نقد و بررسی کتاب ویژن 3 با تمرکز ویژه بر تحلیل حقوق‌محور و فرهنگ

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 4، دوره 53، شماره 4، زمستان 1399، صفحه 97-133  

نوع مقاله: مقالات علمی- پژوهشی ( ویژۀ زبان و فرهنگ )

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v53i4.86517

نویسندگان

حسن سودمند افشار ؛ علیرضا سهرابی

دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

پژوهش حاضر بخشی از پروژه‌ای در ارزیابی بستة آموزشی کتاب جدیدالتألیف زبان انگلیسی پایة دوازدهم موسوم به ویژن 3 با رویکرد تحلیل حقوق و بررسی مقولة فرهنگ در کتاب است. طرح پژوهش به‌صورت ترکیبی (استفاده از هر دو روش کمی و کیفی) است. بدین‌منظور، نخست 200 معلم شامل 117 مرد و 83 زن و 200 دانش‌آموز پایة دوازدهم شامل 93 مرد و 107 زن از میان معلمان و دانش‌آموزان سراسر کشور به‌صورت نمونه‌های در دسترس انتخاب شدند. این افراد پرسش‌نامة محقق‌ساختة پنجاه و شش گویه‌ای در مقیاس لیکرت را که مورد روایی و پایایی‌سنجی قرار گرفت به دو روش برخط و کاغذی تکمیل نمودند. از میان این شرکت‌کنندگان، 15 معلم شامل 8 مرد و 7 زن و 15 دانش‌آموز شامل 7 مرد و 8 زن به‌صورت تصادفی با اخذ رضایت در مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شرکت کردند. همچنین، پژوهشگران با استفاده از معیارهایی به بررسی ذهنی و تفصیلی کتاب ویژن 3 از منظر تحلیل حقوق و مقولة فرهنگ پرداختند. نتایج آمار توصیفی به‌دست‌آمده از تحلیل عاملی پرسش‌نامه و مصاحبه و همچنین نتایج ارزیابی ذهنی محققان نشان داد که علی‌رغم ادعای به‌کارگیری رویکرد ارتباطی در طراحی کتاب، بستة آموزشی ویژن 3 دارای نقاط ضعف جدی است. عدم توجه به نیازها و حقوق معلمان و دانش‌آموزان در نگارش کتاب، داشتن رویکرد تولیدکننده و مصرف‌کننده در تولید بستة آموزشی، افراط در بومی‌سازی و ایرانیزه کردن مقولة فرهنگ و عدم اصالت زبانی مطالب کتاب از نقاط ضعف عمدة این کتاب محسوب می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران تهیه و تدوین و همچنین مؤلفان محترم کتاب ویژن 3، دست‌کم در مراحل ویرایش کتاب، از نظرات معلمان و دانش‌آموزان در جهت تقویت نقاط ضعف مذکور، بهره ببرند.

کلیدواژه‌ها

ویژن 3؛ تحلیل حقوق؛ فرهنگ؛ بومی‌سازی؛ دانش‌آموزان و معلمان زبان انگلیسی

مراجع

احمدی صفا، م.، ذکرتی، س.، سیفی، ز.، غنچه پور، ا.، و ملک محمدی، ر. (1396). ارزیابی کلی پراسپکت دو از دیدگاه دبیران زبان انگلیسی، فصلنامه علمی-پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا(س) ، 9(24)، 7-32.

درخشان، ع. (1397). تحلیل و نقد ارزش‌های فرهنگی در مجموعه کتاب‌های درسیAmerican English File ، پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 18(8)، 53-76.

روحانی، ع.، و اکبرپور، س. (1393). نمود جنسیت در کتاب American English File، فصلنامه مطالعات و ترجمه (دانشکده ادبیات و علوم انسانی)،47 (2)، 107-131.

سودمندافشار، ح. (1394). بررسی و نقد کتاب زبان انگلیسی پایه اول دورة اول متوسطه با تکیه بر جنبه‌های تحلیل گفتمان انتقادی: نمود جنسیت و قدرت. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 15(15)، 105-132.

سودمندافشار، ح.، یوسفی، م.، رنجبر، ن.، و افشار، ن. (1397). ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی زبان انگلیسی پراسپکت و ویژن1 از منظر توانش ارتباطی بینافرهنگی و فرافرهنگی، فصلنامه مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی، 8(21)، 107-139.

شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.

شورای عالی آموزش و پرورش. (1391). برنامة درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.

محمودی، م. ه.، و مرادی، م. (1394). نقد و ارزشیابی کیفی کتاب زبان پایه اول دورة اول متوسطه (هفتم) با تأکید بر روش‌شناسی آموزش زبان خارجی. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 15(3)، 179-196.

Ahmadi, A., & Derakhshan, A. (2015). An evaluation of the Iranian junior high school English textbooks "Prospect 1" and its old version "Right Path to English" from teachers’ perceptions. International Journal of English Language and Literature Studies, 4(1), 37-48.

