist Journal 100: 511-518.

6. Chatterjee, C., and Nautiyal, N. 2001. Molybdenum stress affects viability and vigour of wheat seeds. Journal of Plant Nutrition 24: 1377-1386.

7. Emami, A. 1996. Methods of plant analysis, Volume I, Technical Publication No. 982, Soil and Water Research Institute, Tehran.

8. Gupta, U. C., and Lipsett, J. 1981. Molybdenum in soils, plants, and animals. Advances in Agronomy 34: 73-115.

9. Hagstrom, G. R., and Berger, K. C. 1965. Molybdenum status of three Wisconsin soils and its effect on four legume crops. Agronomy Journal 55: 399-401.

10. Kaiser, B. N., Gridley, K., Brady, J. N., Philips, T., and Tyerman, S. D. 2005. The role of molybdenum in agricultural plant production. Annals of Botany 96: 745-754.

11. Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd ed. New York: Academic Press, pp. 369-379.

12. Marieta, H., Maria, G., and Ira, S. 2009. Effect of foliar feeding on nitrogen assimilation in alfalfa plants at insufficient molybdenum supply. Journal of Acta Biologica Hungarica 2: 211-219.

13. Pasricha, N. S., Nayyar, V. K., Randhawa, N. S., and Sinha, M. K. 1977. Influence of sulphur fertilization on suppression of molybdenum uptake by berseem (Trifoliumalexandrium) and oats (Avena sativa) grown on a molybdenum-toxic soil. Plant Soil 46: 245-250.

14. Nadia, G. 2012. Influence of Molybdenum on Groundnut Production under Different Nitrogen Levels. World Journal of Chemistry 7 (2): 64-70.

15. Taiz, L., and Zeiger, E. 2002. Plant Physiology. 3 edition.p 270-273.

16. Vieira, R. F., Vieira, C., Cardoso, E. J. B. N., and Mosquim, P. R. 1998. Foliar application of molybdenum in common bean. II. Nitrogenase and nitrate reductase activities in a soil of low fertility. Journal of Plant Nutrition 21: 2141-2151

17. Wen, H. D., Xin, H. T., Zhi, Z. C., and Alan, H. 2009. Effects of Micronutrients on Seed Yield and Yield Components of Alfalfa. Journal of Plant Nutrition 5: 809-820.