اثرات هیدرولوژیک احداث سد چاشم در پایین دست حوزه آبخیز رودخانه تالار

آب و خاک

مقاله 12، دوره 30، شماره 4 - شماره پیاپی 48، مهر 1395، صفحه 1090-1101   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v30i4.46053

نویسندگان

محمد رضا خالقی^{* 1}؛ وحید غلامی²؛ قربانعلی خدابخشی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تایباد

²دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان

³مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت ‌آب منطقه ای مازندران

چکیده

احداث سدهای مخزنی موجب بروز مشکلات هیدرولوژیک و زیست محیطی در پایین دست خواهد شد. احداث سد چاشم با هدف تأمین آب شرب استان سمنان بر روی سرشاخه‌های حوزه آبخیز رودخانه تالار مازندران در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است. تحقیق حاضر به بررسی آثار هیدرولوژیک و زیست محیطی (نیاز آبی) احداث سد مذکور در پایین دست حوضه پرداخته است. ابتدا، خصوصیات فیزیکی حوزه آبخیز، سطح اثر ایستگاه‌های باران‌سنجی منطقه و درصد اراضی غیرقابل نفوذ با بکارگیری داده‌ها و نقشه های توپوگرافی 1:25000 و قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شدند. سپس، با بکارگیری روش SCS برای شبیه سازی هیدروگراف جریان، روش کمبود اولیه و ثابت، برای برآورد ارتفاع رواناب و روش فروکش نمایی برای برآورد آب پایه در محیط مدل HEC-HMS، یک مدل بارش- رواناب برای شبیه سازی رفتار هیدرولوژیک حوضه ارائه شد. سپس، بهینه سازی و اعتباریابی مدل انجام پذیرفت. در مرحله بعد، شبیه سازی خصوصیات فیزیکی سد چاشم و مخزن آن در مدل اعتباریابی شده به منظور روندیابی در مخزن و شبیه سازی عملکرد هیدرولوژیک مخزن سد انجام شد. همچنین، نیاز آبی منطقه با میزان مشارکت مخزن سد در تأمین آب شهر سمنان و جریان خروجی از مخزن سد مقایسه و بررسی شد. نتایج نشان داد که حجم آبدهی سالانه حوضه سد چاشم در حالت نرمال کمی کمتر از مجموع نیاز آبی نه میلیون متر مکعبی در نظر گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

اثرات هیدرولوژیک؛ مخزن سد؛ مدل HEC-HMS؛ نیاز آبی

مراجع

1- Agllligan F., and Nislow K.H. 2005. Changes in hydrologic regime by dams. Journal of Geomorphology, 71: 61-78.

2- Burns D., Vitvarb T., McDonnellc J., Hassettb J., Duncanb J., and Kendalld C. 2005. Effects of suburban development on runoff generation in the Croton River basin. New York, USA, Journal of Hydrology, 311: 266-281.

3- Camorani G., Castellarin A., and Brath A. 2005. Effects of land-use changes on the hydrologic response of reclamation systems. Journal of Physics and chemistry of earth, 3: 561-574.

4- Casado A., Hannah D.M., Peiry J.L., and Campo A.M. 2013. Influence of dam-induced hydrological regulation on summer water temperature: Sauce Grande River, Argentina. Journal of Ecohydrology, 6(4): 523–535.

5- Choi S.U.K., Yoon B., and Hyoseop W. 2005. Effects of dam-induced flow regime change on downstream river morphology and vegetation cover in the Hwang River. Korea. Journal of Earth and Environmental Science, 21(2-3): 315– 325.

6- Esmaeeli Gholzom H., and Gholami V. 2012. A comparison between natural forests and reforested lands in terms of runoff generation potential and hydrologic response (Case study: Kasilian Watershed). Journal of Soil & Water Research, 7(4): 166–173.

7- Fleming M., ASCE M., and Vincent N. 2004. Continuous Hydrologic Modeling Study with the Hydrologic Modeling System. Journal of Hydrologic Engineering, 9(3): 175-183.

8- Hirsch R.M., Walker J.F., Day J.C., and Kallio R. 1990. The influence of man on hydrologic systems. In: Wolman, M.G., Riggs, H.C. (Eds.), Surface Water Hydrology, vol.1. Geological Society of America, Boulder, Colorado, USA, 329–359.

9- Gholami V., Mohseni Saravi M., and Ahmadi H. 2010. Effects of impervious surfaces and urban development on runoff generation and flood hazard in the Hajighoshan watershed. Caspian Journal of Environmental Sciences (CJES), 8(1): 1-12.

10- Gholami V., 2010. Simulation of watershed management activities to verify its effects on downstream flood and flow regime in the Hajighoshan watershed, Ph.D Dissertation, Tehran Sciences and research branch, Islamic Azad University, PP: 201.

11- Gholami V. 2010. Modeling of watershed management practices to investigate their effects on flood and flow regime in Hajighoshan Watershed, Golestan. PhD. Thesis of Natural Resources Engineering-Watershed Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Supervisor: Dr Mohseni Saravi M, 200P.

12- Katz B., and Bradley J. 1999. Divided we sprawl, Atlantic Monthly, 284: 26–42.

13- Maglligan F., and Keith N. 2005. Changes in hydrologic regime by dams. Journal of Geomorphology, 71: 61-78.

14- Nathan R., and Lowe L. 2012. The hydrologic impacts of farm dams. Australian Journal of Water Resources, 16(1): 75-83.

15- Page K., Read A., Frazier P., and Mount N. 2005. The effect of altered flow regime on the frequency and duration of bank full discharge: Murrumbidgee River, Australia. Earth and Environmental Science, 21(5): 567– 578.

16- Regional Water Company of Semnan 2011. The first stage studies of Chashm Dam construction. Kamandab consulting Engineering, P386.

17- Xiang L., Shenglian G., Pan L., and Guiya CH. 2010. Dynamic control of flood limited water level for reservoir operation by considering inflow uncertainty. Journal of Hydrology, 391: 124-132.

18- Yuksel I., and Sandalci M. 2007. An investigation on flood control structures in the Sakarya Basin. International Congress on river basin management, 516-526.