Ahmadi, R., & Hasani, M. (2018). Capturing student voice on TEFL syllabus design: Agenticity of pedagogical dialogue negotiation. Cogent Education. 5(1), 1-17.

Alavi Moghaddam, S. B., Kheirabadi, R., Rahimi, M., & Davari, H. (2018). Vision 3: English for schools: Student book. Tehran, Iran: SAMT.

Alavi Moghaddam, S. B., Kheirabadi, R., Rahimi, M., & Davari, H. (2018). Vision 3: English for schools: Teacher's guide. Tehran, Iran: SAMT.

Alavi Moghaddam, S. B., Kheirabadi, R., Rahimi, M., & Davari, H. (2018). Vision3: English for schools: Work book. Tehran, Iran: SAMT.

Bazeley, P. (2013). Qualitative data analysis: Practical strategies. Thousand Oaks: Sage.

Bemani, M., & Jahangard, A. (2014). Attitude analysis of teachers: The case of Iranian newly developed EFL textbook for junior high schools. International Journal of Language Learning and Applied Linguistics World, 7(1), 198-215.

Benesch, S. (1999). Rights analysis: Studying power relations in an academic setting. English for Specific Purposes, 18(4), 313-327.

Benesch, S. (2001). Critical English for academic purposes: Theory, politics and practice. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Inc.

Bovill, C., CookSather, A., & Felten, P. (2011). Students as cocreators of teaching approaches, course design, and curricula: Implications for academic developers. International Journal for Academic Development, 16(2), 133–145.

Brown, H. D. (2001). Teaching by principles: An interactive approach to language pedagogy (2nd ed.). White Plains: Addison-Wesley Longman.

Byram, M. (1997). Teaching and assessing intercultural communicative competence. Clevedon: Multilingual Matters.

Byrd, D. R. (2007). Investigating how second language teachers are prepared to teach culture: An analysis of methods course syllabi (Unpublished doctoral dissertation). University of Iowa, Iowa.

Canagarajah, A. S. (1993). Critical ethnography of a Sri Lankan classroom: Ambiguities in student opposition to reproduction through ESOL. TESOL Quarterly, 27(4), 601-626.

Cunningworth, A. (1995). Choosing your coursebook. Oxford: Heinemann.

Ellis, R. (1985). Key issues in second language acquisition. New York: Oxford University press.

Eslami-Rasekh, Z. (2010). Teacher's voice vs. students' voice: A needs analysis approach to English for Acadamic Purposes (EAP) in Iran. English Language Teaching, 3(1), 3-11.

Fairclough, N. (1989). Language and Power. London: Longman.

Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research (5th ed.). Thousand Oaks: Sage.

Khany, R., & Tarlani-Aliabadi, H. (2016). Studying power relations in an academic setting: Teachers’ and students’ perceptions of EAP classes in Iran. Journal of English for Academic Purposes, 21(1), 72-85.

Liddicoat, A. J. (2002). Static and dynamic views of culture and intercultural language acquisition. Babel, 36(3), 4-11.

McDonough, J., & Christopher, S. (2003). Materials and methods in ELT: A teacher's guide. Hoboken, New Jersey: Blackwell Publishin.

Pallant, J. (2016). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS program (6th ed.). London: McGraw-Hill Education.

Pennycook, A. (1994). Critical pedagogical approaches to research. TESOL Quarterly, 28(4), 690-693.

Pishghadam, R. (2011). Introducing applied ELT as a new approach in second/ foreign language studies. Iranian EFL Journal, 7(2), 8-14.

Riazi, A. M. (2003). What textbook evaluation schemes tell us? A study of the textbook evaluation schemes of three decades. In W. A. Renandya. (Ed.), Methodology and materials design in language teaching (pp. 52-68). Singapore: SEAMEO Regional Language Centre.

Richards, J. C. (2001). The role of textbook in a language program. Retrieved from http:// www. Professorjackrichards .com/ wp - content/ uploads/ role – of –text books. pdf

Sheldon, L. E. (1988). Evaluating ELT textbooks and materials. ELT Journal, 42(4), 237-246.

Skierso, A. (1991). Textbook selection and evaluation. In M. Celce-Murcia (Ed.), Teaching English as a second or foreign language (pp. 432-453). Boston MA: Heinle & Heinle.

Soodmand Afshar, H., & Doosti, M. (2014). Exploring the characteristics of effective Iranian EFL teachers from students’ and teachers’ perspectives. Iranian Journal of Applied Language Studies, 6(1), 205-230.

Sunderland, J., Cowley, M., Abdul Rahim, F., Leontzakou, C., & Shattuck, J. (2000). From bias “in the text” to “teacher talk around the text”: An exploration of teacher discourse and gendered foreign language textbook texts. Linguistics and Education, 11(3), 251-286.

Tucker, C. A. (1975). Evaluating beginning textbooks. English Teaching Forum, 13(3), 355-361.

Widdowson, H. (2017). The cultural and creative use of English as a Lingua Franca. Lingue e Linguaggi, 21, 275-281.