تحلیل و تبیین طبقاتی ترجیح انتخاباتی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 11، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 34، پاییز و زمستان 1398  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v16i2.80767

نویسنده

ابراهیم صالح آبادی

استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

بیشتر تحلیل‌ها و تبیین‌ها در ایران به‌صورت نظری ترجیح انتخاباتی را موردبررسی قرار داده‌اند. با عنایت به فریبندگی تحلیل طبقاتی و نگرش منفی به تحلیل طبقاتی در ایران به دلیل جایابی آن در دیدگاه مارکسیستی؛ بررسی ترجیح انتخاباتی طبقات چندان موردتوجه جامعه شناسان سیاسی قرار نگرفته و به‌صورت ژورنالیستی بیشتر از جانب اصحاب رسانه مطرح گشته است. باوجود چنین محدودیت‌های این مقاله درصدد بررسی ترجیح انتخاباتی طبقات در ایران به‌صورت تجربی است. در این تحقیق با عملیاتی کردن مفهوم قشر و استفاده از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن ایران در سال‌های 1385 و 1390، با ترکیب سه معیار «وضع شغلی»، «گروه‌های عمده شغلی» و «سطح تحصیلات»، ساختار طبقاتی شهرستان‌های ایران را مورد تحلیل قرار داده و ارتباط آن را با ترجیح انتخاباتی دوره دهم و یازدهم ریاست جمهوری بیان می‌کنیم. روش پژوهش این تحقیق، روش تطبیقی درون کشوری است. جامعه آماری موردنظر شامل کلیه داده‌های اسنادی در حداقل 335 شهرستان در سال 1385 و 1390 است.
بر اساس جایابی قشرها در این مقاله، نتایج نشان داد قشرهای بالا و متوسط به علل ترجیحات انتخاباتی خود، ظرفیت این امر را دارند که به طبقه تبدیل گردند. قشرهای کارگر چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی آن، قادر نیست تبدیل به طبقه شوند؛ زیرا فاقد ترجیحاتی طبقاتی مشخص و متمایز از دیگر قشرها هستند. قشرهای سیاسی و نظامی جامعه (حاکمان و کارگزاران سیاسی رده‌بالا و کارگزاران سیاسی دون‌پایه) نیز دارای ترجیح طبقاتی خاص و مشخص نیستند.

کلیدواژه‌ها

قشر؛ طبقه؛ ترجیح انتخاباتی؛ شهرستان؛ ایران